جلسه نقد و بررسی مستند «تالان» با حضور کارگردان محمد صادق دهقانی عصر ۲۶ دی ماه، با اجرای رضا زمانی، منتقد سینما، در پردیس سینمایی گلستان شیراز برگزار شد.

به گزارش گروه هنر و تجربه، زمانی جلسه را با پرسش در مورد عنوان فیلم آغاز کرد : «تالان هم یادآور کلمه تالاب و آب هست و همینطور کلمه تاراج. چطور به این عنوان رسیدید؟»

دهقانی پاسخ داد: «عنوان فیلمی که شخصی نیست و ملی محسوب می شود باید جذاب باشد و مخاطب را کنجکاو کند که در مورد آن به جستجو بپردازد. تاراج رفتن یک مقدار معنای دو پهلویی دارد، چون کسی از خارج از این مملکت نیامده آب ما را به تاراج ببرد، خودمان این کار را انجام دادیم و در این فیلم هم به مخاطب جواب داده می شود که تنها کسی که دارد ما را غارت می کند، خودمان هستیم.»

زمانی ادامه داد: «در این فیلم تنها کسانی که غایب هستند، تصمیم گیرندگان هستند. یک نکته جذاب این بود که شما در این فیلم یک سویه نگاه نکردید و همه ما را مقصر دانستید. شما با یک ریتم خوب در تدوین وفراموش نکردن یک سری نماهای تاثیرگذار باعث به وجود آمدن احساسات در من مخاطب شدید و بین این همه داده ها و آمارهای خشکی که در چنین مستندی وجود دارد، با استفاده از یک موسیقی خوب و نماهای خاص، این ریتم را ایجاد کردید. چطور به این مساله رسیدید که در عرض ۵۰ دقیقه، این همه اطلاعات به مخاطب داده شود و این همه آدم جلوی دوربین باشند و بتوانید در مخاطب احساسات هم ایجاد کنید ؟ »

دهقانی توضیح داد :«جواب این سوال یک کلمه است “صبر”. من وقتی سراغ این فیلم رفتم یک آدم معمولی بودم و فکر می کردم فقط ما شهری ها داریم آب را هدر می دهیم، نمی دانستم ۹۰% آبی که هدر می رود، در کشاورزی است. وقتی این موضوع را فهمیدم و هیجان زده شده بودم، اگر خیلی سریع و دو ماه بعد فیلم را می ساختم، یک مستند شعاری می شد، اما من این کار را انجام ندادم و تولید این فیلم ۳ سال و فقط تدوین آن ۱ سال طول کشید. ما از نسخه های ۱۵۰ دقیقه ای به ۱۰۰دقیقه، بعدا ۷۰ دقیقه و نهایتا به ۵۰ دقیقه رسیدیم. ۳۶ تا سرفصل در مورد آب های زیرزمینی بود که ۸- ۹ تای آنها را انتخاب کردیم. اگر میخواستیم همه سرفصل ها را بیان کنیم مخاطب گیج می شد، اما سرفصل های محدودتر این امکان را داد که موضوعات را جرئی تر بررسی کرد تا مخاطب به عمق فاجعه پی ببرد. »

زمانی عنوان کرد: «این یک نکته مثبت در فیلم سازی است که فیلم ساز بعضی از نماهایی را گرفته برای حفظ ریتم فیلم حذف کند تا منسجم تر و تاثیرگذارتر شود. اگر فیلم شما ۷۰ دقیقه بود، قطعا اینقدر تاثیرگذار نبود. نمایش فیلم برای مسئولین چه تاثیری داشت؟ »

دهقانی پاسخ داد: « من در اکران رونمایی فیلم، مدیر منابع آب ایران را دعوت کردم و از وزارت نیرو و مجلس هم کسانی فیلم را دیده اند. سعی کردم به جای دفتر خودشان در کنار مردم فیلم را ببینند تا پاسخگو باشند. تاثیر مثبتی هم داشت و در مصاحبه ای گفتند که باید فرهنگ سازی کنند . این مساله دستاورد بزرگی برای این فیلم بود.»

زمانی ادامه داد: « یکی از نکات مثبت این بود که فیلم از یک تک درخت شروع می‌شود، چراکه اول یک درخت از این بی آبی ضرر کرد، بعد کم کم ابعادش گسترده تر شد، بعد یک کشاورز، بعد یک شهر، بعد حاشیه نشینی. بعد بزهکاری گسترش می‌یابد و بنیان‌های یک جامعه به خطر می‌افتند. این قدم به قدم طی شدن خیلی خوش ریتم بود و مثل خیلی از مستند سازان در اوج شروع نکردید و به تدریج ابعاد این فاجعه کم آبی را نشان دادید. در پایان فیلم به این اشاره می کنید که امید هست، آیا واقعا اعتقاد دارید باید به حل این بحران امیدوار بود؟»

دهقانی توضیح داد: «بله قطعا جای امیدواری هست، اگر ما از خودمان شروع کنیم و همین آب و سفره های زیرزمینی تخریب نشده را حفظ کنیم، نیازی به انتقال آب نداریم. اگر همه ما با دیدن چنین فیلم هایی آگاه شویم و مسئولین را به سمت حفظ آبی که داریم، ببریم باعث می‌شود که روندمان به سمت سقوط کند شود.»

بر اساس این گزارش مستند «تالان» این روزها در سینماهای گروه هنر و تجربه اکران شده است.