حامد قدوسی
هر چند من خیلی تمایل به نوشتن مطالب غیراقتصادی ندارم و با اینکه در این موضوع تخصص هم ندارم ولی شاید بد نباشد اطلاعات عمومی خودم از ساختار پلیس در آمریکا را به اشتراک بگذارم تا به فهم کلی روند اتفاقات این روزها کمک کند چون دیدهام که برخی تحلیلهای اشتباه در این زمینه ارائه میشود. طبعا دقت این نوشتهها در حد نوشته یک متخصص موضوع نیست و ممکن است ایرادات حقوقی در آن باشد ولی تصور میکنم این حد از دقت برای درک کلیت موضوع کفایت کند.
خلاصه قضیه این است: آمریکا چیزی به اسم نیروی انتظامی رایج ندارد! رییس پلیس هم ندارد! ترامپ هم قدرت دستور به پلیس را ندارد و برای همین این قدر عصبانی و به هم ریخته است!
میپرسید یعنی چی که کشور نیروی انتظامی ندارد؟ آمریکا این همه پلیس دارد، گاهی هم چه پلیسهای خشنی! بلی، آمریکا کلی پلیس دارد ولی نیروی پلیس در آمریکا جزو دولت فدرال نیست و یک نیروی محلی حساب میشود. مامور پلیس هم کارمند دولت هم نیست! میپرسید، یعنی چی کارمند دولت نیست؟ پس کارمند چه کسی است؟ کارمند کارفرمایش که میتواند یک شهر یا ایالت یا دانشگاه یا شرکت و امثال آن باشد. در واقع کارمندان شهروندان یا موسسات محلی!
پلیس در آمریکا - به معنی رایجش - در واقع زیر نظر شهردار یا فرماندار است که هر دو با رای مستقیم مردم انتخاب میشوند و تحت فرمان دولت مرکزی نیستند. در خیلی شهرها حتی رییس پلیس (کلانتر) هم مستقیم با رای مردم انتخاب میشود! این شاید توضیح بدهد که چه طور مثلا رییس پلیس یک شهر بزرگ در مصاحبه تلویزیونی مستقیم به ترامپ حمله میکند یا پلیسهای برخی شهرها با تظاهرکنندگان ابراز همدردی میکنند و در برخی شهرهای دیگر به مردم حمله میکنند. در واقع هیچ کدام از این پلیسها تحت امر دولت مرکزی و ترامپ نیستند و ساختار قدرت محلی خودشان را دارند.
نیروی پلیس شهر حقوقش را مستقیم از بودجه مالیات مستغلات محله که توسط ساکنان پرداخت میشود دریافت میکند. به همین دلیل هم میزان بودجه و امکانات و حقوق و شکل لباسها و فرهنگ کاری و ترکیب نژادی و درجه فساد و نوع ماشینها و درجه خشونت و خیلی چیزهای دیگر پلیسها شهر به شهر فرق میکند و شما آن پلیس متحدالباس که در کشورهای دیگر میبینید را در آمریکا نمیبینید. پلیس راهنمایی و رانندگی هم وجود ندارد و همان یک پلیس همه کار میکند.
ضمن اینکه محدوده عمل جغرافیایی پلیس یا Jurisdiction او هم محدود و مشخص است و خارج از آن حق دخالت ندارد. یعنی پلیس یک شهر نمیتواند به سادگی در شهر یا ایالت دیگری کسی را دستگیر کند (مگر به دعوت و درخواست مقامات محلی). مثال عینی این قضیه پلیس دانشگاههای خصوصی است (دانشگاهها پلیس خودشان را دارند) که یک شعاع عملیاتی مشخص دارد و بیرون از آن حق مداخله ندارد، حتی اگر خلافی آن طرف چهارراه جلوی چشمش باشد.
