کیفیت پایین
کیفیت خوب
عصر ایران؛ محسن ظهوری ـ یک قاب عکس بزرگ از «آدولف هیتلر» در کاخ صاحبقرانیه، نشانی از یک دوستی قدیمی است؛ دوستی میان ایران دوره رضاشاه با آلمان دوره هیتلر. این قاب عکس و برخی دیگر از هدایای هیتلر به ایران، در زمانی به ایران رسیده که آلمانها در ایران در حال سرمایهگذاریهای کلان در بخش صنعت ایران بودند؛
از ساخت راهآهن و پُل و صنایع سیمان و قند گرفته تا بنای ساختمانهای دولتی در مراکز استانها و هتلسازیها در مازندران.
آلمان که تا پنج سال قبل از آغاز جنگ، چهارمین شریک تجاری ایران بود، در مراحل آغازين جنگ رتبه اول تجارت خارجی ایران را از آن خود میکند.
رضاشاه که به خاطر همنشینی با کسانی چون «محمدعلی فروغی» و «عبدالحسین تیمورتاش»، به ایران باستان و ملیگرایی علاقهمند شده بود، برای رهایی از دو قدرت بزرگ یعنی انگلیس و شوروی، نگاهش را به آلمانها دوخته بود.
عموم ایرانیان هم از روسها و انگلیسیها دل خوشی نداشتند؛
شمال و جنوب ایران بارها به دست این قدرتهای قدیمی اشغال شده بود و حالا با ظهور آلمان در مقابل این دو قدرت، نوید آمدن یک قدرت تازه در دلشان زنده شده بود.
هیتلر هم به ایران نگاه ویژهای داشت و میدانست که به دست آوردن این کشور، پلی است برای پیروزی در جنگ. پس با راهاندازی بخش فارسی رادیو برلین و پخش تئوریهای جعلی حزب نازی میان ایرانیان که از برتری نژاد آریایی و همخون بودن آلمانها و ایرانیها میگفت، دل بسیاری از روشنفکران و عموم مردم را به دست آورده بود.
پس از پایان جنگ جهانی دوم و شکست متحدین در آن، ایرانیان که شکست آلمان نازی در جنگ ناامیدشان کرده بود، دوباره انگلیسیها و روسها را در سرزمین خود میبینند و احساس میکنند شانس دوباره ایران برای رسیدن به قدرت از بین رفته است. اینجاست که احزابی رادیکال با شعارهای ایراندوستانه شکل میگیرند.
در این فیلم مروری داشتهایم بر این بخش از تاریخ کمتر پرداخته شده ایران؛ یعنی نازیسم در ایران.
این فیلم با کمک منابع متعددی شکل گرفته؛ از مقالات نویسندگان و پژوهشگران در نشریات و سایتهای مختلف تا کتابهای «امپراطوری و پنج پادشاه» نوشته «هانری لوی»، «سازمان پرورش افکار» نوشته «جلال ستاری» و بخشهایی از خاطرات سیاسیون. سپاس از «فریدون مجلسی» دیپلمات و مورخ که در تدوین این گزارش کمکهای بسیار ارزندهای به ما کرد.