به دنبال فرسودگي تدريجي هر چه بيشتر بمب افكن بين قاره اي M-4 و همچنين مشكلات متعدد مرتبط با بمب افكن استراتژيك M-50، برنامه توسعه میاسیشف M-60 به عنوان نمونه اي مدرن با قابليت هاي هسته اي اهميت بالاتري يافت.

عصرایران؛ مجله تصويري سلاح- در این مطلب با یکی از جالب ترین طرح های مفهومی اتحاد جماهیر شوروی در قالب یک بمب افکن هسته ای آشنا خواهیم شد. ولادیمیر میخایلوویچ میاسیشف از جمله سرشناس ترين و برجسته ترين طراحان هواپيما در شوروي بود که بسیاری از نمونه های توسعه یافته توسط وی تبدیل به نقاط تحول صنعتی روس ها شد. میاسیشف M-60 یکی از طرح های وی است که البته در نهایت به خط تولید نرسید.

طراحي و توسعه

به دنبال فرسودگي تدريجي هر چه بيشتر بمب افكن بين قاره اي M-4 و همچنين مشكلات متعدد مرتبط با بمب افكن استراتژيك M-50، برنامه توسعه میاسیشف M-60 به عنوان نمونه اي مدرن با قابليت هاي هسته اي اهميت بالاتري يافت. علاوه بر اين شوروي نيز موفق به تضمين هيچ يك از پرنده هاي نظامي قبلي خود در راستاي دست يابي به اهداف موجود در قلمرو دشمن نشده بود. بنابراین ولادیمیر میخایلوویچ میاسیشف برای تولید هواپیمایی خاص که M-60 نام داشت، دست به کار شد.

M-4

M-50

در اصل قرار بود بمب افكني ساخته شود كه با استفاده موتورهاي هسته اي توربوجت M-50 تامين نيرو مي شد و بدين ترتيب نيازي به صرف هزينه و زمان اضافه نبود. اين در حالي است كه تنها چند ماه پس از آغاز پروژه، مشخص شد كه ساخت و توليد محصولات 60 حداقل به مدت چندين سال به تعويق خواهد افتاد. اين بمب افكن متفاوت مجبور بود به پرسش هاي بسياري از جانب شركت هاي هواپيماسازي روسي پاسخ دهد و همين موضوع منجر به تاخير در روند توليد شد. با اين حال میاسیشف توانست حمايت مهندسين انرژي هسته اي و دانشمندان مختلفي از جمله Arkhip Lyulka (دانشمند اهل شوروي و طراح موتورهاي جت) را به دست آورد. وي سابقه اي طولاني در زمينه توسعه موتورهاي جت اتمي داشت و به همين دليل با گذر زمان دفتر طراحي Lyulka نيز وارد بازي شد.

به منظور افزایش راندمان موتور تغییراتی اصلاحی در موتور توربوجت معمولی لحاظ شد که در ادامه منتج به افزایش حداکثری برون ده شده بود. با وجود آن که مهندسین واحد تحقیقات و توسعه دقیق به دنبال چنین دستاوردی بودند، اما از طرفی دیگر جا به جایی های صورت گرفته منجر به مشکلات متعدد در حیطه عملکرد موتور شدند.

اما در نهايت اميدبخش ترين تفاوت اعمال شده، طرح تركيبي قرارگيري رآكتور اتمي در قسمت پس سوز موتور توربوجت محسوب مي شد كه در نتيجه آن تمام اين واحد مي توانست هم به عنوان يك موتور توربوجت با سوخت معمولي و هم در قالب توربوجت با سوخت اتمي كار كند. خلبان و هدايتگر نيز داخل كپسولي حفاظت شده در كنار يكديگر قرار داشتند.

در مجموعه مشكلات متعددي در مسير طراحي و توليد اين بمب افكن روس قرار داشت، برای مثال مهندسين بايد نكات زيست محيطي را نيز در نظر مي گرفتند. مطالعات ابتدايي نشان مي دادند كه سطح تشعشعات پس از فرود به اندازه اي زياد است كه امكان نزديك شدن به هواپيما تا زمان برداشتن موتورها و قرار دهي آنها در محفظه هاي ايمن به وسيله سيستم هاي كنترل از راه دور امكان پذير نخواهد بود. خدمه هم مي بايست از طريق يك تونل زير زميني به هواپيما نزديك و يا از آن خارج مي شدند. موارد فوق باعث تشديد نگراني ها پيرامون محافظت از خدمه شده بودند. با وجود آن كه براي خلبان يك كپسول آهني بدون درز و كاملا يكپارچه در نظر گرفته شد، اما باز هم لازم بود از سيستمي معقول به منظور فرار و نجات خلبان در موقعيت هاي بحراني استفاده شود كه مجددا بر پيچيدگي هاي طراحي مي افزود.

براي اطمينان از برخاست و فرود صحيح، يك سيستم اتوماتيك ويژه پيش بيني شده بود. چنين جهت گيري هايي در برنامه طراحي M-60، ايده تبديل اين بمب افكن به يك پرنده بدون سرنشين را قويت مي بخشيد. اما در نتيجه اختلافات نظامي، ارتش شوروي بر توسعه هواپيماهاي سرنشين دار اصرار خاصي داشت. بدين ترتيب طرح حذف سرنشين و كنترل از راه دور M-60 نيز به بن بست برخورد كرد و مزيت حفاظت 100 درصدي در برابر امواج راديواكتيو از بين رفت.

نهايتا بمب افكن مفهومي M-60 نتوانست حتي از مرحله برنامه ريزي نيز فراتر رود و به طور كلي در سال 1959 متوقف شد. با اين حال تا مدتي طولاني از اين بمب افكن ناموفق به عنوان منبع الهام براي تعدادي از پروژه هاي ديگر دفتر طراحي میاسیشف استفاده شد كه از جمله مهم ترين آنها مي توان هواپيماهاي مخصوص حمل و نقل و همينطور پرنده هاي غيرنظامي اشاره كرد.

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.

بیشتر بخوانید:

*میاسیشف VM-T آتلانت؛ بمب افکن ویژه حمل بار! (+تصاویر)

*نخستین بمب افکن فراصوتی شوروی!(+عکس)

*موفقترین بمب افکن شوروی سابق و نیروی هوایی روسیه(+تصاویر)

*کپی روسی از بمب افکن ناموفق آمریکایی!(+تصاویر)