بوش پدر؛ کم تنش ترین رییس جمهوری آمریکا در قبال ایران

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- با مرگ «جرج هربرت واکر بوش» شمار رییسان‌جمهور قبلی و در قید حیات ایالات متحده، از پنج نفر به چهار نفر تقلیل یافت.

بدین ترتیب اکنون جیمی کارتر، جرج بوش پسر، بیل کلینتون و باراک اوباما  زنده هستند و یکی از 5 رییس جمهور سابق چشم از جهان فرو بست.

این یادداشت البته درصدد بیان زندگی‌نامۀ او نیست که در گفتاری دیگر به شکل مستوفا و کاملی عرضه شده است. او در عین حال رکورددار طول عمر در بین تمام 45 رییس جمهوری تاریخ ایالات متحده است (بود)  و تنها جیمی کارتر -که مانند بوش پدر متولد 1924 است- اگر چند ماه دیگر دوام بیاورد و 2019 را هم ببیند - رکورد او را می‌شکند.

غرض اما دیگر است. این که کمترین تنش بین جمهوری اسلامی و یک رییس‌جمهوری آمریکا در تاریخ چهل سالۀ جمهوری اسلامی در دوران بوش پدر رخ داد. منظور بازه زمانی 67 تا 71 خورشیدی است.

تاریخ چهل سالۀ جمهوری اسلامی با 7 رییس جمهوری آمریکا تا کنون مقارن بوده است. از ابتدای استقرار جمهوری اسلامی تا 59 خورشیدی با جیمی کارتر، از 59 تا 67 با رونالد ریگان، از 67 تا 71 با بوش پدر، از 71 تا 79 با بیل کلینتون، از 79 تا 87 با بوش پسر، از 87 تا 95 با باراک اوباما و از 95 تا کنون نیز با دونالد ترامپ. (تاریخ ها همه خورشیدی).

با کارتر بر سر گروگان‌گیری سفارت و بعد حمله به طبس اصطکاک رخ داد و نوبت که به رونالد ریگان رسید سخنان او برای لزوم روی کار آمدن دولت میانه رو در ایران و مواضع آمریکا در قبال جنگ عراق علیه ایران و نیز موارد دیگر تنش را بالا برد.

بوش پدر اما هنگامی روی کار آمد که ایران قطعنامۀ 598 شورای امنیت سازمان ملل را پذیرفته بود. ایران بعد از جنگ و بعد از درگذشت امام خمینی در نظر آمریکایی‌ها می توانست ایران متفاوتی از حیث نوع مواجهه با ایلات متحده باشد یا چنین تصور می‌کردند. هاشمی رفسنجانی رییس جمهور شده بود و معاون او در سال 69 پیشنهاد مذاکره مستقیم با ایالات متحده را مطرح کرد. حملۀ صدام حسین به کویت و اشغال این کشور و یورش آمریکا برای آزاد سازی کویت سبب شد آمریکایی‌ها در جلب حمایت یا بی‌طرفی ایران باشند و برای اولین بار ایران را از نوک حملات خود خارج کنند. ایران اگرچه سیاست بی طرفی پیشه کرد اما در مجموع عملکردی داشت که از نظر آمریکا مثبت بود.

بوش پدر البته در دوره ریاست جمهوری تحریم‌های محدودی را امضا کرد و با اعطای مدال به فرمانده ناوی که هواپیمای مسافربری ایران در تیر 67 را سرنگون کرده بود، خشم ایرانیان را برانگیخت هر چند که برخی معتقدند به آن فرمانده به خاطر بازنشسته شدن «مدال بازنشستگی» داده شد نه این که به خاطر آن حمله مدال خاص بدهند.

4 سال 1367 تا 1371 و دوران ریاست جمهور‌ی جرج بوش پدر را با این نگاه می‌توان کم‌تنش ترین دوره دانست تا جایی که پیام هایی هم بین تهران و واشنگتن مبادله شد.

علت اصلی این است که اولویت بوش پدر در این دوران، عراق و صدام حسین بود نه ایران و می توان گفت تقریبا با ایرانی‌ها مشکل جدی پیدا نکرد و حتی می‌توان حدس زد یکی از دلایلی که جرج بوش پسر در اقدام نظامی علیه ایران تردید داشت توصیه های پدرش بوده است. هر چند ایران را در کنار کره شمالی و عراق در محور شرارت قرار داد اما آن گونه که تهدید کرده بود عمل نکرد.

با این نگاه روشن می‌شود که به نسبت قبل و بعد از ریاست جمهوری جرج بوش پدر این چهار سال کمترین مشکلات را ایران با آمریکا داشته است.

در ایران البته چون نگاه به رؤسای جمهوری آمریکا یک سان است، بین 7 رییس جمهوری کمتر تفاوت گذاشته می‌شود و به خاطر سوء شهرت بوش پسر به دوران بوش پدر کمتر اشاره می شود یا هر دو در یک ظرف مورد قضاوت قرار می گیرند و بوش پسر را مجری سیاست های پدر و یک خانئان ثروتمند و بزرگ نفتی می دانند.

شاید هم به این دلیل باشد که شهرت اصلی جرج بوش پدر به عنوان معاون رونالد ریگان بود و حتی وقتی رییس جمهوری شد انگار همچنان ریگان بر سر کار است و از این رو تعدیل برخی سیاست ها اگر چه به چشم سیاسیون و حرفه ای ترها آمد اما در افکار عمومی 12 سال ریگان و بوش به صورت پیوسته ارزیابی می‌شود.

در دوسال اخیر که دونالد ترامپ لحن های تند و زننده‌ای را به کار گرفته بیش از پیش مشخص شده که رؤسای جمهوری آمریکا در چهل سال اخیر را نمی‌توان در قبال ایران عین هم توصیف کرد و حتی می توان بوش پدر را هم با بوش پسر متفاوت دانست...

ناگفته‌هایی از زندگی امام خمینی (ره)؛ از تذکر برای خاموش کردن لامپ تا نگرانی برای بی‌سرپناهان

تماشاخانه

ژاله علو ؛ صدایی که جاودانه شد / مادر همیشه مهربان سینما و خاطره‌ای که فراموش نمی‌شود (فیلم)

یاغیان خراسان دوباره سربرآورده‌اند/ دزد ، یاغی یا سردار؟ اسنادی متعلق به بیش از نیم قرن پیش چه اطلاعاتی از ژاندارمری قوچان می‌دهند/ آن‌ها چرا دستگیر شده بودند (فیلم)

فیلم های دیگر