طرح سازمان نظام رسانه اى كه با امضای٧٠ نماينده مجلس اعلام وصول شده پيش از اين يك بار ديگر در قالب لايحه دولت به مجلس ارائه شده بود اما در پى مخالفت هاى گسترده رسانه ای ها پس گرفته شد.

انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران (رزا) در نشستى تخصصى با حضور كارشناسان حوزۀ رسانه و حقوق طرح سازمان نظام رسانه اى را بررسى كرد.

هر چند از برگزاری این نشست یک هفته می‌گذرد اما با توجه به تازگی موضوعات مطروحه و اهمیت حرفه‌ای، حقوقی و سیاسی این بحث، عصر ایران گزارش آن را منتشر می کند:

در اين نشست كه محمد صحفى معاون اسبق مطبوعاتى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، ضيايى‌پرور رئيس مركز مطالعات رسانه، حسن نمكدوست استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار و كامبيز نوروزى حقوقدان و نايب رئيس انجمن صنفى روزنامه نگاران استان تهران شركت داشتند.

طرح سازمان نظام رسانه اى كه اخيرا با امضاء ٧٠تن از نمايندگان مجلس اعلام وصول گرديده، پيش از اين يكبار ديگر در قالب لايحه توسط دولت به مجلس ارائه شده بود اما در پى مخالفت هاى گسترده اهالى رسانه پس گرفته شد.

اكنون امضاكنندگان اين طرح مدعى هستند كه تلاش كرده اند ايرادات وارده از سوى اهالى رسانه به آن لايحه را برطرف كنند. اين در حالى است كه ادعاى مذكور هنوز نتوانسته بسيارى از روزنامه نگاران و كارشناسان خبره رسانه را مجاب كند و همچنان معتقدند مفاد اين طرح حق آزادى بيان آنان را مصرح در قانون اساسى نقض مى كند و در عين حال شرايط كار براى رسانه ها با محدوديت هاى جدى مواجه مى شود.

انجمن روزنامه نگاران زن نيز يكى از جمله تشكل هاى مرتبط با بحث رسانه است كه نقد جدى به طرح سازمان نظام رسانه دارد و در تلاش است تا با بررسى ايرادات طرح مذكور و دريافت نظرات كارشناسان مربوطه در اين زمينه از تصويب اين طرح با ساختار فعلى جلوگيرى كند.

بدين خاطر در نشست تخصصى اول اسفند نيز كه علاوه بر كارشناسان مدعو حوزه رسانه با حضور چندتن از اعضاى شوراى مركزى رزا برگزار شد، اشكالات طرح سازمان نظام رسانه اى مورد بررسى قرار گرفت.

اولين پرسشى كه در اين نشست مطرح شد، مربوط به نياز و ضرورت تدوين و تصويب چنين طرحى بود كه توسط زهرا نژادبهرام عضو شوراى مركزى انجمن روزنامه نگاران زن به بحث گذاشته شد.

كامبيز نوروزی در پاسخ به اين پرسش گفت در ماده ١١٦ برنامه ششم توسعه با صراحت به استقرار نظام رسانه اشاره شده است ولى نه در چنين قالبى!

وی با بيان اين که طرح سازمان نظام رسانه اى نقض اشکار حقوق ملت است، تأكيد كرد در صورت تصویب اين طرح نقش مستقل روزنامه نگاری و حوزه رسانه به مخاطره مى افتد و عملا به زیر مجموعه ای از نهادهای دولتی تبدیل مى شود.

اشرف گرامی زادگان عضو ديگر شوراى مركزى رزا در ادامه با بيان اين پرسش كه چرا لایحه تبدیل به طرح شد گفت اصرار بر ارائه اين طرح از طریق مجلس تلاشی برای عبور از پاسخ های منفی کارشناسان نسبت به پیش نویس لايحه دولت است. وى با توجه به ماده مورد اشاره برنامه ششم توسعه گفت این متن به هیج وجه مبنایی برای قانون گذاری در این قالب نیست.

