فریب در ازدواج چیست؟

یكی از مشكلاتی که امروزه باعث ازهم پاشیدگی کانون های خانوادگی درهمان سالهای نخستین ازدواج می شود، نبود صداقت و فریب خوردن یكی از طرفین یا اصطلاحا فریب در ازدواج است. در بحث امروز وکیل حمیدرضا محمدی به بیان و تشریح این جرم در قانون از هر دو منظر حقوقی و کیفری می پردازد:

فریب در ازدواج  زمانی رخ می دهد که زوج یا زوجه یا شخص ثالثی با اعمال متقلبانه نقض يا عيبي را كه در آنها هست پنهان دارند، يا خود را داراي صفت مثبتی معرفي كنند كه فاقد آن هستند، چنانكه مرد خود را برخلاف واقع داراي ثروت و مقام معرفي كند ، يا با ارائه گواهي نامه مجعول خود را ليسانس يا دكتر قلمداد نمايد و از اين راه طرف ديگر را ترغیب به قبول نكاح كند، يا زن  برخلاف حقيقت خود را دختر فلان شخص معروف يا داراي هنر خياطي يا آشپزي يا موسيقي جلوه دهد يا خويشتن را باكره معرفي كند يا كچلي خود را با كلاه گيس بپوشاند و بدين طريق موافقت مرد را با ازدواج جلب نمايد  و بعد از عقد معلوم شود كه طرف  فاقد وصف مقصود بوده ياعيبي داشته كه با عمليات فریبنده خود، آن رامخفي كرده است.
 البته جرم تدليس هنگامي محقق ميشود كه سوء نيت و قصد فريب وجود داشته باشد ، يعني يك طرف عمداً با اعمال  متقلبانه خود طرف  ديگر را فريب  داده و براساس آنچه ندارد ولی وانمود میکند که دارد، دیگری را ترغيب به عقد ازدواج  نموده باشد .

تخلف از شرط صفت

گاه فرد خود را دارای صفتی که مورد نظر طرف مقابل بوده وانمود می نماید و یا صفتی را دارد که می داند اگر طرف مقابل از آن آگاه شود با او ازدواج نمی کند و به همین خاطر این صفت را مخفی میکند. خواه این مانور به صورت عمل باشد خواه به صورت نوشته یا لفظ ، نظیر ارائه گواهی جعلی سلامتی  که با عنوان «تخلف از شرط صفت» در قانون مدنی مطرح است و جرم محسوب شده و در قانون برای آن مجازات هم در نظر گرفته شده است.

فریب در ازدواج / تخلف از شرط صفت:

شرط کردن صفت به صورت های زیرمحقق می شود:

بیان صفت به صراحت در ضمن عقد ، ذکر شود. مثلاً وکیل زوجه میگوید : « موکل خود خانم ..... را به عقد ازدواج آقای دکتر.... با مهریه.... درآوردم.»

مشخص شدن دختر يا پسر، قبل از عقد به صفتي خاص كه عقد هم مبتني بر آن صفت واقع گردد، مانند آنكه دختر و پسر قبل از عقد براي يكديگر نامه بنويسند و پسر در انتهاي نامه با عنوان دكتر امضا نمايد، يا در صحبت‌هاي قبل از عقد، دختر يا پسر خود را به دروغ داراي اوصاف خاصي ... معرفي كنند.در مورد صفت هيچ گفتگويي نمي‌شود، ولي بر حسب عرف و عادت عقد بر وجود وصف خاصي نسبت به دو طرف منعقد مي‌گردد؛ مثلاً اگر پسر يا دختر مطلبي در مورد بيماري خود نگويند، قضاوت عرف بر آن است كه لزوماً سالم هستند و داراي بيماري خاص و مهمّي نمي‌باشند.

بر حسب انواع شرط صفت فوق، تخلف از شرط صفت به صورت‌هاي مختلفي محقق مي‌شود، از قبيل:

به دروغ صفت كمالي را به خود نسبت مي‌دهد يا نقصي را از خود دور مي‌كند. مثلاً فردي خود را مهندس معرفي ‌كند.

در عمل برخلاف واقع كاري انجام ‌دهد كه در پي آن صفت كمالي را به خويش نسبت دهد يا نقصي را از خود دور ‌كند. مانند: آنكه فردي كچل، در مراسم خواستگاري و عقد از گيسوي مصنوعي استفاده نمايد.

با سكوت پرده بر روي نقص خويش گذاشته يا تصور ديگران از كمال خويش را مورد تأييد قرار دهد.

كه اين وجه به چند حالت قابل تصور است:

الف) فرد نسبت به نقص خويش جاهل ‌باشد، مانند: فرد عقيم يا انسان مبتلا به ايدز كه خودش نيز از وجود اين بيماري در بدنش اطلاعي ندارد، لذا خود را سالم مي‌‌پندارد و طرف مقابل هم تصور مي‌‌كند كه با فرد سالمي ازدواج كرده است.

ب) فرد نسبت به نقصي كه مخفي است و بدون اظهار آن نمي‌توان نسبت به آن مطّلع شد، سكوت مي‌كند. مانند: ابتلا به بيماري سرطان يا عارضة قلبي.

ج) فرد به عيب خود علم دارد و نقص هم ظاهر مي‌باشد، لذا سكوت از عيب به معناي كتمان آن نمي‌باشد، ولي فرد متقاضي ازدواج كوتاهي كرده و در مورد آن دقت و تحقيق ننموده است، لذا به دليل كوتاهي خويش، تصوري خلاف واقع نسبت به طرف مقابل پيدا نموده است.

از انواع فوق، مواردي كه فرد به دروغ صفتي را براي خويش بيان ‌كند يا عيب ظاهري را خلاف واقع نشان دهد يا نسبت به عيب مخفي خود كه از آن اطلاع دارد، سكوت ‌نمايد، سبب فريب گرديده و به عبارت ديگر طرف مقابل در اين نكاح مورد «تدليس، فریب در ازدواج» واقع شده است. بنابراين در تمامي موارد تخلف از شرط صفت، تدليس محقق نمي‌گردد، بلکه زمانی تدلیس به حساب می آید که قصد فریب و گول زدن لحاظ شده باشد.

گاهی یکی از طرفین بیماری داشته که در زمان عقد آن را مخفی نگه می دارد و طرف مقابل را در این رابطه فریب می دهد. عیوبی که عنوان نکردن آنها پیش از عقد،  فریب در ازدواج محسوب می شوند:

- عیوب در مرد به صورتی که زن از آن بی خبر باشد:

1- جنون ( دیوانگی) 2 – خصاء ( بیماری جنسی)3 – عنن به شرط اینکه ولو یکبار عمل زناشویی را انجام نداده باشد. 4 – مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازهای که قادر به عمل زناشویی نباشد.

- عیوب در زن به صورتی که مرد از آن بی خبر باشد:

1- جنون( دیوانگی)2 – قرن ( بیماری جنسی) 3– جذام ( بیماری پوستی) 4– برص( بیماری پوستی) 5  – افضاء ( بیماری جنسی) 6 – زمین-گیری7 – نابینائی از هر دو چشم.

نتیجه گیری: در صورتی که یکی از عیوب در مرد و یا زن وجود داشته ولی از بیان آن بصورت عمدی یا غیر عمدی در زمان ازدواج پنهان کرده باشند، قانون فریب در ازدواج قابل اجراء است.

* لینک منبع