آشنایی با شرایط مختلف مدفوع می تواند به شناسایی سرنخ هایی درباره وضعیت دستگاه گوارش و این که چه اتفاقی در آن رخ می دهد، کمک کند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "دکتر هلث پرس"، روند سالم اجابت مزاج مدفوعی با حجم مناسب، نرم، با رنگ قهوه ای متوسط که به راحتی دفع می شود را شامل می شود. طیف های دیگر رنگ قهوه ای نیز اغلب نشانگر مدفوعی سالم بدون مشکلات گوارشی یا رژیم غذایی هستند.
اما درباره دیگر رنگ های مدفوع شرایط چگونه است؟ رنگ قرمز به طور معمول به هموروئید اشاره دارد. رنگ سیاه می تواند به واسطه خونریزی در دستگاه گوارش شکل گرفته باشد. رنگ سبز اغلب به معنای عبور بیش از حد سریع غذا از روده بزرگ است. مدفوع زرد رنگ و روغنی با بوی نامطبوع نیز می تواند به واسطه وجود چربی بیش از حد شکل گرفته باشد که احتمالا یک مشکل سوء جذب مانند بیماری سلیاک در آن نقش دارد.
در شرایطی که برخی رنگ های مدفوع به یک مشکل سلامت بالقوه اشاره دارند، مدفوع نارنجی رنگ اغلب دلیلی برای نگرانی محسوب نمی شود و این شرایط خود به خود بهبود می یابد. اما با توجه به مدت زمانی که با دفع مدفوع نارنجی مواجه بوده اید، این شرایط می تواند به بروز یک مشکل نیز اشاره داشته باشد. بر همین اساس، توجه به مدت زمان برای مشخص کردن دلیل رنگ مدفوع اهمیت دارد.
برخی مواد غذایی، مکمل ها و داروها، آزمایش های پزشکی، و بیماری ها ممکن است مقصر اصلی در پی ایجاد مدفوع نارنجی باشند. رنگ مدفوع می تواند نشانه ای از یک مشکل سلامت باشد.
محصولات غذایی فرآوری شده و بسته بندی شده می توانند یکی از دلایل تغییر رنگ مدفوع از قهوه ای به نارنجی باشند. این محصولات ممکن است حاوی رنگ های غذایی مصنوعی قرمز، زرد، یا نارنجی باشند. از جمله این محصولات می توان به نوشابه های گازدار، غذاهای کم ارزش مانند پفک، آبمیوه ها، آبنبات ها و بستنی یخی اشاره کرد.
بدن نمی تواند این رنگ های مصنوعی را تجزیه کرده و جذب کند، از این رو، آنها را به همراه مواد زائد دیگر دفع می کند. مصرف منظم غذاهای فرآوری شده می تواند انسان را مستعد ابتلا به بیماری های مختلف، از جمله موارد خطرناکی مانند سرطان سازد.
بتا-کاروتن یک ماده مغذی سالم در نظر گرفته می شود، اما این کاروتنوئید می تواند موجب نارنجی رنگ شدن مدفوع شما شود. کاروتنوئیدها رنگدانه های گیاهی و عامل رنگ قرمز، نارنجی یا زرد در برخی مواد غذایی هستند.
بتا-کاروتن یک پیشساز برای ویتامین A است که در غذاهای گیاهی مانند سیب زمینی شیرین، کدو تنبل، انبه، زردآلو، بروکلی، برخی سبزی های برگدار، و به ویژه در هویج وجود دارد. زمانی که به ویتامین A تبدیل می شود، بتا-کاروتن می تواند فواید سلامت مختلف مانند محافظت از سلامت چشم ها، پشتیبانی از سیستم ایمنی، مبارزه با التهاب، پشتیبانی از سلامت پوست و رشد سلولی، و پیشگیری از سرطان را ارائه کند.
به طور کلی، رنگ نارنجی مدفوع به این دلیل تهدیدی برای سلامت شما محسوب نمی شود و با گذشت زمان بهبود می یابد.
اسکولار یک ماهی آب گرم است که در مناطق گرمسیری یافت می شود. مصرف مقادیر زیاد از این ماهی می تواند به نارنجی شدن رنگ مدفوع منجر شود. ماهی اسکولار حاوی اسید چرب غیر قابل گوارش استر است که در برخی افراد موجب مدفوع روغنی، نارنجی رنگ و مشکلات گوارشی دیگر مانند اسهال می شود.
این ماهی سمی نیست، اما از آنجایی که بدن نمی تواند اسید چرب استر را جذب کند، به یک ماده زائد تبدیل شده و به شکل مدفوع نارنجی رنگ دفع می شود. به افرادی که فصد مصرف این نوع ماهی را دارند توصیه شده است که گریل کردن تا زمانی که چربی ماهی به طور کامل از بین برود، ادامه یافته یا در پرس های کوچک مصرف شود.
گاهی اوقات، مدفوع نارنجی می تواند نشانه ای از مشکلات گوارشی خاص باشد. صفرا به طور کلی ماده ای مهم برای کمک به فعالیت کبد و گوارش است و اگر مدفوع به میزان کافی صفرا جذب نکند، ممکن است خاکستری با برنزه به نظر برسد. این شرایط به طور خاص در مورد اسهال حاد مشهود است. همچنین، ممکن است نوزادان با مسدود شدن مجاری صفرا مواجه شوند که این شرایط می تواند خاکستری یا نارنجی شدن رنگ مدفوع را در پی داشته باشد.