این توضیح هم شاید بد نباشد: با یک تقریبی، اینجا پلیس هم مثل بقیه دنبال افراد دنبال کار میگردد! یعنی مثل آرایشگر و تکنیسین IT و لولهکش، افراد اول میروند مدارس متعدد پلیس و درس پلیسی میخوانند و گواهینامه مهارت و قسم پلیس را دریافت میکنند. بعد میگردند ببیند چه اداره یا شهری نیروی پلیس استخدام میکند و برایش درخواست میدهند. خلاصه اینکه داشتن مدرک پلیس تضمین استخدام نیست!
به خاطر همین ساختار ناتمرکز پلیس، دولت مرکزی هم یک سری پلیسهای تخصصی مثل پلیس مواد مخدر (یا همان DEA سریال برکینگ بد)، پلیس گمرک، پلیس اداره مالیات، پلیس اداره مهاجرت، پلیس قضایی، پلیس پارکهای ملی و الخ دارد که هر کدام یک نیروی جداگانه است و فرمانده خودش را دارد.
ممکن است بپرسید پس پلیس فدرال یا همان FBI چیست؟ FBI کمابیش چیزی شبیه ترکیب اداره آگاهی و وزارت اطلاعات ایران است. یعنی وظیفهاش مبارزه با جرایم سازمان یافته و قاچاقهای بزرگ و خرابکاری و قتلهای سریالی و پولشویی و مواردی از این نوع - عموما با ماموران لباس شخصی - است و این طور نیست که مثلا مامورانی داشته باشد که در خیابان حضور پیدا کنند یا گشت بدهند.
یک چیزی هم هست به اسم پلیس نظامی (MP) یا همان دژبان خودمان که خب از اسمش پیدا پلیس داخل نیروهای نظامی است و جزو ارتش حساب میشود و وظیفهاش رسیدگی به تخلفات نظامیان است. ترامپ این یکی دو روزه تعداد معدودی پلیس نظامی را در واشنگتن (در زمان پیادهروی به کلیسا) و یکی دو شهر اعزام کرده است چون جزو معدود نیروهای پلیسی است که نهایتا تحت امر او است.
میپرسید پس گارد ملی فدرال و ارتش چه طور؟ بلی اینها زیر نظر دولت هستند ولی خب اینها پلیس و نیروی انتظامی نیستند و نیروی نظامی هستند. و خب خیلی نادر و عجیب و تا حدی خلاف قانون است که بدون درخواست و موافقت فرماندارهای ایالتها (که خیلیهایشان ضد ترامپ هستند)، دولت حق داشته باشد نیروی نظامی به شهرها ارسال کند. البته خب از ترامپ هیچ چیزی بعید نیست و عجیب نیست فردا ببینیم از این کارها کرده است!
این خلاصهای بود از فهم غیرتخصصی من از ساختار پلیس و رابطه دولت مرکزی و پلیس محلی در آمریکا. حالا اینکه در آمریکا چه میگذرد و انگیزه این تظاهرات چیست و به کجا میرسد و الخ واقعا از اطلاعات و تخصص من خارج است و باید به سخنان متخصصان گوش داد.
پ.ن: یک توضیح اقتصادی هم در اینجا بد نیست. گفتیم که پلیس بودجهاش را از مالیات مردم منطقه میگیرد. این قضیه در عین حال که پلیس را از دست دولت مرکزی دور می کند ولی یک مشکلی دارد: شهرهای فقیر پلیس محدود و ضعیفی دارند و همین موضوع یک فیدبک مثبت برای افزایش جرم و ناامنی در منطقه درست میکند چون پلیس منابع کافی ندارد. مثالهای زیادی هست که برخی شهرها آن قدر فقیر یا ورشکسته شدهاند که اداره پلیس را منحل کردهاند یا قادر به پرداخت بودجه پلیس نبودهاند و در نتیجه برای مدتی هیچ کسی نبوده که در شهر امنیت برقرار کند تا وقتی که شهرهای همجوار یا ایالت موقتا چند نفر مامور پلیس ارسال کردهاند!
--------
بیشتر بخوانید