در لیست 98 نفره از آقا و آقازاده که نامشان در پرونده بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم آمده است از نماینده مجلس، فرماندار، فرزند امام جمعه، فرزند و داماد پروین احمدی‌نژاد، مدیرکل روابط عمومی، فرزند مشاور وزیر علوم، فرزند رئیس دانشگاه وجود دارد.

ماجرای بورسیه‌های خارج به داخل وزارت علومِ دولت نهم و دهم، یکی از موضوعات جنجالی کشور در سال‌های ابتدایی دولت یازدهم بود. حالا چندی است که با توجه به رسیدگی موردی به شکایت‌های دانشجویان بورسیه در شعب دیوان، دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است.

به گزارش ایرنا، با توجه به اهمیت موضوع بورسیه‌ها و احکام صادر شده از سوی دیوان عدالت اداری مبنی‌بر الزام دانشگاه‌ها به استخدام برخی از افراد بورسیه شده، میزگرد «بررسی آخرین وضعیت بورسیه‌های بحث برانگیز وزارت علوم» با حضور محمود صادقی، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی و حسن مسلمی نائینی، استاد تمام دانشگاه تربیت مدرس و معاون سازمان امور دانشجویان و مدیرکل بورس خارج وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران در دولت احمدی‌نژاد، در خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) برگزار شد.

**بررسی تصمیمات آموزشی از صلاحیت دیوان عدالت خارج است
در ابتدای این نشست، محمود صادقی، نماینده مردم تهران در واکنش به اقدام اخیر دیوان عالی کشور گفت: حکم دیوان، الزام دانشگاه‌ها به استخدام فارغ‌التحصیلانی است که با فرآیند بورسیه‌های غیرقانونی تحصیل کرده‌اند، اما در مورد صلاحیت دیوان باید گفت که بر اساس مصوبه جلسه 630 شورای عالی انقلاب فرهنگی که در مورد مباحث مربوط به جنبه‌های آموزشی است، تصمیمات اتخاذ شده از سوی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در امور و شمول علمی را از صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی خارج دانسته است. همچنین مطابق بند 2 مصوبه 760 مورخ 12 / 12 / 93 شورای عالی انقلاب فرهنگی، رسیدگی به دعاوی مربوط به تصمیمات دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در این امور (شمول علمی) فقط در صلاحیت هیات عالی تجدیدنظر وزارت علوم است. بنابراین ورود دیوان عدالت اداری از جهت صلاحیت اشکال دارد و احکام صادر شده، صرف‌نظر از ماهیت احکام که بحث شکلی و صلاحیتی است، در بحث ماهیت هم ایراداتی به آن وارد است.

وی با بیان اینکه آمار دقیقی در مورد کسانی که به‌واسطه حکم دیوان قرار است به استخدام دانشگاه درآیند در اختیار ندارم گفت: بسیاری از بورسیه‌ها که تصمیمات متفاوتی در موردشان گرفته شده است، عملاً با عناوین مختلف جذب شده‌اند و نسبت به کل آن تعداد، افراد محدودی جذب نشده‌اند که البته بنده به‌عنوان نماینده مجلس به تعلل وزارت علوم در این زمینه ایراد دارم و از وزیر علوم سؤال کرده‌ام و سؤالم تحت رسیدگی است و هنوز به صحن ارجاع نشده است.

«سؤال من این است که چگونه افرادی که به‌طور عادی بورسیه شده‌اند و پس از بازگشت به کشور باید مراحل مقدماتی طی شود، این روند مدتی به طول می‌انجامد، ولی این افراد که بورسیه آن‌ها محل اشکال است بدون طی این مراحل، قرار است جذب شوند؟ به نظر می‌رسد مرجع قضایی در مورد آن‌ها تبعیض مضاعفی داشته است. یکی تبعیض در مورد نحوه ورود آن‌ها برای برخورداری از بورسیه که بدون رقابت و غیرقانونی وارد شده‌اند و از سوی دیگر، یک تبعیض هم در بحث جذب آن‌ها. این که در حالی که صلاحیت آن‌ها جای بحث دارد و صلاحیت علمی آن‌ها هنوز احراز نشده است، با حکم دیوان، دانشگاه مکلف به استخدام مستقیم این افراد باشد. بر اساس اطلاعات من این روند از دانشگاه تربیت مدرس آغاز شده و برای چند نفری حکم دیوان صادر شده و پرونده60 تا 70 نفر در دست بررسی است.

