سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از جمله اولویت‌ها و ضرورت‌های حوزه گویش‌ها و زبان‌های محلی را پرداختن به زبان‌های در خطری دانست که هر چند مقدمات طرح ملی آن از سه سال قبل در گروه زبان و گویش رایج پژوهشکده زبان‌شناسی، فراهم شده، اما قرار است از سال آینده به طور جدی کار خود را ادامه دهد.

به گزارش ایسنا، بهروز عمرانی در همایش تخصصی «زبان مادری» برای گرامیداشت روز جهانی زبان مادری گفت: در واپسین سال‌های قرن بیستم زبان شناسان به این توافق رسیدند که یونسکو باید برای بحران نابودی زبان‌ها چاره اندیشی کرده و از آنها با اقداماتی مانند حمایت مالی ثبت و ضبط و بررسی اسناد و مدارک پشتیبانی کند.

او افزود: یونسکو به منظور حمایت از تنوع زبانی، چند زبانگی، ترویج، شناخت و نگهداشت حدود هفت هزار زبان موجود در جهان و به ویژه زبان‌هایی که در معرض خطر هستند و پیشگیری از بحران نابودی زبان‌ها و به دنبال آن، ناپدید شدن فرهنگ‌ها، روز ۲۱ فوریه را روز جهانی زبان مادری نامگذاری کرد.

وی با بیان اینکه زبان مادری فقط زبان نیست بلکه مهمترین نمود یک فرهنگ بوده و پاسداشت آن به منزله ابقاء و احیای هویت و فرهنگ جوامع است، ادامه داد: یونسکو سال ۲۰۱۹ را به نام «اهمیت زبان‌های بومی در ایجاد و گسترش صلح و آرامش» نامیده است.کشورها با اجرای مراسم گوناگون در قالب شعر، سرود خوانی، رقص‌های محلی، نمایش‌های سنتی، انتشار مجله و کتاب این روز را جشن می‌گیرند و هر ساله در ایران نیز گرامی داشته می‌شود.

عمرانی گفت: پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون به عنوان نماینده پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، بیش از یک دهه است که به مناسبت این روز مراسمی را در قالب رویداد فرهنگی برگزار و اولویت‌های طرح‌های پژوهشی‌اش را نیز به این مهم اختصاص داده و نتایج آنها را در قالب طرح‌های پژوهشی، کتاب و مجموعه مقالات منتشر می‌کند.

طرح اطلس زبانی ایران به کجا رسید؟

وی از جمله طرح‌های پژوهشی این پژوهشکده را علاوه بر پرداختن به واژه نامه‌های گویشی و مستند سازی گویش‌ها، موضوع طرح ملی اطلس زبانی ایران عنوان کرد و گفت: طرح ملی اطلس زبانی ایران علاوه بر اینکه مجموعه‌ای از تمامی میراث زبانی کشور است، همه‌ی لهجه‌ها و گویش‌ها را در خود جای داده است.

عمرانی با بیان اینکه این طرح با هدف عرضه تصویری از سیمای زبانی کشور در حال تدوین است، تاکید کرد: نمونه‌های گویشی دیجیتالی برای آوانویسی و تهیه اطلس آماده شده است.

وی با بیان این نکته که زبان مادری در شکل‌گیری هویت و شخصیت افراد مؤثر است و فراگیری زبان مادری بر تداوم پیوند فرد با گذشته و ریشه خود می‌افزاید، اظهار کرد: از سوی دیگر با نابودی یک زبان در اصل فرهنگ ارزشمند یک قوم همراه با پیشینه تاریخی، اجتماعی و هنری آن از بین می‌رود.

او از جمله اولویت‌ها و ضرورت‌های دیگر درباره گویش‌ها و زبان‌های محلی را پرداختن به موضوع زبان‌های در خطر دانست که از سال ۱۳۹۴ در گروه زبان و گویش رایج پژوهشگده زبان شناسی، کتیبه‌ها و متون مطرح شده و مقدمات آن نیز فراهم شده و افزود: بنابراین ضرورت، قرار است از سال آینده این طرح ملی به طور جدی کار خود را ادامه دهد.

به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، وی اضافه کرد: گویش‌های ایرانی که به صورت اقلیت در کشورهای همسایه (افغانستان یا ازبکستان) بکار می‌روند، نماینده فرهنگ و تاریخ ایران زمین در آن کشورها هستند و تلاش برای حفظ گویش‌ها در حقیقت کوشش برای پاسداری از میراث فرهنگی کشورمان خواهد بود.

عمرانی گفت: با توجه به ضرورت اجرای طرح‌های نجات بخشی بر اساس برنامه ششم توسعه، مبنی بر تهیه پیوست تخصصی میراث فرهنگی از یک سو و شناسایی و مستندسازی میراث فرهنگی ملموس و ناملموس در حوزه ایران فرهنگی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در این حوزه برنامه‌های خود را اجرایی می‌کند.