رادارهاي امروزي و در واقع آنهايي كه به گروه كوانتومي تعلق ندارند، قادر به تشخيص تقريبا هر هدفي هستند اما جزئياتي كه در اختيار اپراتور قرار مي دهند بسيار ضعيف است.

عصرایران؛ مجله تصويري سلاح- رادارهاي كوانتومي براي دهه هاي متمادي تنها يك طرح مفهومي به شمار مي رفتند اما مدتی قبل توسط موسسه دانش و فناوري اتريش به نمايش گذاشته شده اند. همچنین گفته مي شود كه مهم ترين خصوصيت اين سيستم مدرن و جديد، قابليت ارائه جزئيات بسيار دقيق تر از اهداف دشمن خواهد بود.

ادعا می شود طی عمليات شناسايي هيچ اطلاعاتي از محل استقرار و اختفاي رادار كوانتومي در اختيار نيروهاي غيرخودي قرار نخواهد گرفت!

رادار كوانتومي چيست و اختراع آن چه اهميتي خواهد داشت؟

اين سيستم هاي راداري از وضوح بسيار بالايي برخوردار هستند. داده هايي كه رادارهاي كوانتومي براي شناسايي هواپيماهاي نظامي، سامانه هاي موشكي و ديگر اهداف هوايي ارائه مي دهند، صحت و دقتي مثال زدني دارند. بر اساس گزارش به دست آمده از مجله ام‌آی‌تی تکنالجی ریویو، دانشمندان موسسه دانش و فناوري اتريش با تكيه بر امواج در هم تنيده مايكروويو اقدام به طراحي نخستين سيستم رادار كوانتوم در دنيا كرده اند.

طبق يك اصل اثبات شده به نام "درهم‌تنیدگی کوانتومی"، دو ذره صرف نظر از فاصله آنها با يكديگر مي توانند به هم مرتبط شوند و آنچه كه دانشمندان تحت عنوان "جفت در هم تنيده كوانتومي" مي شناسند را شكل دهند. اما اين جفت چه معنايي دارد؟ زماني كه يكي از ذرات دچار تغيير شود، همان حالت در ذره ديگر نيز احساس خواهد شد. اين زنجيره مفهومي ديگر به نام "شفافيت كوانتومي" را توجيه پذير مي كند. بر اساس شفافيت كوانتومي، شما مي توانيد با مطالعه ويژگي هاي محيطي يك ذره، ذرات ديگر را نيز به خوبي بشناسيد. پديده در هم تنيدگي كوانتومي در مورد فوتون ها، الكترونها و حتي مولكول ها اتفاق مي افتد. اما آنچه كه در رادارهاي كوانتومي استفاده مي شود، چيزي نيست جز فوتون ها. فوتون ذره اي بنيادي است كه واحد كوانتومي نور و يا هر نوعي از تابش الكترومغناطيس به شمار مي رود.

رادارهاي كوانتومي ذرات فوتوني را با يكديگر جفت مي كنند. در ادامه يكي از آنها به سوي هدف شليك شده و ديگري به منظور بررسي هاي بعدي به اصطلاح حبس مي شود. رفتار ذره شليك شده به سمت هدف دستخوش تغيير خواهد شد كه اين دگرگوني در ذره حبس شده نيز به همان ترتيب رويت مي شود. به همين علت گزارش هاي مختلفي مبني بر دقت بالاي اطلاعات ثبت شده در مورد اهداف توسط رادارهاي كوانتومي به دست مي آيد.

