ما در کشور حدود ۱۶.۷ تن در هکتار در سال خاک از دست می‌دهیم همچنین ۱۲۵ میلیون هکتار از اراضی کشور ما تحت فرسایش آبی و ۳۲ میلیون هکتار تحت فرسایش بادی قرار دارند .

مدیر کل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه فرسایش و آلودگی خاک از جمله مهمترین تهدیدات زیست محیطی خاک‌ها در کشور ما هستند، گفت: آلودگی خاک‌ها امنیت غذایی را تهدید می‌کند همچنین ما در کشور سالانه ۱۶.۷ تن در هکتار خاک از دست می‌دهیم.

هوشنگ جزی در گفت و گو با ایسنا با تاکید بر اهمیت حفظ خاک در کشور اظهار کرد: خاک بستری برای حفظ پوشش گیاهی است. پوشش گیاهی به کشور ما که در یک منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته است کمک می‌کند که شرایط اقلیمی متعادلی داشته باشد و از حداقل بارندگی بیشترین استفاده را ببریم. خاک سبب می‌شود که بارش‌های رگباری مناطق مختلف کشور به‌سرعت تبدیل به سیل و از دسترس خارج نشوند. هر چه خاک غنی‌تر باشد امکان نفوذ و جذب آب بیشتر است و در نتیجه می‌توانیم از یک سفره زیرزمینی و آبخوان مناسب برخوردار باشیم.

کشور ما سه برابر متوسط جهانی تبخیر دارد

وی با اشاره به اینکه خاک یک منبع مهم برای ذخیره آب در کشور است، تصریح کرد: کشور ما سه برابر متوسط جهانی تبخیر دارد بنابراین اگر بخواهیم آب را صرفاً از طریق سدسازی ذخیره کنیم بخش زیادی از آن را از طریق تبخیر از دست می‌دهیم در حالی که با حفاظت از خاک می‌توانیم آب را زیر زمین نگهداری کنیم و منابع آبی بیشتری در دسترس داشته باشیم.

سالانه در کشور ۱۶.۷ تن در هکتار خاک از دست می‌دهیم

مدیر کل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با تاکید بر اینکه خاک از نظر نگهداشت آب برای ما حیاتی است، گفت: خاک در کشور ما در مقایسه با سایر کشورها بسیار سخت ساخته می‌شود و اولین مورد تهدید آن، فرسایش است. ما در کشور حدود ۱۶.۷ تن در هکتار در سال خاک از دست می‌دهیم همچنین ۱۲۵ میلیون هکتار از اراضی کشور ما تحت فرسایش آبی و ۳۲ میلیون هکتار تحت فرسایش بادی قرار دارند بنابراین نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم کنترل فرسایش خاک و هدر رفت آن از بالا دست حوضه‌های آبخیز مناطق کوهستانی و زراعی است.

آلودگی خاک‌ها امنیت غذایی را تهدید می‌کند

جزی در ادامه با اشاره به آلودگی خاک در کشور اظهار کرد: استفاده بیش از اندازه از کودهای شیمیایی و سموم و شیوه‌های نادرست دفن زباله سبب می‌شود که خاک‌های کشور آلوده شود که این موضوع ارتباط مستقیمی با امنیت غذایی دارد.

حفظ پوشش گیاهی در اراضی شیبدار مهمترین راه برای مقابله با فرسایش خاک

وی درباره اقداماتی که برای حفاظت از خاک در کشور انجام می‌شود، توضیح داد: برای حفظ خاک باید از بالادست حوضه‌های آبخیز عملیات حفظ خاک انجام شود. این عملیات چند شیوه دارد که اولین و مهمترین آن حفظ پوشش گیاهی در اراضی شیبدار است. پوشش گیاهی در این اراضی کمک می‌کند که هنگام بارش باران ذرات خاک شسته نشوند و فرسایش خاک اتفاق نیفتد.

مدیر کل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: از دیگر اقدامات حفظ خاک می‌توان به عملیات مکانیکی مانند سدهای کوتاهی که برای کنترل رسوب و فرسایش طراحی می‌شوند، اشاره کرد. از عملیات بیومکانیکی نیز برای حفظ خاک استفاده می‌شود که پوشش گیاهی را تقویت و فرسایش را کنترل می‌کند.
فرسایش بالای خاک در اراضی کشاورزی به دلیل شیوه نادرست شخم‌زنی

جزی با انتقاد از اینکه در بسیاری از اراضی کشور بر اساس شیب زمین شخم‌زنی صورت نمی‌گیرد، تصریح کرد: به همین دلیل هنگامی‌که زمین شخم زده و محصول برداشت می‌شود بلافاصله خاک شسته و از دسترس خارج می‌شود، از این رو فرسایش خاک در اراضی کشاورزی زیاد است.

وی با تاکید بر اینکه حفاظت از انواع مختلف خاک‌ها باید مورد پیگیری دستگاه‌های مختلف مسئول قرار بگیرد، گفت: حفاظت از اراضی زراعی و کشاورزی برعهده وزارت جهاد کشاورزی و حفاظت از خاک‌های اراضی ملی برعهده سازمان جنگل‌ها است. در حال حاضر در ۲۶ میلیون هکتار از اراضی کشور که تحت فرسایش آبی هم قرار دارند، مطالعات تفصیلی - اجرایی عملیات آبخیزداری در حال انجام است و متناسب با بودجه‌ای که اختصاص داده می‌شود اقدامات اجرایی آغاز می‌شود.

مدیر کل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: بر اساس برنامه ششم توسعه، وزارت جهاد کشاورزی باید در ۱۰ میلیون هکتار از اراضی کشور اقدامات آبخیزداری و آبخوان‌داری را انجام دهد. حداقل اعتبار مورد نیاز برای این اقدام سالانه ۲۰۰۰ میلیارد تومان است. متأسفانه در سال‌های گذشته به اعتبارات منابع طبیعی و حفظ خاک و آبخیزداری توجه نشده بود. امسال نیز با عنایت مقام معظم رهبری از محل صندوق توسعه ملی ۷۰۰ میلیارد تومان به عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری اختصاص پیدا کرد و با این تخصیص تنها یک سوم اعتبارات مورد نیاز ما برای اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری تأمین شده است.

ورود سالانه ۲۵۰ میلیون متر مکعب خاک به سدهای کشور

جزی در پایان با اشاره به اینکه عملیات آبخیزداری از جمله اولویت‌های کشور است، تصریح کرد: سالانه ۲۵۰ میلیون متر مکعب خاک وارد سدهای کشور می‌شود. از این رو سدهایی که با هزینه‌های بسیار زیاد در کشور ساخته می‌شود با بی‌توجهی به موضوع آبخیزداری و حفاظت خاک، پر از رسوب و خاک می‌شود بنابراین باید نگاه ویژه‌ای به اعتبارات سازمان جنگل‌ها برای انجام این پروژه‌ها شود.

تماشاخانه