رئیس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه چمران اهواز گفت: میزان نمک رسوب کرده در پشت سد گتوند، از سه میلیون تن در سال ۹۰ به ۱۰ و نیم میلیون تن در سال ۹۶ رسیده است.

به گزارش ایرنا، مهدی قمشی رئیس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه چمران اهواز از منتقدان آبگیری سد گتوند، گفت: پایین دست‌ترین سد بر روی رودخانه کارون سد گتوند است، این سد به این لحاظ از اهمیت زیادی برخوردار است که آب ورودی به دشت خوزستان را تامین می‌کند.

رئیس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: همزمان با ساخت سد گتوند در مسیر آبراهه یک سازند نمکی وجود داشته که به آن اصطلاحا سازند آغاجری گچساران گفته می‌شود که کاملا شور است و در کیلومتر پنج تا ۹ بالا دست سد گتوند بیرون زدگی زیادی دارد و به عنوان منطقه نمکی محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه مشاور این سد که مهاب قدس بوده اقرار داشته که یک سازند در محدوده سد وجود دارد و ۱۸.۹ دهم درصد از آن برابر با ۱۲۰ میلیون تن نمک است، گفت: در زمان آبگیری سد برای جلوگیری از تاثیرات این سازند اقدام به اجرای طرح «پتوی رسی» کردند، ولی متاسفانه این طرح در آبگیری اول فرو ریخت و بی نتیجه ماند.

او با تاکید بر اینکه بعد از مرحله آبگیری تا کنون فرورفتگی و فرو نشست‌های زیادی در سازند به وجود آمده و در داخل آن یک دریاچه آبی شکل گرفته است؛ افزود: این شرایط نشان می‌دهد که ارتباط سازند با مخزن کاملا به شکل زیر زمینی برقرار است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: از نظر تناژ میزان شوری که در پشت سد گتوند وجود دارد در سال ۹۰ بیش از سه میلیون تن و در سال ۹۶ به ۱۰ و نیم میلیون تن نمک خالص رسیده، همین نشان میدهد که حتما باید فکری به حال آن شود.

رئیس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز با تاکید بر اینکه وضعیت شوری (EC) خروجی آب از سد گتوند در سال ۹۴ تا ۹۶ که اوج دوران خشکسالی است کاهش پیدا کرده، گفت: بر همین اساس این نظریه که دلیل شور شدن آب رودخانه کارون در مقاطع مختلف بخاطر خشکسالی است را باید رد کرد.

وی یادآور شد: بنابر این خروجی از سال ۹۴ بهبود داشته به این دلیل که در بهره برداری از سد کنترل صورت گرفته و این امر به گونه است که از لایه‌های پایین سد خروجی انجام نمی‌شود و انتقال آب به بیرون از طریق لایه‌های بالا صورت می‌گیرد و تنها در بعضی اوقات شوری را از سد خارج می‌کنند.

قمشی افزود:، اما در حقیقت اگر بخواهیم بدانیم که چقدر از شوری (EC) کارون در منطقه اهواز مربوط به سد گتوند است اعتقاد دارم که ۱۲ درصد از افزایش آن برابر با ۲۹۰ میکروموس متعلق به این سد است به شکلی که باید گفت: ۱۰۰ درصد در ساخت آن خطا شده و افرادی که در اجرای آن شریک بوده اند باید تاوان اشتباهات خود را بدهند.

رئیس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین نظریه تخریب سد گتوند به عنوان یک اقدام علاج بخش را رد کرد و گفت: این سد هم اکنون به خوبی در حال انجام دیگر وظایف خود از جمله آبگیری و کنترل سیلاب‌ها است و با مدیریت مخزن و دفع صحیح شورابه مشکل طی ۱۰ تا ۱۵ سال آینده قابل حل است، اما این در صورتی است که این روند برای اهواز و زمین‌های کشاورزی مشکلاتی را به وجود می‌آورد.

محمد علی آخوند علی استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه چمران اهواز دیگر سخنران این نشست درخصوص روند ساخت سد گتوند، اظهارداشت: در کف مخزن سد گتوند یک بمب نمکی واقع شده و اگر مدیریت نشود در آینده با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد و این درحالی است که مشکلات آبی استان محدود به گتوند نیست و طرح غدیر نیز یکی دیگر از آن‌ها است که در آینده تبعات آن روشن می‌شود.

وی با بیان اینکه در خصوص رفع مشکل گتوند به راهکار مناسبی دست پیدا کرده ایم، اما به دلایلی نمی‌توانم در این باره توضیح دهم، عنوان کرد: روند ساخت این سد از زمان دولت هاشمی رفسنجانی شروع شد که بعد از آن در دوره اصلاحات ادامه داشت و سپس دولت احمدی نژاد آن را تکمیل و افتتاح کرد و اگر این پروژه ضعف و یا قوتی دارد همه دولت‌ها در آن شریک هستند.

