عصرایران؛ حسین هوشمند*- پنجاه و نهمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 3 نوامبر (13 آبان) برگزار می شود. در این انتخابات جو بایدن از حزب دموکرات با دونالد ترامپ از حزب جمهوری خواه رقابت خواهد کرد. در این مقاله سعی خواهیم کرد به ساز و کار انتخابات آمریکا اشاره کنیم و این ابهام که انتخاب رئیس جمهور در آمریکا غیر مستقیم است و توسط مردم انجام نمی شود را توضیح دهیم.

ساز و کار انتخابات

در سیستم حزبی آمریکا دو حزب دموکرات و جمهوری خواه به عنوان مهمترین، بزرگترین و سازماندهی شده ترین احزاب، نقش اساسی را ایفا می کنند. از یک سال و نیم قبل از انتخابات، یعنی تابستان سال قبل، کاندیداهای مختلف دو حزب برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری اعلام آمادگی می کنند. آنها با تشکیل کمیته های بررسی و انجام یک سخنرانی عمومی، نامزدی شان را رسماً اعلام می کنند.

کاندیداها پس از ورود رسمی به رقابت ها مهمترین کاری که پیش رو دارند، جمع آوری کمک های مالی و معرفی خودشان به مردم است. مهمترین عامل تاثیرگذار بر مردم و معرفی کاندیداها، تبلیغات است که موثرترین آن تبلیغات تلویزیونی است. برای انجام این گونه تبلیغات هم نیاز به پول است که از حامیان مالی تامین می شود.

این حامیان مالی می توانند ثروتمندان، لابی ها، شرکت های بزرگ و مردم عادی باشند. مردم عادی می توانند با کمک های خرد خود همانند 5 دلار و 10 دلار به نامزد مورد علاقه شان کمک مالی کنند. این که هر کاندیدایی میزان کمک های مالی خردش، که از سوی مردم تامین می شود، درصد بیشتری از منابع مالی اش را تشکیل دهد، نتیجه مثبتی دارد و نشان دهنده مردمی و محبوب بودن آن فرد است.

پس از مشخص شدن کاندیداهای دو حزب در جریان انتخابات مقدماتی، براساس قانون اساسی، انتخابات نهایی ریاست جمهوری در دومین سه شنبه ماه نوامبر انجام می شود. در این روز رای دهندگان به کاندیدای دموکرات و معاونش و یا به کاندیدای جمهوری خواه و معاونش رای می دهند. البته همیشه کاندیداهای مستقل از احزاب کوچک هم در انتخابات حضور دارند ولی چندان تاثیر گذار نیستند. چون این احزاب سازماندهی و قدرت دو حزب اصلی را ندارند. البته موانعی هم پیش روی فعالیت آنها وجود دارد.

ذکر این نکته ضروری است که در ادوار مختلفی از انتخابات، کاندیداهای مستقلی وجود داشتند که حضورشان تاثیرگذار بوده است. از جمله راس پرو در انتخابات 1992، رالف نیدر در انتخابات 2000 و جیل استاین در انتخابات 2016. پرو با کسب 19 میلیون رای که بیشتر آنها از پایگاه رای دهنده جورج بوش پدر بود مانع از پیروزی وی در برابر بیل کلینتون شد. نیدر هم با کسب حدود 8 میلیون رای عاملی مهم در شکست ال گور در مقابل جورج دبلیو بوش بود. استاین با کسب 1.5 میلیون رای در سراسر کشور، یکی از دلایل شکست کلینتون در مقابل ترامپ به ویژه در ایالت های میشیگان، پنسیلوانیا و ویسکانسین بود.

رای الکترال

برخلاف باور عمومی، مردم به صورت مستقیم رئیس جمهور آمریکا را انتخاب می کنند و این مسئله که الکترال کالج ها و نه مردم، رئیس جمهور را تعیین می کنند، تفسیر اشتباهی است. برای تشریح این موضوع باید به ساختار انتخابات اشاره کنیم.

در انتخابات نهایی هر یک از ایالت ها براساس جمعیتشان دارای الکترال کالج (Electoral College) یا هیئت انتخاباتی هستند. کالیفرنیا به عنوان پرجمعیت ترین ایالت 55 الکترال کالج و ایالت کم جمعیتی همچون داکوتای شمالی 3 الکترال کالج دارد. این الکترال کالج ها به مثابه امتیاز هستند. یعنی هر کاندیدایی که به مجموع 270 الکترال کالج یا امتیاز دست پیدا کند در انتخابات پیروز می شود. عدد 270 نصف به علاوه یک مجموع 538 الکترال کالجی است که در 50 ایالت به اضافه منطقه کلمبیا (دی.سی) که واشینگتن، پایتخت در آن قرار دارد.

