نام درستش سوسري است، 350 ميليون سال قبل پا به کره زمين گذاشت، شرايط بقايشان را انسان ها محيا مي کنند. اما او انسان را موجودي مزاحم و دشمن خود مي داند. ايده آل هايش تاريکي و رطوبت است. آشپزخانه اما، برايش شرايط اکازيون دارد. همنوع هايش فاضلاب نشين هم هستند.

عصرایران،بهنام اکبری - احساس خطر کند، مکث کوتاهي مي کند به شاخک هايش چرخشي مي دهد، سپس فرار را به قرار ترجيح مي دهد. قرارهايي شبانه در درپوش هاي فاضلاب و درون سينک هاي ظرفشويي دارد تا غذايش را جست وجو کند. دمپايي قديمي ترين و دم دست ترين دشمنش است.

اما روش هاي جديد بي رحمانه و جدي تر کمر به نابودي اش بسته اند. خلاص شدن از شر سوسک ها مساله تازه اي نيست، اما هر روز توليدکنندگان حشره کش ها و مردم راهکار تازه اي براي نابود کردنش پيدا مي کنند. از بين بردن سوسک ها از راه درستش شايد اثر تخريبي کمتري داشته باشد، اما شهروندان کمي از نحوه کنترل جمعيت اين گونه باخبرند.

از آخرين راهکارها و ابزار هاي انسان براي خلاص شدن از وجود سوسک ها به کار بردن ابزار الکترونيکي و استفاده از سم هاي جديد مي توان اشاره کرد. حشره شناس ها اين روش ها را غيرعملي و مضر مي دانند و معتقدند مردم اول بايد نوع سوسک را بشناسند تا بتوانند راه خلاص شدن از آنها را پيدا کنند. به طور خلاصه سوسک هاي خانگي دو نوع هستند؛ فاضلابي به رنگ سياه با جثه بزرگ معروف به سوسري آمريکايي و سوسک هاي قهوه اي روشن متمايل به طلايي با نام سوسک هاي شرقي هستند.

حميدرضا باصري، عضو هيات علمي گروه حشره شناسي دانشگاه علوم پزشکي تهران درباره راه هاي از بين بردن سوسک هاي خانگي به جام جم مي گويد: سوسري آمريکايي به هيچ عنوان با مواد سمي و حشره کش هاي موجود در بازار از بين نمي رود، مقاومت اين سوسري ها به حدي است که بعضي از طعمه هاي کشنده موجود در بازار که در قالب گچ و ژل شناخته مي شود، برايشان نوعي غذا تلقي مي شود تا ماده کشنده.

باصري، ريختن گازوئيل در چاه و لوله هاي فاضلاب را بهترين حالت براي خلاص شدن از دست سوسک هاي سياه رنگ و درشت فاضلابي مي داند. آن طور که عضو انجمن حشره شناسي کشور مي گويد، 3500 نوع سوسک در دنيا وجود دارد که تنها دو نوع آن به محل زندگي ما راه پيدا کرده است.

او معتقد است ما ميزبانان خوبي هستيم و خودمان حشرات و سوسک ها را به خانه مي کشانيم. زير يا پشت سنگ توالت فرنگي، زير دستشويي، زير ظرفشويي در آشپزخانه، پشت يا زير يخچال، زير يا پشت اجاق گاز، پشت کابينت هاي آشپزخانه، اطراف آبگرمکن، اطراف ظرف هاي نشسته و مکان هاي مرطوب محل هايي براي شروع اين ميزباني و ورود سوسک ها به محل زندگي ماست. از همه اين محل ها که بگذريم، مي توان از سينک ظرفشويي و اطرافش به عنوان پاتوق اصلي سوسک هاي شرقي نام برد؛ محلي که از همان جا تغذيه مي کنند و راه تکثير و زاد و ولدشان را پيش مي گيرند.

حشره شناس هاي انجمن حشره شناسي ايران معتقدند سم پاشي ها و حشره کش هاي موجود در بازار براي از بين بردن اين نوع از سوسک ها کارساز است. باصري، عضو اين انجمن اما معتقد است درست استفاده کردن از اين محصولات بسيار در کارايي شان تاثير دارد. آن طور که کارشناسان مي گويند اسپري هاي حشره کش بايد از پايين رو به بالا در هوا پاشيده شود تا کارساز باشد.

سوسک کش ها، بحران خاموش

بحران آلودگي استفاده از سوسک کش ها را جدي بگيريم، اين جمله اي است که عضو هيات علمي گروه حشره شناسي در جواب اين که حشره کش ها مي تواند براي محيط زيست و انسان خطرناک باشد، مي گويد.

حشره کش هاي جديد و شرکت هايي که با عنوان سم پاشي در محيط کار يا منزل ما حاضر مي شوند، حاملان بيماري هاي تنفسي شناخته نشده اي هستند که ما خودمان از آنها استقبال مي کنيم. نبود نظارت بر فعاليت اين گونه شرکت ها باعث شده تا بسياري از اين شرکت ها از ماده و سم هاي قوي براي نتيجه بهتر استفاده کنند.

استاد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي مخالف سرسخت اين سم پاشي هاست و به جام جم مي گويد: سم پاشيده شده در محل بعد از پاشيدن بخار مي شود و در کودکان و بيماران باعث آسم و ساير بيماري هاي تنفسي مي شود.