** ادعای تخلف در بورسیه وزارت علوم بی‌اساس بوده است
حسن مسلمی نائینی، معاون سازمان امور دانشجویان و مدیرکل بورس خارج وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران در زمان دولت احمدی‌نژاد در واکنش به گفته‌های صادقی با بیان اینکه سؤال من این است که چگونه کسی که لغو بورس شده است، پس از گذشت 4 سال ( از سال 93) دیوان باید برای آن‌ها حکم صادر کند؟ گفت: اگر این افراد لغو بورس شده‌اند، چرا باید به آن‌ها اجازه ادامه تحصیل بدهند؟ مگر وزارت علوم در جریان نبود؟ پاسخ این است که چون ادعا و گفته‌ها مبنی‌بر تخلفات دانشجویان حرف‌های پرت و بی‌اساس بوده است و چون آقایان متوجه این اشتباه شده‌اند، دوباره به همه اجازه دادند به سراغ ادامه تحصیل خود بروند. به همین خاطر است که دیوان اکنون برای آن افراد حکم صادر کرده است.

«آن‌ها اشتباه کردند و باید جبران کنند چون با آبروی سه هزار نفر بازی شد و در آخر کار، به 36 نفر رسیدند. اکنون بروید بپرسید آن 36 نفر کجا هستند؟ این 36 نفر را که گفته بودید تخلف کرده‌اند، لغو بورسیه می‌کردید. حتی آن‌ها را نیز لغو نکردند. فقط دو نفر از این افراد را خود من لغو بورسیه کردم، آن هم قبل از آنکه بروند متوجه شدم که نمراتشان را اشتباه داده‌اند.»

«من تعجب می‌کنم چگونه آقای صادقی در مصاحبه‌هایشان می‌گوید کل 3700 نفر تخلف کرده‌اند. اگر کسی تخلف کرده است من به‌عنوان مدیر، تخلف کرده‌ام که او را بورسیه کردم نه آن افرادی که در بورسیه پذیرفته شده‌اند. آن‌ها خالصانه و مخلصانه آمده‌اند و مدارکشان را داده‌اند. اگر کسی تخلف کرده است آن‌ها تخلف نکرده‌اند. چرا این بندگان خدا را آزار و اذیت روحی می‌کنید.»

مسلمی نائینی با بیان اینکه آقای صادقی به مصوبه 630 شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کردند افزود: در این مصوبه آمده است مسائل آموزشی، پژوهشی را دیوان عدالت نمی‌تواند حکم بدهد. در اینجا مسئله بورسیه‌ها علمی نیست، مثل این است که یک نفر را شما از کار بی‌کار کنید و او برود شکایت کند که مرا به‌کار بگیرید. شئون این مسئله با مصوبه 630 فرق می‌کند. سه سال با طرح این مسائل با روح و روان این افراد بازی شد.

«مصوبه 630 برای مثال در مورد نمره یک نفر نمی‌تواند حکم بدهد یا اگر استادی در هیئت ممیزه رد شد دیوان عدالت نظر نمی‌دهد، ولی اگر در مورد فعالیت کاری باشد می‌تواند حکم بدهد. فردی که اکنون در دانشگاه تربیت مدرس با این مسئله مواجه شده است، سه سال است که دادگاه بدوی به دانشگاه دستور داده تا مشکل وی را حل کنند، اما دستور دادگاه عمل نشده است. بروید میزان سواد این فرد را ببینید، مدارک آن‌ها را بیاورند تا بر اساس گفته‌های شما بگویم چه کسی باسواد و چه کسی بی‌سواد است.»

**آزمون بورسیه از سال 81 حذف شد
مسلمی نائینی که مدیرکل بورس خارج وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران در زمان دولت احمدی‌نژاد بوده است در مورد دلایل حذف آزمون بورسیه گفت: آزمون بورسیه از سال 81 حذف شده است، پس نباید از ما بپرسید چرا حذف شده، بروید از مسئولان وقت بپرسید چرا این اتفاق افتاده است.

«آنچه در دوران مسئولیت ما در سال 84 اتفاق افتاد این بود که دیدیم در بودجه برای 100 نفر، بورسیه داخلی و اعزام به خارج پیش‌بینی شده بود که باید تعیین تکلیف می‌شد. ما روند را بررسی کردیم. دیدیم سازمان سنجش از سال 81 دیگر آزمون برگزار نمی‌کند. هیچ‌جای دیگر نیز آزمون برگزار نمی‌کرد. در همین رابطه ما به وزیر گفتیم فراخوان می‌زنیم و با استفاده از اساتید برجسته، از افراد متقاضی مصاحبه می‌گیریم و حداقل دو استاد از هر فرد آزمون می‌گیرند. در آیین‌نامه نیز به آزمون علمی اشاره شده است، نه آزمون کتبی. ما نمی‌توانستیم آزمون کتبی بگیریم چون سازمان سنجش آمادگی نداشت و چهار سال بود آزمون برگزار نمی‌کرد. در دانشگاه نیز دیگر آزمون نبود، حتی پذیرش در آزمون دکترا نیز غیرمتمرکز بود. از همین رو، ما طرح را ارائه کردیم و وزیر وقت تأیید کرد.»