حسن نمکدوست استاد دانشگاه از دیگر ميهمانان این نشست نیز با اشاره به سوابق تهیه این لایحه و رویکرد روزنامه نگاران نسبت به این موضوع گفت قانونی که تصویب می شود باید مبانی حقوقی لازم را داشته باشد و در تعارض با اصل موضوع نباشد. در حالى كه اين طرح در تعارض اشکار با حرفه روزنامه نگاری است و هیج نگاهی به بنیان های روزنامه نگاری از قبيل ازادی بیان و نظارت بر رفتارهای نهادها و سازمانها ندارد.

وی با بيان اینکه در حقوق مطبوعات دو نظام رسانه ای وجود دارد که شامل پیشگیرانه و تنبیهی است، گفت اولی بنابر نظر اساتید این حوزه مربوط به دوره استبداد است و دومی حاصل پیشرفت نظام های سیاسی برای نظام ها ی دموکراتیک و نیمه دموکراتیک است. نمكدوست با تاكيد بر اين كه روزنامه نگاری شکلی از ازادی بیان است و درجهانی که حتی برای فعالیت روزنامه نگاری مجوز نشریه را هم به صلاح نمی داند طرح چنین سازمانی نقض اشکار فعالیت حرفه ای روزنامه نگاری است.

در ادامه ضیایی پرور رئيس مرکز مطالعات رسانه نیز با اشاره به ماده١١٦ برنامه ششم توسعه یاداور شد مسیر حرکت پیش نویس تشكيل سازمان نظام رسانه اى از وزارت ارشاد تا دولت فراز و فرود زیادی داشته اما نهایتا دراین پیش نویس تلاش بر رفع کاستی های لایحه بوده است.

وی اضافه کرد نشست های متعددی با کمیسيون فرهنگى و مرکز پژوهش های مجلس داشته و تمامی مطالعات قبلی برای تهیه لایحه و نقد ها و ارزیابی را به آنان ارایه داده است. او مدعى شد طرح نمايندگان شرایط متفاوتی را برای اهالی رسانه نسبت به لایحه قبلی خواهد داشت.

محمد صحفی معاون اسبق مطبوعاتی وزارت ارشاد نیز به سابقه این لایحه در دولت اصلاحات اشاره کرد و گفت در ان دوره تمام تلاش ما بر روى حفاظت از مطبوعات و رسانه ها متمركز بود و چون به نظر مى رسيد مفاد لايحه در اين خصوص محدوديت ايجاد مى كند و روزنامه نگاران را با چالشهای جدى مواجه خواهد كرد، لذا كنار گذاشته شد.

وى رويكرد اين طرح را در ادامه همان چالشها دانست و اظهار داشت تصويب چنين طرحى در مجلس مشکلات بیشتری برای رسانه ها فراهم مى كند.

ژاله فرامرزیان دبيركل انجمن روزنامه نگاران زن هم سازمانهای نظام دهنده اصناف و مشاغل را هماهنگ کننده خواند و گفت این سازمانها با تاکید بر سه محور حقوق شهروندی ، حقوق صنفی و شغلی و کنترل نظام درامدها بايد فعالیت کنند و در حالى كه در طرح سازمان نظام رسانه اى هیچيك از محورهاى ذکر شده مورد توجه قرار نگرفته است.

وى اظهار داشت این پیش نویس در ابتدا تحت عنوان لایحه جامع نظام رسانه ای مطرح شد ولى اكنون به صورت سازمان نظام درامده که به نظر می رسد هیچیک از ويژگى هاى لازم سازمان نظام را ندارد . وى گفت تصويب اين طرح منجر به وابستگی حرفه ای روزنامه نگاری به ساختار حاکمیت می شود که این از اساس با بنیان های این حرفه در تعارض است.

در ادامه نشست رزا قرار دادن كاركنان صدا و سیما در این نظام صنفی با توجه به غلبه جمعیتی انها در جامعه رسانه اى كشور از جمله ايرادات اين طرح از سوى حاضران به اتفاق عنوان شد. آنان معتقد بودند عملا این ايراد نظام را اگر هم در کلیات دچار مشکل نكند اما یک سویه می کند.

