زندان دوّار یا چرخان عجیبترین طراحی زندانی است که در طول تاریخ دیده شده است، این زندان به دست دو مهندس آمریکایی به نانهای «ویلیام براون» و «بنجامین اف. هاو» طراحی شد که عبارت است از زندانی استوانهای که به تعدادی سلول انفرادی تقسیم و کل زندان با قفس آهنی دایرهای که فقط یک خروجی دارد احاطه شده است.
این زندان دوّار یک ستون مرکزی دارد که باعث چرخش زندان در قفس ثابت میشود و با این شیوه، زندانیان از زندانهایشان از طریق تک دریچه موجود در قفس داخل و خارج میروند.
ایده زندان بنا به گفتههای براون و هاو کمک به زندانبان است و باعث میشود نگهبانان بتوانند بدون نیاز به تماس مستقیم، زندانیان را کنترل کنند و اصطکاک میان زندانیان را کاهش دهند.
نخستین زندان دوّار در سال ۱۸۸۲ میلادی در کرافورد سویل، ایندیانا آمریکا طراحی و ساخته شد، این سازه دو طبقهای با ۱۶ سلول (هر طبقه ۸ سلول) را در بر میگرفت و فرار از این زندان امر غیر ممکنی بود، به همین دلیل تعیین یک نگهبان برای هر طبقه کافی بود، اما فرآیند چرخاندن کاری بی نهایت ساده بود و هر شخصی میتوانست به کمک دست و بازو کل زندان را به طور کامل بچرخاند.
_______________________________________________________________________________
بیشتر بخوانید: زندان خالی از سکنه (+عکس)
_______________________________________________________________________________
این زندان ویژگیهای غیرمعمول دیگری نیز داشت به عنوان مثال مجهز به سیستم تهویه هوا بود که امکان ورود هوا به داخل سلولها و همچنین سیستم گرمایش در فصل زمستان را فراهم میکرد. هر سلول همچنین دارای لولههای آب و توالت و سیستم مکش بود. حدود ۱۶ مورد از این زندانهای گردان در ایالات متحده ساخته شدند، اما بیشتر آنها در میانه غربی آمریکا ساخته و زندانهای (قفس سنجاب) نامیده شدند.
این زندانهای چرخان دارای نقایص طراحی زیادی بودند؛ به عنوان مثال، هنگامی که آتش سوزی در داخل زندان رخ میداد، امکان تخلیه سریع زندانیان وجود نداشت، زیرا همه سلولها همزمان نمیتوانند باز شوند، با وجود این نقص، هرگز درون این زندانها آتش سوزی رخ نداد، یکی از نقصها این بود که اگر زندانی در حین چرخش زندان دست یا پایش را بین میلههای زندان گذاشته بود، زخمی میشد، بنابراین تصمیم گرفته شد تا زندانهای دوار تا دهه ۱۹۳۰ بسته شود.
فقط چهار زندان در حال چرخش تا به امروز باقی مانده است، زندان کانتی مونتگومری و دفتر مرکزی رئیس پلیس هنوز هم در میان آنها هستند، اما بقیه به موزهها تبدیل شده اند.
منبع: بیتوته