پیش فروش محصولات ایران خودرو از دیروز آغاز شده است. در 24 ساعت گذشته ایران خودرو توانسته 20 هزار دستگاه از محصولات خود را پیش فروش کند. در چندماه گذشته دو شرکت بزرگ ایران خودرو و سایپا چندین بار محصولات خود را پیش فروش کرده اند. اما رفتار خریداران در این پیش فروش ها کاملا متفاوت بوده است.
در اولین پیش فروش که توسط سایپا انجام شد، سایت این خودروسازی که 50 هزار دستگاه از محصولات خود را عرضه می کرد، شش میلیون بازدید داشت. اما این استقبال در پیش فروش های بعدی فروکش کرد. دلیلش کاملا روشن است؛ مردم قدرت خرید خودرو با نرخ جدید را ندارند.
طبق فرمول جدیدی که برای قیمت گذاری خودرو تعیین شده، به جز پراید و پژو 405 قیمت مابقی خودروها پنج درصد کمتر از قیمت بازار آزاد عرضه شود. سوالی که مطرح می شود این است که این سیاست چقدر می تواند در کاهش قیمت خودرو تاثیر بگذارد؟
بابک صدرایی کارشناس بازار خودرو می گوید: اینکه به تولید کننده گفته می شود قیمت های خود را بر اساس قیمت بازار تعیین کند نشان دهنده درد کهنه «بی ثباتی در اقتصاد کشور» است. دو دهه پیش هم وقتی قرار بود پیکان پیش فروش شود قیمت آن بر اساس آن چیزی تعیین شده بود که در بازار آزاد به فروش می رسید. سیاست جدید یعنی بازگشت به گذشته. ما با این نوع نرخ گذاری می گوییم این بازار است که قیمت محصول را تعیین میکند و تولید کننده نمی تواند قیمت محصول خود را در بازار مشخص کند.
کارشناس بازار خودرو ادامه می دهد: قیمت بازار علاوه بر عرضه و تقاضا تابع پارامترهای اقتصادی و سیاسی هم هست. اگر در آینده به خاطر مسائل سیاسی تحریم ها افزایش پیدا کند و افزایش قیمت ارز را در پی داشته باشد اولین جایی که قیمت خودرو در آن بالا می رود بازار است. به این ترتیب با این سیاست تعیین قیمت خودرو دست تولید کننده را بسته و دست بازار را باز گذاشته ایم. همچنین خبری از یک جریان باثبات و دائمی نیست.
صدرایی می گوید: اکنون دولت به این نتیجه رسیده است که نمی تواند قیمت خودرو را به صورت دستوری تعیین کند. اگر اتفاقی که در ابتدای سال 97 افتاد و در سال آینده هم رخ دهد و دوباره قیمت ارز بالا رود قیمت خودرو دوباره افزایش خواهد داشت. بازار هم اولین انعکاس دهنده شرایط اقتصادی کشور است و ما الان عملا می گوییم هرچه بازار بگوید.
این کارشناس بازار خودرو اما معتقد است اگر قیمت ارز بدون تغییر باشد بازار خودرو تغییر چشمگیری نخواهد داشت چرا که بازار کشش افزایش قیمت ندارد. اگر دولت بتواند برای سال آینده قیمت ارز را ثابت نگه دارد نوسانات قیمت ها در بازار خودرو زیر 5 یا 10 درصد خواهد بود، که آن هم به خاطر این است که ممکن است عرضه یک محصول در بازار زیاد و تقاضای آن کم باشد به این ترتیب قیمت محصول چند درصد پایین می آید. ممکن است برعکس آن هم اتفاق بیفتد یعنی با افزایش تقاضا و کاهش عرضه بعضی خودروها قیمت آنها تا 5 درصد بالا برود.
صدرایی در پاسخ به این سوال که در این شرایط مردم چه باید بکنند می گوید: مردم راه خود را پیدا می کنند. مردم اگر می خواهند از خودروساز محصولی خریداری کنند باید مطمئن باشند که آن خودرو را موجود دارد، نه اینکه هنوز محصول را ندارد و تازه دنبال وارد کردن قطعات آن است. چرا که در نهایت ممکن است پول خریدار را با مقداری بهره پس بدهند یا آنکه بگویند به جای محصولی که خریده ای محصول دیگری دریافت کن. آنها باید سراغ خودروسازهایی بروند که خوش قولی خود را در زمان تحریم نشان داده اند.