تكنولوژي مدرن

رادارهاي امروزي و در واقع آنهايي كه به گروه كوانتومي تعلق ندارند، قادر به تشخيص تقريبا هر هدفي هستند اما جزئياتي كه در اختيار اپراتور قرار مي دهند بسيار ضعيف است. براي مثال ارتفاع، جهت و فاصله از جمله مواردي محسوب مي شوند كه توسط رادارهاي غير كوانتومي قابل رديابي هستند، اما همه آنها اهداف را به صورت يك حباب بزرگ بدون جزئيات نشان مي دهند. اين در حالي است كه سيستم هاي دفاع هوايي نيازمند فاكتورهاي مهم ديگري خواهند بود تا ماهيت هدف را تشخيص دهند. به منظور بهترين واكنش ممكن به نيروهاي دشمن، اين سيستم ها بايد بتوانند نوع هدف مانند جنگنده، بمب افكن و يا حتي هواپيماي تجاري- مسافربري را تعيين كنند. اين ها همان اطلاعات ارزشمندي به شمار مي روند كه از توان عملي يك رادار معمولي خارج هستند.

در مقابل رادارهاي كوانتومي مي توانند جزئياتي دقيق و كافي از هدف را بر اساس خصوصيات فيزيكي آن در اختيار سيستم هاي دفاع هوايي قرار دهند تا ماهيت آن به درستي مشخص شود. به عنوان نمونه يك جنگنده سوخو سو-35 با توجه به شيب بالهاي خود، طراحي منحصر به فرد دماغه و همينطور تعداد موتورها مشخص مي شود. اما به غير از مزيت هايي كه تاكنون به آنها اشاره شد، دليل اصلي محبوبيت رادارهاي كوانتومي چيست؟ اين سيستم ها انرژي كمي از خود نشر مي دهند و بدين ترتيب امكان شناسايي آنها توسط دشمن تقريبا به صفر مي رسد. مابقي رادارها بدون استثنا براي تشخيص اهداف تشعشعات الكترومغناطيس دارند. درست مانند اين است كه از چندين نفر بخواهيد در اتاقي تاريك چراغ قوه روشن كنند. نور چراغ قوه به افراد كمك مي كند تا راه خود را در تاريكي مطلق بيابند اما در مقابل نيز براي ديگران قابل رويت مي شوند. از اين رو نه تنها وجود آنها در اتاق اثبات خواهد شد، بلكه موقعيت هر كدام را نيز مي توان تعيين كرد. همين اتفاق دقيقا براي سيستم هاي راداري صدق خواهد كرد.

عدم توانايي نيروهاي دشمن براي شناسايي رادارهاي كوانتومي، يك مزيت تاكتيكي مهم در جنگ ها محسوب مي شود. اين سيستم هاي راداري پيشرفته مي توانند هواپيماهاي غير خودي را بدون فاش شدن موقعيت خود، شناسايي كنند و از اين رو برتري هوايي ارزشمندي را به نمايش بگذارند. با استناد به گزارشات سه متخصص از مجله مهندسي و فناوري، رادارهاي كوانتومي در اصل براي نبرد با پرنده هاي نظامي مخفي كار پا به عرصه رقابت گذاشته اند و بحث هاي مختلفي در مورد اين توانايي وجود دارد. تلاش هاي به عمل آمده براي طراحي اين تجهيزات مدرن، روز به روز هواپيماهاي بيشتري را به عمليات هاي رديابي حساس تر مي كند. پرنده هاي نظامي مخفي كار به گونه اي طراحي مي شوند كه هر سيگنالي را تا جاي ممكن از محدوده رادارها دور كنند. اين كار معمولا با استفاده از سطوح گرد و دوري از هر چيزي كه منجر به شكل گيري بازتابنده گوشه اي شود، صورت مي گيرد. در واقع از اين طريق سيگنال هاي بازگشتي به گيرنده رادار كاهش يافته و هدف به طور ايده آل در پس زمينه نويز گرمايي ناپديد مي شود.

نورثروپ گرومن B-2 اسپیریت

با اين حال به نظر مي رسد عدم امكان شناسايي رادارهاي كوانتومي نيز تنها در حد يك ادعا باشد و بدين ترتيب مهمترين مزيت آنها همان جزئيات بالاي اطلاعات به شمار رود.

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.