بیماری بازگشت اسید معده به مری (GERD) می تواند به واسطه رسیدن صفرا به مری شکل بگیرد. در نتیجه، علائم دیگر مدفوع نارنجی ممکن است شامل سوزش سردل، سینه درد، سرفه غیرعادی یا خس خس سینه، و گلو درد باشند.
مشکلات گوارشی زمینه ای دیگر نیز ممکن است در پس رنگ نارنجی مدفوع قرار داشته باشند. به عنوان مثال، مسدود شدن مجاری صفرا می تواند به تشکیل سنگ های کیسه صفرا منجر شود. سندرم روده تحریک پذیر، سندرم روده کوچک، و بیماری های التهابی روده، مانند بیماری سلیاک می توانند در میان دلایل نارنجی شدن رنگ مدفوع قرار داشته باشند.
بیماری های کبد ممکن است مانع تولید صفرا شده یا آن را متوقف کنند که از آن جمله می توان به هپاتیت، بیماری زردی، فیبروز، سرطان کبد، سیروز کبدی، کیست ها، سمیت استامینوفن، بیماری کبد الکلی، بیماری کبد چرب غیر الکلی، و کلانژیت اسکلروزیس اولیه اشاره کرد.
یکی دیگر از دلایل رنگ نارنجی مدفوع انگل های روده ای هستند. در این مورد، از دیگر علائم همراه با مدفوع نارنجی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- آلرژی های غذایی
- خستگی
- بی اشتهایی
- خارش مقعد
- کولیت
- کمر درد
- سوزش سردل
- معده درد
- سوء جذب
- خونریزی مقعدی
- مدفوع خون آلود
- مخاط در مدفوع
- مدفوع بدبو
برای تشخیص این که انگل ها عامل رنگ نارنجی مدفوع هستند باید به پزشک مراجعه کنید.
برخی مکمل هاو داروها می توانند موجب نارنجی شدن رنگ مدفوع شوند. مکمل های حاوی بتا-کاروتن و ویتامین A می توانند همانند غذاهای حاوی بتا-کاروتن موجب تغییر رنگ مدفوع به نارنجی شوند.
داروهایی مانند آنتی بیوتیک ریفامپین نیز موجب رنگ روشن یا نارنجی مدفوع می شوند. داروهایی مانند ضد اسیدها با هیدروکسید آلومینیوم ممکن است در برخی افراد موجب رنگ خاکستری یا نارنجی مدفوع شوند.
برخی آزمایش های پزشکی ممکن است در پس تغییر رنگ مدفوع به نارنجی قرار داشته باشند که از آن جمله می توان به تصویربرداری امآرآی، سیتی اسکن، یا آزمایش های مشابه اشاره کرد. مشکل نارنجی شدن رنگ مدفوع به طور معمول طی چند روز پس از انجام آزمایش برطرف خواهد شد.
اگرچه مدفوع نارنجی رنگ به طور معمول یک تهدید فوری و جدی برای بدن انسان محسوب نمی شود، اما مد نظر قرار دادن اقدامات پیشگیرانه برای پرهیز از مواجهه با این شرایط ایده خوبی است.
به رژیم غذایی خود توجه داشته باشید. مدفوع نارنجی رنگ ممکن است به واسطه مصرف بیش از حد هویج یا غذاهای کم ارزش مانند پفک شکل بگیرد. از غذاهای کم ارزش و فرآوری شده پرهیز کرده و یک رژیم غذایی گیاهی و سرشار از فیبر را مصرف کنید.
هر دو ساعت یک بار یک لیوان آب تصفیه شده مصرف کنید. فیبر برای حرکت در دستگاه گوارش به آب نیاز دارد و اگر آب کافی وجود نداشته باشد ممکن است با علائم گوارشی ناخوشایند مانند نفخ، یبوست، شکم درد، و مدفوع نارنجی مواجه شوید.
پروبیوتیک ها گوارش را بهبود می بخشند و به تعادل باکتری ها در بدن کمک می کنند. از جمله گزینه های غذایی حاوی پروبیوتیک ها می توان به کلم ترش، کیمچی، کفیر، و کامبوچا اشاره کرد.
پشتیبانی از سلامت کبد با دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل و سالم و انجام ورزش اهمیت دارد. پاکسازی کبد می تواند به گوارش بهتر کمک کرده و از نارنجی شدن رنگ مدفوع پیشگیری کند.
زمانی که با مدفوع نارنجی مواجه هستید باید به علائم دیگر همراه با این شرایط توجه داشته باشید که می تواند در تشخیص مشکل زمینه ای به شما کمک کند.
در بیشتر موارد، مدفوع نارنجی رنگ مساله ای نگران کننده نبوده و مراجعه به پزشک ضروری نیست. با این وجود، رنگ های غیر معمول مدفوع باید زنگ هشدار را برای شما به صدا درآورند. به عنوان مثال، مدفوع قرمز می تواند به معنای خونریزی در قسمت پایینی دستگاه گوارش باشد، مدفوع سیاه می تواند نشانه ای از خونریزی در قسمت بالایی دستگاه گوارش باشد، و مدفوع سفید می تواند به بیماری کبد اشاره داشته باشد.
اگر نمی توانید پیوندی بین رنگ مدفوع با انتخاب های غذایی خود بیابید، و با علائم گوارشی دردناک ماند شکم درد، یبوست، یا اسهال مواجه هستید، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط بهترین گزینه است.
مدفوع نارنجی پس از مصرف داروی ریفامپین شرایطی غیر عادی در نظر گرفته می شود و بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در صورت تجربه سرگیجه، ضعف، ادرار یا مدفوع خون آلود، پزشک خود را از این عوارض جانبی نیز آگاه کنید.