وی در پاسخ به این سؤال که در اطلاعیه وزارت علوم در سال 93 آمده که این روش پذیرش و حذف آزمون بدون تأیید وزیر علوم انجام شده است گفت: این اطلاعیه مربوط به سال 93 را که خودشان عمل نکردند را چرا ملاک قرار داده‌اید؟ این‌ها کارهای زمان آقای نجفی است که سرپرست بودند.

**تغییرات آئین‌نامه طرح پذیرش دانشجو توسط وزیر علوم تأیید شد
مسلمی نائینی در ادامه به نامه‌ای که در سال 84 به وزیر وقت، زاهدی نوشته شده است، اشاره کرد و گفت: در این نامه آمده است که بر اساس حذف آزمون تخصصی اعطای بورس خارج کشور از سال 81 پس از مذاکرات فراوان در این شورای بورس، دستورالعمل بورس دکترای خارج از کشور جهت تأمین هیات علمی و متخصصان در دانشگاه داخل کشور پیشنهاد شد که وزیر با این پیشنهاد موافقت کردند.

«این نشان می‌دهد که ما دستور وزیر داشتیم و طرح پذیرش دانشجو برای بورس خارج کشور به تأیید وزیر رسیده و ادعای مطرح شده در خصوص عدم تأیید آن صحیح نیست. این نامه مربوط به سال 85 است و ما 9 ماه روی آن تأمل کردیم.»

وی در پاسخ به این سؤال که بر اساس اطلاعیه وزارت علوم در مورد بورسیه‌های غیرقانونی به این نکته اشاره شد که شورای مرکزی بورس تنها پیشنهاد دهنده است و حق اعمال تغییرات را ندارد گفت: این‌ها از سر بی‌اطلاعی است. طبق قانون مجلس و طبق آیین‌نامه‌ای که وزیر در سال 84 ابلاغ کرده است، نظر نهایی در مورد بورسیه‌ افراد را شورای مرکزی بورسیه اعلام می‌کند.

**در مورد بورسیه‌های دولت اصلاحات اخلاقی عمل کردیم

«ما در همان سال نخست خدمتمان (سال 84)، یک پرونده قطور از سازمان بازرسی دریافت کردیم که می‌توانستیم آن را علم کنیم، اما اخلاقی کار کردیم. وزیر به ما دستور داد که حق ندارید آنچه را که در دوره اصلاحات در موارد بورسیه انجام شده، مطرح کنید. زیرا سازمان بازرسی، دیوان عدالت و دیوان محاسبات هستند، آن‌ها خودشان بیایند بررسی کنند.»

مدیرکل بورس خارج وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران در زمان دولت احمدی‌نژاد با بیان اینکه اگر لازم شد نشان می‌دهم که در دوره اصلاحات با چه شرایطی به افراد بورسیه خارج از کشور اعطا می‌شد تأکید کرد: ما هرگز این موارد را افشا نمی‌کردیم چون این کار بر عهده دستگاه نظارتی است.

**لیست 98 نفره آقا و آقازاده‌ها در پرونده بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم
در ادامه صادقی با اشاره به سوابق علمی و اخلاقی مسلمی نائینی گفت: من افسوس می‌خورم با این سوابق درخشان، برخی ایشان را پلی برای رسیدن به مطامع شخصی خود کرده‌اند. برخلاف نظر ایشان، طبق آیین‌نامه بورس، هر نوع ضابطه و تغییر در آن باید به تصویب وزیر برسد و وظیفه شورای مرکزی بورس، فقط تشخیص مصادیق بر اساس ضوابط مصوب وزیر است. تقریباً هیچ‌کدام از تغییرات سالانه در شرایط متقاضیان به تصویب وزیر نرسیده است.

وی به لیست 98 نفره از آقا و آقازاده که نامشان در پرونده بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم آمده است اشاره کرد و گفت: در این لیست که در اختیار من است از نماینده مجلس، فرماندار، فرزند امام جمعه، فرزند و داماد پروین احمدی‌نژاد، مدیرکل روابط عمومی، فرزند مشاور وزیر علوم، فرزند رئیس دانشگاه وجود دارد. افرادی با معدل 13.3 ، 12.17و کبر سنی متولد سال 1345، معدل 12.46 کبر سن متولد 1353 و... انواع و اقسام افراد وجود دارد. آیا مسئولیت آن را می‌پذیرید؟ چگونه می‌خواهید روز قیامت پاسخگو باشید.