آخوند علی با بیان اینکه قبل از آبگیری سد گتوند بهره برداری‌های سیاسی از آن شد، گفت: هم اکنون که سد ساخته شده، حذف آن کار ساده‌ای نیست بنابر این نیاز است تا با فعالیت‌های علمی بخشی از راه حل باشیم.

استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز، سد‌ها و ایست‌های آب در بالا دست، خشکسالی، انتقال آب به دیگر مناطق را سه عامل کاهش جریان آب در رودخانه‌های منتهی به جلگه خوزستان دانست و افزود: تبلیغات منفی زیادی روی این سد صورت گرفت و فشار‌های فکری و روانی را برای مردم رقم زد.

وی تصریح کرد: با بررسی‌های علمی که صورت گرفت طی سال‌های خشکسالی متوجه شدیم که جریان آب کارون در ایستگاه گتوند دارای افت شده است و چیزی حدود ۵۰ درصد کاهش جریان تحت شرایط آن سه عامل وجود داشت.

او با رد بررسی‌های دانشگاه تهران با عنوان اینکه ۲۵ درصد از شوری آب کارون به دلیل آبگیری سد گتوند است، افزود: در تمام این سال‌هایی که سد آبگیری شده با توجه به توده‌های نمکی جریان آبی که خارج می‌شود بر اساس راهکار موجود مدیریت شده و از کیفیت مناسبی برای شرب، کشاورزی و صنعت برخوردار است، اما لازم است دیگر شاخه‌های مسیر رودخانه بعد از سد را نیز بررسی کرد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهیدچمران اهواز ادامه داد: ۹۰ کیلومتر پایین‌تر در سه شاخه گرگر، شطیط و دز، میزان شوری (EC) به ۲ هزار میکروموس می‌رسد و در مقطع اهواز شوری به ۲ هزار و ۳۰۰ می‌رسد که در روز‌های گذشته به سه هزار هم رسیده بود و بعد از آن در مقطع بهمنشیر آب رودخانه کارون در تابستان تجربه ۱۲ هزار میکروموس را هم داشته است در حالی که شوری (EC) خروجی از خود سد گتوند بین ۸۰۰ و ۹۰۰ میکروموس است.

آخوند علی با طرح این سوال که دلیل این اختلاف از خروجی سد تا مقطع بهمشیر چیست، گفت: علت این شرایط وجود زمین‌های کشاورزی و پساب‌های ناشی از آن بخصوص ۱۵۰ هزار هکتار زمین کشت نیشکر در مسیر این رودخانه است که شرایط را بدین شکل رقم می‌زند.

سید محمود کاشفی پور مدیر گروه محیط زیست دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز نیز در اظهار نظری کوتاه با اشاره به اینکه وزارت نیرو مدیریت مخزن و تخلیه نمک از داخل سد به عنوان راهکار علاج بخش گتوند می‌داند، گفت: این درحالی است که آب نیرو تنها گزینه مدیریت سد را به عنوان راهکار کوتاه مدت در پیش گرفته و انتقال این نمک از داخل مخزن را بخاطر بار مالی آن فراموش کرده است.

حیدر زارعی دانشیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه فعلا با مدیریت مخزن شوری (EC) خروجی کنترل شده است، گفت: این اقدام باعث ذخیره لایه‌های نمکی در کف سد شده و اگر به هر دلیلی تراز مخزن کاهش پیدا کند، مدیریت آن کارایی نخواهد داشت.

دومین نشست بررسی اثرات سد گتوند بر شوری آب رودخانه کارون در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز دوشنبه به یک مناظره تمام عیار بین اساتید این دانشگاه تبدیل شد، ولی با این وجود به رغم دعوت قبلی جای شرکت مهاب قدس که مجری پروژه سد گتوند محسوب می‌شود خالی بود.

مطالعات علاج بخشی سد گتوند در سال ۹۴ به موسسه آب دانشگاه تهران واگذار شده و این موسسه گزارش خود را به سازمان مدیریت و برنامه ریزی (کارفرمای مطالعات) ارائه داده، اما با گذشت چند سال از تصویب مطالعات، تصمیم نهایی در مورد سد گتوند اتخاذ نشده است. در این مطالعات سد گتوند به عنوان یک خطای ملی معرفی شده است.

بر اثر آبگیری سد گتوند ۶۰ روستا در شهرستان‌های مسجدسلیمان و لالی به زیرآب رفته و ساکنان آن‌ها آواره شدند. آنان می‌گویند با وجود پیگیری‌های بسیار شرکت سازنده سد (منابع آب و نیرو) تاکنون حاضر نشده حق و حقوق تعداد زیادی از این روستائیان را بپردازد.

همچنین ۳۷۰ هکتار زمین کشاورزی با ۸۵ هزار بهره بردار کشاورزی در پایین دست سد گتوند قرار دارد که تحت تاثیر کیفیت آب این سد هستند.

تماشاخانه