آخرین وضعیت یوزپلنگ آسیایی در ایران

یک عضو انجمن یوزپلنگ آسیایی ضمن تشریح آخرین وضعیت این گونه کمیاب جانوری در کشور، بر لزوم پایش هرچه‌ دقیق‌تر جمعیت یوزآسیایی در زیست‌گاه‌های مختلف آن در کشور تاکید کرد.

مرتضی اسلامی - از مؤسسان انجمن یوزپلنگ آسیایی - در گفت‌وگو با ایسنا تصریح کرد: از جمعیت یوزهای آسیایی اطلاعات دقیقی نداریم چون در دو سال گذشته، پایش‌ها به شکل ناقص انجام شده است؛ چرا که متأسفانه محدودیت‌هایی برای دوربین‌گذاری در زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی ایجاد شده است. قبلا در استان‌های یزد، سمنان و خراسان شمالی دوربین‌گذاری برای پایش یوز انجام می‌شد اما در دو سال اخیر تنها در منطقه میاندشت دوربین‌گذاری صورت گرفته است.

وی به این پرسش که آیا محدودیت دوربین‌گذاری در زیستگاه‌های یوز به سازمان محیط زیست اطلاع داده شده است پاسخ مثبت داد و گفت: بارها موضوع را با سازمان حفاظت محیط زیست در میان گذاشته‌ایم. این سازمان هم پیگیر حل مشکلات پیش روی پایش و سرشماری یوزها است.

این فعال حوزه محیط زیست در مورد آمارهای احتمالی جمعیت یوزها اظهارکرد: بر اساس تخمین‌های کارشناسی و مشاهدات محیط‌بانان، تعداد یوزهای ایران زیر ۳۰ قلاده برآورد می‌شود. طبیعی است که اعلام آمار دقیق از جمعیت یوزهای آسیایی، نیاز به پایش کامل این گونه در همه مناطق زیستگاهی دارد بنابراین باید هر چه زودتر پایش‌ها از سر گرفته شود.

اسلامی در ادامه با بیان این نکته که علاوه بر روش دوربین‌گذاری، از طریق روش‌های فیزیکی نیز می‌توان جمعیت یوزها و نسبت جنسی آن‌ها را پایش کرد، گفت: یکی از شاخص‌های سرشماری یوز رؤیت توله‌های تازه به دنیا آمده است که اگر در هر سال یک یا دو بار مشاهده شوند، نشانه خوبی است. متاسفانه از ابتدای سال ۹۸ تاکنون هیچ موردی از یوز مادر و توله توسط محیط‌بانان مشاهده نشده است. در مجموع از آنجا که در دو سال گذشته پایشی صورت نگرفته، تصویر درستی از جنسیت یوزها نداریم.

وی درباره احیای یوزها، گفت: باید در کنار حفاظت از یوز در زیستگاه‌ها، بحث تکثیر در شرایط نیمه اسارت را نیز راه اندازی کنیم البته در مورد گوشتخواران تکثیر و پرورش در اسارت کمک چندانی به افزایش جمعیت این گونه‌ها در طبیعت و زیستگاه‌ها نمی‌کند اما چون از آخرین افراد یوز و خطر نابودی ذخایر ژنتیکی کشور حرف می زنیم، لازم است که تکثیر در اسارت و نیمه اسارت مورد اهتمام جدی قرار گیرد البته مذاکرات داخلی و خارجی برای اجرای پروژه تکثیر یوز در شرایط نیمه‌اسارت در حالن انجام است اما حتما باید این پیگیری‌ها تسریع شود چون در شرایط حاضر زمان مهم‌ترین مشکل حفظ یوز است و از آنجا که جمعیت یوز بسیار کوچک شده است، هر لحظه ممکن است هر یک از اینها در معرض خطر باشند.

مهمترین اقدام حفاظتی از یوز خرید پروانه‌های چرا است

این عضو انجمن یوزپلنگ آسیایی همچنین در مورد عوامل اصلی تلفات یوز آسیایی با تأکید بر اینکه بیشترین تلفات یوز، ناشی از سگ‌های گله چوپانان است، تصریح کرد: چاره مقابله با خطرات ناشی از سگ‌های گله برای یوزها آن است که پروانه‌های چرایی که در زیستگاه یوز صادر شده است، خریداری شود تا دام وارد زیستگاه یوز نشود البته در یکی دو سال اخیر کارهایی در این باره انجام شده است اما تعداد این پروانه‌ها به‌قدری بالاست که حتما باید خرید پروانه چرا در پارک ملی توران و منطقه میاندشت به‌طور مستمر ادامه پیدا کند.

اسلامی ادامه داد: البته ورود گله‌های دام بدون سگ گله به زیستگاه‌های یوز می‌تواند در حفاظت از یوزپلنگ آسیایی موثر باشد. ضمن اینکه جبران ضرر و زیان گونه‌های وحشی به دام‌ها، می‌تواند در حفاظت از گونه‌های ارزشمند موثر باشد. آموزش چوپانان در حفظ یوز تا حد بالایی اثرگذار است.

این فعال محیط زیست در پایان تأکید کرد که تصادفات جاده‌ای و از بین رفتن زیستگاه‌ها دیگر دلایل تلفات یوز در ایران است.