این ترکیب 538 هم از 435 عضو مجلس نمایندگان، 100 عضو مجلس سنا و 3 الکترال کالج منطقه کلمبیا، به دست آمده است. به طور مثال داکوتای شمالی به این دلیل 3 الکترال کالج دارد که همانند تمام ایالت ها، دو سناتور دارد و به خاطر کم جمعیت بودن، 1 نماینده در مجلس نمایندگان دارد. به همین صورت کالیفرنیا هم 53 نماینده و دو سناتور دارد که مجموعاً 55 الکترال کالج دارد.

در این تصویر تعداد آرای الکترال هر ایالت را مشاهده می کنید، ایالت های پرجمعیت کالیفرنیا، تگزاس، نیویورک، فلوریدا، پنسیلوانیا و ایلینوی بیشترین آرای الکترال را دارند.

این الکترال کالج ها تشریفاتی و نمادین هستند و این رای مردم است که تعیین می کند برنده هر ایالت تمام آرای الکترال کالج آن را به دست بیاورد و کاندیدا با کسب این امتیازها می تواند در انتخابات پیروز شود. فرد پیروز در هر ایالت، تمام آرای الکترال کالج یا امتیاز آن ایالت را کسب می کند. به طور مثال کلینتون با پیروزی در ایالت کالیفرنیا، تمام 55 الکترال کالج آن را کسب کرد و هیچ الکترالی از این ایالت به ترامپ نرسید. و متقابلاً ترامپ با پیروزی در تگزاس تمام 38 رای الکترال این ایالت را کسب کرد.

این درحالی است که در انتخابات مقدماتی دو حزب، متناسب با رای هر کاندیدا، آرای الکترال یا همان دلگیت ها بین آنها تقسیم می شد. این مهمترین انتقادی است که به شیوه قرن هجدهمی انتخابات آمریکا وارد می شود. اگر میزان اختصاص آرای الکترال ایالت ها متناسب با آرای دو کاندیدا باشد، آن وقت نتیجه به دست آمده در الکترال کالج هم عادلانه تر خواهد شد. در طول سالیان مختلف درخواست هایی هم برای تغییر سیستم «برنده همه آرای الکترال را کسب می کند» مطرح شده است ولی برای این منظور باید قانون اساسی تغییر کند که نیاز به همکاری میان دو حزب و موافقت کنگره دارد.

این روش انتخاباتی در قرن هجدهم که هیچ کشور اروپایی انتخابات ریاست جمهوری نداشت، روشی پیشرو محسوب می شد. (در آن دوره فقط بریتانیا انتخابات داشت که آن هم به خاطر پارلمانی بودن سیستم متفاوتی داشت). البته در آن زمان به خاطر شرایط خاص آمریکا از جمله اعطای نقش بیشتر به ایالت های کوچک و یا ایالت های جنوبی این روش تعیین شده بود. همچنین در آن زمان الکترال کالج ها بیشتر نقش حقیقی داشتند و همانند امروز نبود که نقشی تشریفاتی دارند و به ندرت می توانند چیزی غیر از رای مردم ایالت را منعکس کنند.

البته در همین روش استثنائاتی همانند انتخابات جنجالی سال 2016، 2000، 1824، 1876 و 1888 رخ می دهد که کاندیدای پیروز آرای مردمی را واگذار می کند، ولی به خاطر کسب آرای الکترال بیشتر برنده انتخابات می شود. دلیل وقوع این امر نزدیک بودن آرا در بعضی ایالت ها و قانون «برنده همه آرای الکترال را کسب می کند» است. به طور مثال کلینتون با وجود کسب چندین میلیون رای در تگزاس، هیچ رای الکترالی از این ایالت کسب نمی کند و ترامپ هم با چند میلیون رای در کالیفرنیا نتوانست رای الکترال از این ایالت بگیرد.

اگر آرای الکترال متناسب با آرای مردمی توزیع می شد یعنی کلینتون متناسب با رای مردمی اش در تگزاس می توانست رای الکترال هم از این ایالت به دست بیاورد، هیچ وقت کاندیدایی با وجود شکست در آرای مردمی به خاطر پیروزی در آرای الکترال، پیروز انتخابات نمی شد.

نظرسنجی

در نظرسنجی های این هفته بایدن همچنان از ترامپ جلوتر است. براساس میانگین نظرسنجی RCP، بایدن با 8.8 درصد اختلاف از ترامپ جلوتر است.