جامعه شناس و پژوهشگر آسیب‌های اجتماعی گفت: زباله گردی پدیده‌ای ناشی از آسیبهای اجتماعی- اقتصادی است که از شکل سنتی خارج شده و امروزه به صورت شبکه ای اداره می‌شود.

به گزارش مهر، دود حتی همین آب باریکه وسط رودخانه را پوشانده است. بخار از پشت ماسک بازتاب می‌شود و با بوی دود در هوا در هم می‌آمیزد و به داخل دهان بر می‌گردد و نفس تنگ‌تر می‌شود و سرفه با خس خس از سینه بیرون می‌آید؛ از دور شعله‌های آتش دیده می‌شود. زن چادر کهنه ای بر سر دارد و کودک زیر یک ساله‌اش را لای پتو کهنه پیچانده و چند تکه چوب صندوق میوه‌ای را در جوی آب کنار خیابان، آتش زده است و زباله‌ها را می‌کاود. نزدیک می‌شوم و می‌خواهم با او گفتگو کنم حالت تهاجمی می‌گیرد. می‌گویم خبرنگارم، فحاشی می‌کند و در همین موقع از دور سروکله چند مرد ژنده پوش پیدا می‌شود و ترجیح می‌دهم صحنه را رها کنم.

زندگی در کلانشهرها الزامات و مرارت‌های عدیده ای برای شهروندان به همراه دارد اما برای تهیدستان با رنج و مشقت و دشواری بیشتری همراه است. فقر گسترده، بی سوادی یا کم سوادی، زندگی در محله‌های فقیرنشین و حاشیه نشین، اعتیاد و عدم دسترسی به امکانات و خدمات و فرصت‌های شهری و مهم‌تر از همه طردشدگی اجتماعی از آسیب‌های اجتماعی است که عده‌ای در همین شهر با آن دست به گریبان‌اند.

در کلان شهر اصفهان بالغ بر دو میلیون نفر زندگی می‌کنند که آمار دقیقی از زباله گردها در دست نیست. از آنجا که تعریف دقیقی از حاشیه نشینی در اختیار نداریم و مناطقی در مرکز شهر اصفهان هستند که در تعریف حاشیه نشینی جا می‌گیرند نمی‌توان به طور مشخص مرزی برای آن تعیین کرد. «زباله جمع کنی» و «زباله گردی» از آن دسته آسیب‌های اجتماعی پیچیده‌ای است که می‌توان با پرسه زنی در شهر متوجه آن شد؛ کودک و پیر نمی‌شناسد و زن و مرد هم در این راه همراه هم هستند. جامعه شناس و پژوهشگر آسیب‌های اجتماعی می‌گوید: سازمان‌های مردم نهاد با شعار «زباله گردی حق کودکان نیست» درصدد هستند با این آسیب اجتماعی چندبعدی دربیفتند اما در افتادن با این موضوع بسیار دشوار است.

«زباله گردی» پدیده‌ای اجتماعی-اقتصادی است

علیرضا شریفی یزدی در گفت و گو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه «زباله گردی» پدیده‌ای اجتماعی-اقتصادی است، اظهار داشت: پدیده «زباله گردی» به علل اقتصادی ایجاد می‌شود که بخش عمده آن نبود مهارت‌های لازم است و افراد به دنبال کسب درآمدهای سریع و کوتاه برای رفع نیازهای فوری هستند که مطالعات نشان داده معتادان به مواد مخدر را شامل می‌شود.

وی با بیان اینکه بخش دیگری از «زباله گردها» مهاجران غیرقانونی هستند که در حاشیه شهرها و مناطق فقیر ساکن شده‌اند، تصریح کرد: نگاه سنتی به پدیده «زباله جمع کنی» به این معنا که عده‌ای از سر نیاز اقتصادی و سیر کردن شکم موادی را در بین زباله‌ها پیدا کنند گذشته است. امروزه با پدیده شبکه ای و مافیایی با پدیده «زباله گردی» مواجه هستیم.

عده‌ای متمول افراد فقیر و مهاجر غیرقانونی را در باندهای سازماندهی شده اجیر می‌کنند

این استاد دانشگاه و پژوهشگر جامعه شناسی پژوهشکده خانواده با بیان اینکه عده‌ای متمول افراد فقیر و مهاجر غیرقانونی را در باندهای سازماندهی شده اجیر می‌کنند، اضافه کرد: این افراد در شبکه‌های سازماندهی شده با سرتیم هایی در ساعت‌های مشخص و مناطق اختیار شده به زباله گردی مشغول می‌شوند و همه چیز تحت کنترل است و سود کلان به صاحبان متمول در قبال مزد اندک به زباله گردهایی می‌رسد که غالباً از نیروهای کودک استفاده می‌کنند.

وی با بیان اینکه مدتی است شهروندان ترجیح می‌دهند پسماندها را در زباله‌ها قرار دهند تا نصیب زباله گردها شود گفت: این اقدام پسندیده‌ای نیست؛ بلکه موجب تقویت این باندها و شبکه‌های مافیایی می‌شود و روز به روز به نیروهای «زباله گرد» در سطح جامعه افزوده خواهد شد.

افزایش زباله گردی در سطح شهر به دلیل نبود برنامه ریزی مدون است

شریفی یزدی علت مهم افزایش زباله گردی در سطح شهر را نبود برنامه ریزی مدون و بی برنامگی در این حوزه دانست و افزود: شبکه «زباله گردی» در جامعه بسیار زیرپوستی، پررنگ و کریه‌المنظر است؛ اگرچه این پدیده ارتباط مستقیم با افزایش فقر و بیکاری در سطح جامعه دارد اما بیش از آن به بی برنامگی شهری وابسته است و اینکه ما نتوانستیم پدیده «زباله گردی» را از جامعه حذف کنیم.