رييس پژوهشکده رويان جهاددانشگاهي اصفهان تولد اين بز را به معناي پيوستن ايران به جمع کشورهاي دارنده فناوري شبيه سازي بز در دنيا دانست و گفت: بر اساس اطلاعات موجود، پيش از اين تنها کشورهاي آمريکا، انگلستان، کانادا و چين توانسته اند شبيه سازي بز را با موفقيت انجام دهند.
دکتر محمد نصراصفهاني در گفتگو با مهر افزود: پروژه توليد بز شبيه سازي شده در راستاي توليد حيوانات تراريخته و دستيابي به داروهاي نوترکيب به کمک به اين فناوري بدست مي آيد، انجام شده است.
وي با اشاره به انتخاب نام نخستين بز شبيه سازي در ايران يادآور شد: نام اين بز به دليل رنگ حنايي و سفيد «حنا» انتخاب شده است و نام علمي آن نيزR-CAP-C1 که معناي لاتين بز شبيه سازي شده است.
تولد اين بز شبيه سازي شده به دنبال سلسله تحقيقات موفق پژوهشگران پژوهشکده رويان و پس از تولد اولين گوسفند شبيه سازي شده «رويانا» که از آرزوهاي ديرينه مرحوم دکتر سعيد کاظمي آشتياني بود به تحقق پيوست.هدف نهايي اين تحقيقات دامنه دار دستيابي به توانمندي داخلي در توليد داروهاي نوترکيب است. جهت نيل به اين هدف مراحل متعددي لازم است به اين شرح طي شود:
1. توليد جنين هاي آزمايشگاهي پستانداران با تکنيکهاي لقاح خارج رحمي
طي اين مرحله، تخمکهاي نابالغ از تخمدانهاي کشتارگاهي در آزمايشگاه بالغ و پس از انجام لقاح با اسپرم و طي عملي موسوم به لقاح آزمايشگاهي (IVF) منجر به توليد جنينهايي ميشود که پس از انتقال به رحم حيوانات گيرنده منجر به تولد حيوانات حاصل از لقاح خارج رحمي ميگردد. دستاوردهاي پژوهشکده رويان در اين زمينه تولد انواع مختلف پستانداران مزرعهاي اعم از گاو، گوسفند و بز است.
2. توليد جنينهاي شبيهسازي شده
براي اين کار، هستهي تخمکهاي حاصل از تخمدانهاي کشتارگاهي پس از بلوغ آزمايشگاهي، خارج ميشود و سپس هسته سلول پوستي حاصل از يک حيوان مورد نظر جايگزين آن ميشود. جنين هاي حاصل از اين عمل پس از طي دوره هفت روزه کشت آزمايشگاهي به درون رحم حيوانات گيرنده منتقل ميگردد که دستاورد پژوهشکده رويان در اين زمينه تولد اولين پستانداران مزرعه اي شبيه سازي شده گاو، گوسفند و بز است.
لازم به ذکر است که عليرغم بيش از چهل مورد آبستني موفق گاو شبيه سازي شده، شاهد دو تولد زودرس بودهايم که اميدواريم آبستني هاي بعدي منجر به تولد موفق شود.
3. توليد ردههاي سلولي تراريخت حاوي ژن tPA
در اين راستا، ژن tPA ، پس از جداسازي از ژنوم انساني و تغيير ساختاري ژنتيکي، درون سلول موردنظر وارد ميشود. به گونهاي که ژن مورد نظر در ارائه ژنهاي دخيل در شيرواري قرار گيرند و پس از طي مراحل شبيه سازي، جنينهاي تراريختي بهوجود ميآيد که قابل انتقال به رحم حيوانات گيرنده جهت توليد حيوانات شبيه سازي شده تراريخت با توان توليد داروي ضد سکته قلبي (tPA) در شير است. شايان ذکر است که سلولهاي تراريخت در پژوهشکده رويان با موفقيت توليد و خالص سازي شده و اميد است که طي روند شبيه سازي بتوان در آينده نزديک شاهد تولد موجودات تراريخت موردنظر باشيم.
اگرچه در پژوهشکده رويان پروژه توليد حيوانات تراريخت در گاو پايهگذاري شده و موفقيتهايي نيز حاصل شده است اما به علت طولاني بودن دوره آبستني گاو که همراه با مشکلات متعددي است و نيز هزينه هاي بالاي شبيه سازي گاو، ادامه پروژه در گونهي بز دنبال شده است.
براساس اطلاعات موجود، تاکنون فقط در چند کشور معدود از جمله آمريکا، انگلستان، کانادا و چين شبيه سازي بز انجام شده است و پژوهشگران جهاد دانشگاهي در پژوهشکده رويان اميدوارند که با سعي و تلاش و نيز حمايت مسئولان امر، پروژه توليد داروهاي نوترکيب نيز از اين طريق به ثمر برسد.