برخی دیگر از شرکت کنندگان با اشاره به غلبه ترکیب کمیته ها و شوراها مى گفتندکه این تركيب مجموعه این نظام را بخشی از حاکمیت مى كند و منجر به نفی استقلال حرفه روزنامه نگاری و اهالی رسانه می شود.
عضویت مدیران مسوول و خبرنگاران در كنار هم در اين سازمان که با مسائل صنفى متفاوتى مواجه هستند، از ديگر اشكالات طرح مذكور بيان شد.

منوط كردن صدور کارت خبرنگارى به عضویت در این سازمان نظام رسانه اى و انحصاری کردن حرفه روزنامه نگارى به داشتن كارت عضويت این سازمان ديگر اشكال طرح نمايندگان عنوان شد.

كامبيز نوروزى در اين خصوص گفت كه با توجه به شرایط کنونی و انقلاب ارتباطی و حوزه فضای مجازی اصولا منحصر کردن حرفه روزنامه نگاری به کارت عضویت يك شکاف جدی در بنیان های این حرفه ايجاد مى كند.

گرامى زادگان نيز با بيان اين كه هویت روزنامه نگارى با نقد جامعه و دولت گره خورده ، منوط کردن فعالیت روزنامه نگاری به اخذ کارت خبرنگارى از اين سازمان را مغایر با اين هويت دانست.

در ادامه صحفی نيز پيشنهاد كرد كمپين های اعتراضی و روشنگرانه در خصوص اين طرح از سوى روزنامه نگاران شكل بگيرد تا بلكه از تصويب آن در مجلس جلوگيرى شود.

نمکدوست نيز اظهار داشت صنف روزنامه نگار و اهالى رسانه باید خودشان دستورالعمل کارشان را تهیه کنند و اینکه مرجعی به نام دولت برای این صنف حوزه نظارتی تعيين کند، قابل نقد است.

كتايون مصری عضو ديگر شوراى مركزى رزا نیز در اين نشست با طرح پاره اى از مشکلات حوزه رسانه خواهان نگاهی دیگر شد که بتواند با اتکا به این دست قوانین، حقوق اهالی این حوزه را تصریح کند.

مينو بدیعی ديگر عضو شوراى مركزى انجمن روزنامه نگاران زن نیز با تأكيد بر حقوق ملت در قانون اساسی گفت نوشتن چنین قوانینی کارکرد غیر اجرایی دارد چون با اتکا به منافع صاحبان این حوزه و حقوق انها تدوین نشده است.

در ادامه نشست زهرا نژادبهرام نیز طى يك جمع بندى در خصوص مطالب طرح شده به دو نوع نگاه اشاره كرد و گفت ضرورت داشتن یک مجموعه یا نهاد برای حمایت از روزنامه نگاران که شاید در قالب قانون باشد، نگاه اول را شكل مى دهد. نگاه دوم معتقد است اگر قرار است قانونى هم براى اهالى رسانه تدوين شود باید خود اهالى صنف آن را تهيه كرده و از طریق مراجع ذی ربط ان را عملیاتی کند.

وی همچنین گفت بنا بر نظر حاضران در نشست با توجه به تکالیف ذاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى مبنى بر رعایت حقوق روزنامه نگاران تصويب چنين طرحى نه تنها غیر ضرورى است بلكه ابزاری برای محدودیت انها محسوب مى شود.

تاکید شرکت کنندگان بر تعارض ميان عنوان این طرح با اصول ارایه شده در متن آن و همچنین تعارض آن در خصوص احکام بيان شده در طرح با مرکز صدور احکام مجازاتی قوۀ قضاییه ديگر موضوعى بود كه نژادبهرام در جمع بندى از اين نشست به آن اشاره كرد.

در پايان پيشنهادهايى از سوى حاضران در نشست رزا مبنى بر برگزاری نشست هایی مشابه و مذاکره با نمایندگان مجلس ، با نهادهای صنفی ، اساتید این حوزه و نيز روزنامه‌نگاران مطرح شد و اعضاى شوراى مركزى انجمن روزنامه نگاران زن از آنها استقبال كردند.