یک جامعه شناس: آدم‌ها در تهران تنهاتر شده‌اند

یک جامعه‌ شناس معتقداست: یکی از تغییرات در اجتماع شهری اتمیزه شدن خانواده‌ها در تهران است که باعث شده آدم‌ها در تهران تنهاتر شوند.

به گزارش ایرنا، حسین ایمانی جاجرمی جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، در همایش «خوانش اجتماعی از انقلاب اسلامی در چهل سالگی» در پنل «شهر و انقلاب» گفت: بعد از انقلاب تحولاتی در تهران رخ داد که در سه حوزه فضای شهری، اداره شهری و اجتماع شهری، قابل بررسی است. شهر تهران به طور کلی در صحنه سیاست درخشیده است و تمام تحولات ایران مدرن در تهران رخ داده و به نوعی هویت ایران با تهران گره خورده است.

وی ادامه داد: در چهل سالگی انقلاب ما اصحاب علوم اجتماعی باید ببینیم تهران و مسأله اجتماعی و زیربنای اجتماعی آن چه وضعیتی دارد؟ در کنار بیان دستاوردهای مادی انقلاب، باید بپرسیم آیا اجتماعی‌تر و اخلاقی‌تر شدیم؟

عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره مسائل پیش آمده برای تهران در حوزه فضای شهری عنوان کرد: منطقه تهران از پردیس تا هشتگرد بهم وصل است و برنامه‌ای اداره کردن آن وجود ندارد و اینکه نه تهران است نه کرج نه پردیس، کلی مسأله درست کرده است.

وی ادامه داد: نزاع در تهران هفت درصد است اما در کرج 36 درصد و این نشان می‌دهد که عصبیت تهران به پیرامون خود منتقل شده است. مثال دیگر این است که آبکاری ها از تهران رفته‌اند اما همه به جاجرود منتقل شدند و آب رودخانه جاجرود را آلوده کرده است. مثال دیگر حمل و نقل در تهران است که آسان است اما در پیرامون بسیار وضعیت بدی دارد.

وی افزود: تهران شهر زندگی شده اما پیرامون آن دچار اختلال شده است در حالی که تهران نمی‌تواند به منطقه خود بی‌توجه باشد.

ایمانی جاجرمی درباره دو پدیده که از نظراو در منطقه اطراف تهران جالب است ، توضیح داد: یک پدیده سیاست دولت برای شهرهای جدید برنامه ریزی شده است که ناموفق بوده و پدیده دوم گسترش شهر در نقاط برنامه ریزی نشده است که بدون ضابطه رشد کرده. جمعیت این مناطق قبل از انقلاب حدود 3٫5 میلیون نفر بود و درسال 1400 به بیش از 17 میلیون می‌رسد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره شهر تهران عنوان کرد: این شهر از نظر تاریخی یک شهر محله‌ای و دیوار دار بود که مردم اعم از فقیر و غنی در آن در کنار هم زندگی می‌کردند. اما در سال 1246 ناصرالدین شاه سودای پاریس شدن تهران را در سر پروراند و حصرها شکست و تهران گسترده‌تر شد. در سال 1312 در ادامه مدرن شدن تهران خیابان شاهرضا (انقلاب) به عنوان مرز شهر سنتی و مدرن تعیین می‌شود.

ایمانی جهرمی ادامه داد: در مقطع انقلاب شهر دو تکه است آیا انقلاب توانست انسجام سنتی تهران را برگرداند یا فرآیند جدایی‌گزینی ادامه پیدا کرد؟ همچنان این مرز وجود دارد و با تقابل اجتماعی روبرو هستیم. ما برای گسترش تهران یک مدل اروپایی داشتیم که ناصرالدین شاه و رضا شاه به دنبال آن بودند و یک مدل آمریکایی که در دوران پهلوی دوم داشتیم.

وی افزود: در جریان انقلاب تعداد زیادی از روستائیان به تهران می‌آیند. در قبل از انقلاب مسأله محدوده و خارج از محدوده مهم بود اما در انقلاب این نظم بهم می‌خورد و باعث می‌شود انفجار ساخت و سازها داشته باشیم. اما در کنار فقرا، برخی از کادرهای انقلابی رشد کردند و تهران سنتی را ترک و به شمال تهران رفتند.

این جامعه‌شناس درباره مسائل پیش آمده در حوزه اداره شهری گفت: در تاریخ سه انجمن شهری در تهران داشتیم، یکی انجمن بلدیه در زمان مشروطه، دوم انجمن‌های شهر از سال 30 تا انقلاب و سوم شوراهای اسلامی شهر از سال 1377 تاکنون. دو انجمن اول تدوام تاریخی نداشتند، فاسد بودند و دخالت نیروهای دولتی در آنها زیاد بود.

وی ادامه داد: مهم‌ترین اتفاق در اداره شهری بعد از انقلاب تاسیس شوراهای اسلامی شهر بود که 20 سال است کار خود را انجام می‌دهند.این تداوم ممکن است یک نوع دموکراسی محلی را به وجود بیاورد. تشکیل شورایاری‌ها هم این روند را کامل تر می‌کند.

این جامعه شناس افزود: تقابل شهرداری تهران و دولت از نظر سیاسی بسیار معنادار است؛ همیشه شهرها تابع دولت‌ها بودند و این پدیده بسیار مهم است.

حسین ایمانی جاجرمی در پایان درباره مسائل پیش آمده در حوزه اجتماع شهری اظهار کرد: یک پدیده که کمتر به آن توجه می‌شود تحلیل اقلیت‌ها در شهر است؛ شهر خوب به همه فرصت زندگی می‌دهد. برای شهری که می‌خواهد پویا و سرزنده باشد این اتفاق بدی است. مسأله دیگر هم اتمیزه شدن خانواده‌ها در تهران است.