پایان رسمی دوران تک فرزندی در چین

چین نه فقط در عرصه های اقتصادی و تجاری بلکه در زمینه های فرهنگی و اجتماعی نیز به دنبال اصلاحاتی است که نهایتا به رشد این کشور کمک کند یکی از این اقدامات اندیشه پایان دادن به «دوران تک فرزندی» به شکل رسمی است.

به گزارش ایرنا به ویژه اینکه از دو سال قبل تاکنون دولت با مشکلات عدیده ای در زمینه تامین نیروی کار و جلوگیری از سالمند شدن جمعیت روبرو شده است و بخش های تولیدی و عرصه های اقتصادی و صنعتی کشور به نیروی کار تازه نفس در آینده نیاز مبرم خواهند داشت.

شاید همین علل بود که موجب شد چین در سال 2016 به سیاست تک فرزندی به طور آزمایشی در برخی مناطق پایان دهد و آن را بتدریج به سراسر کشور تسری دهد.

اما این برای کشور کافی نبود و باید تضمین کرد این کشور می تواند در آینده عرصه های اقتصادی، صنعتی، تجاری و فرهنگی را با نیروی کار جدید و جوان اداره کند و از آن مهمتر کشور باید از فرایند سالمند شدن جلوگیری به عمل آورد.

سیاست تنظیم خانواده معروف به سیاست 'تک‌فرزندی' برنامه کنترل جمعیت در چین بود که از سال 1979 آغاز شد و تا دو سال قبل ادامه داشت و تخمین زده می‌شود از ابتدای اعمال این سیاست تاکنون یعنی در 36 سال گذشته از تولد حدود 400 میلیون نوزاد جلوگیری شده است.

این سیاست به بسیاری از چینی‌ها تنها اجازه داشتن یک فرزند را می‌داد هرچند استثنائاتی هم برای داشتن فرزند دوم یا سوم در نظر گرفته شده ‌بود بر این اساس اقلیت‌های قومی از جمله مسلمانان که حدود 8٫5 درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند اجازه داشتن دو فرزند را داشتند و در روستاها هم در برخی موارد امکان داشتن فرزند دوم وجود داشت.

در سال 2013 میلادی این سیاست تا حد زیادی تلطیف شد و به خانواده‌هایی که یکی از والدین خودش تک‌فرزند بود اجازه داشتن فرزند دوم را می‌داد.

اما حالا سیاست تک فرزندی که سالیان سال کمک حال اقتصاد بود به یک معضل تبدیل شده است و اگر این مشکل برطرف نشود ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و صنعتی دچار تحولاتی نگران کننده خواهد شد و معضل سالمندی شاید چندین دهه گریبان چین را بگیرد.

در همین راستا بتازگی اعلام شد چین در اقدامی کم سابقه که نشانی از پایان دادن رسمی به دوران تک فرزندی است، نهادهای مسئول برای اجرای برنامه تنظیم خانواده را جمع آوری می کند.

پس از آنکه موجی از سالمندی، کشور چین را دربر گرفت و اعلام شد کشور در سال های آینده با کمبود نیروی کار روبرو خواهد شد، از سال 2016 میلادی سیاست تک فرزندی بتدریج در نقاط مختلف چین پایان یافت و نیمی از نوزادان از آن سال به این طرف، از خانوارهای تک فرزند هستند.

در سال 2016 میلادی 17 میلیون و 900 هزار کودک در چین بدنیا آمدند و در سال 2017 میلادی این رقم با کمی کاهش به 17 میلیون و 200 هزار نوزاد رسید.

در زمان حاضر چین یک میلیارد و 400 میلیون نفر جمعیت دارد و در رده نخست جهان قرار دارد و در سال 2029 میلادی شمار جمعیت آن به یک میلیارد و 450 میلیون نفر خواهد رسید.

چین با اجرای سیاست تک فرزندی در نزدیک به 36 سال توانست از تولد 400 میلیون نفر جلوگیری کند اما حالا با این معضل روبروست که شمار مردان کشور 30 میلیون نفر بیشتر از زنان است.

برچیدن سازمان های مسئول برای محدود کردن خانوارها برای داشتن بیش از یک فرزند نشان می دهد این کشور می خواهد کنترل روی این برنامه جمعیتی را پایان دهد.

کمیسیون بهداشت ملی چین اعلام کرده است از این پس با تجدید ساختاری که صورت می گیرد فقط اداره خانواده و نظارت بر جمعیت، مسئول امور خانوارها، فرزندان و تنظیم خانواده خواهد بود.

پیش از این برخی دوره های آموزشی نیز برای خانواده ها برگزار می شد تا به آنها آموخته شود که باید محدودیت های تک فرزندی را مراعات کنند که آن دوره ها نیز در سال جاری میلادی برچیده شده است.

کارشناسان معتقدند سیاست تک‌فرزندی در کاهش رشد جمعیت چین موثر بوده است اما تبعات ناخواسته‌ای هم داشته است.

'لی گوجو' کارشناس جمعیت خانواده در چین می گوید ترجیح سنتی برای داشتن فرزند پسر موجب شد تا توازن جنسیتی کشور برهم بخورد به طوری که بر اساس سرشماری سال 2010 نسبت جنسی در هنگام تولد 118 پسر به ازای 100 دختر است که بسیار بالاتر از میزان طبیعی 105 به 100 محسوب می‌شود.

او می گوید با این وصف با توجه به کاهش شمار نیروی کار جوان و سالمندتر شدن جامعه چین، این کشور مجبور به عبور از سیاست تک فرزندی شده است.

'لیو وانگ' از مسئولان یک مهد کودک در پکن هم می گوید: من با دو فرزند، زندگی سعادتمندانه تری را در کنار آنها دارم و از تلاش های دولت برای جلوگیری از کمبود نیروی کار و ترویج دو فرزندی نیز استقبال و حمایت می کنم.
وی افزود چین در مسیر رشد و توسعه اقتصادی و تجاری و تبدیل شدن کشور به یک جامعه مرفه قرار دارد و برای رسیدن به این اهداف در آینده، نیروی کار بیشتری نیاز خواهد بود.

'لیو' گفت: ما با جمع آوری نهادهایی که دیگر کاربردی برای کشور ندارد دچار مشکل نخواهیم شد و بخش های اداری از این دست در ارتباط با اصلاحات در نظام تک فرزندی دیگر برای کشور کارآیی ندارند.

او خاطر نشان کرد که چین نباید اجازه دهد جامعه سالمند مسیر اصلاحات و تولید و ساختارهای صنعتی را مسدود و تهدید کند و برای این منظور هر اقدامی در راستای ترویج دو فرزندی و داشتن بیش از یک فرزند از سوی جامعه و مردم مورد استقبال خواهد بود.

اما بررسی های دانشگاه نانکای چین نشان می دهد که نرخ زاداوری زنان 15 تا 49 ساله در دو سال گذشته تا اندازه ای کمتر شده است و برخی از زنان جوان نیز علاقه ای به داشتن فرزند و بخصوص فرزند دوم نشان نداده اند.
اگر چه داشتن فرزند بیشتر بر اقتصاد نیز فشارهایی وارد می آورد اما نیروی کار جوان می تواند مولد باشد و به رشد اقتصادی پایدار کشوری که داعیه تبدیل شدن به یک اقتصاد بزرگ در جهان را دارد کمک کند و طبیعتا از این زاویه برچیدن نهادهایی که متعلق به دوران قبل از این اصلاحات است امری معقول به حساب می آید.