عصرایران؛ مجله تصویری سلاح- تا پیش از اختراع موشک های بالستیک بین قاره ای، بمب افکن های دورپرواز تنها ابزارهای موثر مطرح در زمینه انهدام اهداف دشمن با استفاده از بمب های هسته ای بودند. با این حال حساسیت جت های بمب افکن نسبت به ردیابی توسط تجهیزات مخصوص، نیاز به طراحی نوعی محصول نظامی با قابلیت پرواز در ارتفاعات بالاتر از 21.3 کیلومتر و سرعت بیش از 2450 کیلومتر در ساعت را قوت می بخشید. تلاش آمریکا برای دست یابی به چنین هدفی، منتج به توسعه نورث آمریکن XB-70 والکیری (بمب افکن استراتژیک) شد که البته تنها پس از ساخت دو فروند از هواپیمای مذکور به طور کلی متوقف شد. یکی از دو فروند بمب افکن تولید شده نیز در یک سانحه هوایی مرگبار از بین رفت. این موضوع باعث شد تا توجه شوروی به توسعه بمب افکن فوق سریع خود معطوف شود و از XB-70 نیز در این راستا الهام گیرد. البته این نخستین باری نبود که روس ها از طراحی های آمریکایی استفاده می کردند.

XB-70

در پایان جنگ جهانی دوم، روسیه با بهره برداری از روش مهندسی معکوس اقدام به ساخت مدلی از روی بوئینگ B-29 سوپرفرترس کرد که مجبور به فرود اضطراری در خاک این کشور شده بود. همین روند در مورد XB-70 نیز اجرا شد. سوخو تی- 4 که تحت عنوان پروژه 100 نیز معروف است، کپی ماهرانه ای از XB-70 محسوب می شود و به هیچ عنوان نمی توان از تاثیر این بمب افکن آمریکایی بر همتای روس آن چشم پوشی کرد. به طور کلی تی- 4 اندازه ای کوچکتر از والکیری داشته و از نظر طراحی بال ها نیز مشخصا متفاوت بوده است. هنگام پرواز با سرعت بالا، به دلیل بالا آمدن دماغه خلبان ها از طریق یک پریسکوپ مسیر پیش رو را رصد می کردند. لازم به ذکر است که در طراحی والکیری (در اساطیر اسکاندیناوی والکیری زنان جوان و زیبایی هستند که در جنگ ها به نبرد می پردازند) عظیم از شش موتور استفاده شده بود. این در حالی است که تی- 4 کوچکتر تنها 4 موتور داشت. موتورهای توربوفن Kolesov RD-36 که هر کدام از آنها قادر به تولید 35،000 پوند فشار بودند، سرعتی معادل 3675 کیلومتر در ساعت را برای تی- 4 امکان پذیر می ساختند.

تی- 4

تی- 4 طراحان شوروی را با چالش های تکنولوژیکی قابل توجهی رو به رو ساخته بود. همانند والکیری، تی- 4 نیز با استفاده از ساختارهای تیتانیومی برای افزایش استحکام و همچنین کاهش وزن کلی مجموعه ساخته شد. این استحکام و وزن پایین می توانست نیازهای پرواز با سرعت 3675 کیلومتر در ساعت را برآورده سازد. جالب است بدانید که طی برنامه توسعه تی- 4، بیش از 600 روند مختلف ساخت و ساز ثبت اختراع شد. از طرف دیگر شوروی در زمینه به روز رسانی تکنولوژی هدایت پرواز برقی (سامانه هدایت پرواز که در آن به جای سیستم های مکانیکی از سیگنال دهی الکتریکی برای اعمال تغییر در سطوح کنترل پرواز استفاده می شود) نیز بسیار فعال بوده است. تی- 4 از جمله اولین طراحی های روسی است که از این سیستم بهره برداری کرده است.

به واسطه الهام گیری شوروی از XB-70 والکیری برای طراحی تی- 4، این محصول را "والکیری شوروی" لقب داده اند. بمب افکن تی- 4 اولین پرواز خود را در تاریخ 22 اوت سال 1972 انجام داد. طی دوره ای شامل 10 پرواز آزمایشی (در مجموع بیش از 10 ساعت زمان کلی پرواز)، تی- 4 در عمل تنها به سرعتی معادل 1592 کیلومتر بر ساعت و ارتفاع 5.7 کیلومتر دست یافت. درست مانند والکیری آمریکایی ها، این والکیری نیز با هزینه های بالای تولید دست و پنجه نرم می کرد. علاوه بر این ظهور موشک های ضدهوایی بلند پرواز منجر به ایجاد شبهات متعدد در خصوص موفقیت پروژه تی- 4 شده بود. برنامه ریزان نظامی شوروی احساس می کردند که بهتر است این بودجه را صرف هواپیماهای متعارف دیگری کنند که کاربرد بیشتری خواهند داشت. بدین ترتیب تی- 4 هیچ گاه نتوانست جایگاه یک بمب افکن عملیاتی پرکابرد را در نیروی هوایی شوروی به دست آورد. فقط دو فروند از آن (طرح 101 و 102) ساخته شد که تنها 101 پرواز آزمایشی را تجربه کرد. دو پروتوتایپ دیگر به صورت ناتمام رها شدند و پروژه نیز به طور کلی در سال 1974 متوقف شد. لازم به ذکر است که همه نمونه ها به جز یکی از آنها کاملا از بین رفتند. نسخه باقی مانده هم برای نمایش به موزه مرکزی نیروی هوایی در نزدیکی مسکو منتقل شد.