البته آمار دقيق از ميزان تاثير گذاري اين سم ها بر رشد و ايجاد بيماري هايي مانند سرطان يا مسموميت در دسترس نيست و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکي به عنوان متولي اصلي سلامت جامعه تا اکنون هيچ اقدام جدي را براي بررسي ميزان خطرناک بودن اين گونه سم پاشي ها انجام نداده است.

ولي قطعا براي انسان مضر و يک بحران خاموش در بحث سلامت است. پس تا حد امکان نبايد از شرکت هاي سم پاشي به بهانه مبارزه با آفت هاي شهري براي آلوده کردن محيط زندگي و محل کار خود استفاده کرد.

سوسک ها همه جاي کره خاکي وجود دارند، چون انسان در همه جاي زمين زندگي مي کند. هر جا که انسان باشد براي خود اکوسيستمي به نام خانه خواهد داشت؛ اکوسيستمي که در دماي بين 20 تا 35 درجه سانتي گراد و بستر مناسبي براي رشد آفات شهري است.

بنابراين اين حشرات وابستگي بسيار زيادي به بسترهايي که ما برايشان درست مي کنيم، دارند و ناخودآگاه در بستر ما قرار خواهند گرفت. پس بهترين راه براي بيرون راندن اين آفت ها از محل هاي زندگي مان بهسازي محيط است، گرفتن درز و شکاف هاي منزل، رستوران و بيمارستان ها، رعايت بهداشت محيط و از همه مهم تر محدود کردن ماده غذايي در دسترس اين آفت ها از جمله اين بهسازي هاست.

آب، غذا و محل زندگي بقاي سوسک ها و به طور کلي آفت هاي شهري به اين سه عامل وابسته است. علاوه بر استفاده از روش هاي مختلف شيميايي، کاهش غذا، آب و نابودي پناهگاه ها مي تواند بسيار در کاهش اين آفت هاي محيط زندگي کارساز باشد.

به حشرات خوشامد نگوييم

ساس ها برخلاف سوسک ها منتظر نمي شوند تا محيط تاريک شود، گرسنه که شوند از مخفيگاهشان بيرون مي آيند. اولين انساني را که سر راهشان قرار بگيرد، طعمه مي کنند و خونش را مي مکند.

ساس يکي از حشرات آفت زا در محيط خانه، خوابگاه، سربازخانه ها و... است. ساس ها در تختخواب ها و مکان هاي نزديک به محل خواب مستقر مي شوند، به سرعت زاد و ولد مي کنند. خوابگاه هاي دانشجويي به عنوان شايع ترين مرکز در معرض حمله ساس ها هستند.

خوابگاه هاي دانشجويي به علت رفت و آمدهاي زياد دانشجويان بين منازل و خوابگاه ها باعث انتقال آسان اي حشره به داخل خوابگاه و تکثير سريع آن مي شود. همچنين ساس ها با جابه جا شدن مسافران، از طريق لباس ها و چمدان هاي آنها از هتل ها و مسافرخانه ها به منازل راه پيدا مي کنند.

مگس پراني هاي بي فايده

تصور اين که مگس هاي خانگي زياد مضر و کثيف نيستند، کاملا اشتباه است. مژگان بني اردلان، حشره شناس مي گويد: حشرات رهگذري که به دنبال مواد غذايي وارد خانه هاي ما مي شوند.

روي همان غذاهايي که دورش مي چرخند، تخم گذاري مي کنند که خود بيماري زا است، علاوه بر آن چون که بدنشان پر از مو است و پاهاي چسبناکي دارند.

در نتيجه روي هر ماده اي که بنشينند مقداري از آن مواد به بدن آنها مي چسبد و به راحتي آن را به غذاهاي ما منتقل مي کنند.

بد نيست بدانيد که نشستن روي فضولات حيواني و انساني، خون و خلط براي مگس ها جذاب است. در نتيجه بسادگي با نشستن روي مواد آلوده و کثيف باعث انتقال بيماري و ميکروب هابه مواد غذايي ما مي شوند.

ميازار موري که دانه کش است

مورچه ها برخلاف ساير حشرات، جمعي زندگي مي کنند. مورچه هايي که ما در محيط کار و زندگي مي بينيم کارگر هستند که به دستور ملکه شان به دنبال غذا آمده اند.

بني اردلان، عضو انجمن حشره شناسي کشور مي گويد، براي جلوگيري از حضور مورچه ها در خانه بايد به دو مساله توجه کرد؛ اول اين که بايد کلوني يا همان لانه مورچه ها را پيدا کرد و دهانه لانه را با گچ، سيمان يا چسب آکواريم پوشاند. در نتيجه اين کار، آنها از محل زندگي فعلي کوچ خواهند کرد.

مساله ديگر که بيشتر تاکيدش بر پيش گيري از ورود مورچه ها به محيط زندگي ماست جلوگيري از ريختن خرده ريزهاي مواد غذايي در محيط است؛ چون که عامل اصلي ورود مورچه ها به خانه ما خرده ريزهاي غذا و نان است پس جمع آوري سريع اين خرده ريزها از محيط خيلي کارساز است.