نماینده مردم تهران در مجلس با تأکید براینکه من در هیچ کجا نگفته‌ام افراد بورسیه شده تخلف کرده‌اند گفت: به عقیده من مقصر و متخلف کسانی هستند که این فرآیند غیرقانونی و بدعت را گذشته‌اند. بسیاری از افراد بورسیه شده اصلاً از این کار غیرقانونی اطلاع نداشته‌اند. البته این غیر از افرادی است که اسامی آن در اختیار من است و از روابط خود برای استفاده از بورسیه استفاده کرده‌اند.

آخرین آزمون اعزام در سال 81 برگزار شد. قبولی‌های هر آزمون دو سال فرصت اقدام داشتند. بنابراین هر سال آزمون برگزار نمی‌شد و بهانه آقایان برای حذف آزمون در دوره قبلشان بی‌اساس است و باید طبق قانون اعزام، آزمون را توسط سازمان سنجش برگزار می‌کردند.

** ورود مراجع نظارتی به ماجرای بورسیه‌ها از سال 92
«بحث اصلی من این است که ورود مراجع نظارتی به بورسیه‌ها به سال 92 برمی‌گردد، یعنی زمانی که دولت یازدهم هنوز سرکار نیامده بود، دیوان محاسبات به این موضوع ورود کرده است. به وزارت علوم اعلام کرده است که با توجه به موارد خلاف قانون، اگر مطابق این عمل کنید مسئولیت حقوقی متوجه شما خواهد بود یا در نامه دیگری که حسابرس کل هیئت حسابرسی آموزش عالی و تحقیقات دیوان محاسبات کشور، نامه‌ای را به سازمان امور دانشجویان نوشته و اعلام کرده این کار تخلف است.»

«در این نامه آمده است هرگونه پرداخت وجه و یا ابلاغ اعتبار به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور بابت این افراد (افراد با بورسیه غیرقانونی) فاقد وجاهت قانونی است.»

عضو کمیسیون آموزش مجلس با بیان اینکه در جریان رسیدگی خودم به موضوع بورسیه‌ها، با حسابرس دیوان محاسبات ملاقاتی داشتم و از او پرسیدم شما چگونه متوجه این تخلفات شدید؟ گفت: این فرد این‌گونه پاسخ داد که ورود ما به مباحث مالی بود. در بررسی خود به تعداد بیش از سه هزار نفر بورسیه رسیدیم که این‌ها پولی بابت شرکت در آزمون به سازمان سنجش واریز نکرده بودند و متوجه شدیم این‌ها هیچ‌کدام آزمون نداده‌اند.
«این در حالی است که طبق قانون اعطای بورسیه با اعلام جزئیات تعداد و رشته‌های مورد نیاز باید از طریق اعلان‌ها و آگهی‌های عمومی انجام شود، بعد

درخواست‌ها ارائه و رسیدگی و آزمون متمرکز برگزار شود و پس از آزمون متمرکز، افراد ذی‌صلاح را پس از این آزمون‌ها اعزام کنند.»

به گفته صادقی، متأسفانه برخلاف قانون اعزام و آیین‌نامه اجرایی آن، سازمان سنجش آزمونی برگزار نکرده و این افراد را بدون آزمون پذیرفته‌اند که تعدادشان قابل‌توجه است و در میان آن‌ها، بعضاً مواردی تبدیل به اعزام به داخل شده‌اند. یعنی ظاهری و صوری به‌عنوان بورس اعزام به خارج پذیرفته و سپس تبدیل به داخل شده‌اند.

«این رویه نشان می‌دهد که دوستان صلاح دیده بودند یک عده را بپذیرند. البته ابتدا آن‌ها را به‌عنوان دانشجوی ممتاز اعلام کردند، ولی در مراحل بعد اعلام شد دانشجویانی که دارای خدمات فرهنگی هستند هم مشمول بورس می‌شوند. معدل 14 برای کارشناسی و 16 برای ارشد را تعیین کردند، شرط سنی هم گذاشته‌اند، اما عملاً از بسیاری از آن عدول کرده‌اند که آمار آن نیز وجود دارد.»

«نکته دیگر اینکه گفته شد این افراد باید معرف داشته باشند و در این میان معرف‌های تشکل‌های دانشجویی خاص، مسئولان وزارت علوم و شخص آقای دکتر مسلمی نائینی بودند. برای مثال معاون فرهنگی وقت وزارت علوم تعداد 736 نفر را معرفی کردند و یا یک تشکل دانشجویی 595 نفر را معرفی کردند و یا مسئول دیگری در وزارت علوم 105 نفر را معرفی کردند و به این ترتیب با معرف‌های شخصی و رشته‌های خاص مانند زبان و ادبیات فارسی، فقه و حدیث نهج‌البلاغه را به‌عنوان بورسیه خارج پذیرفته‌اند و بسیاری از آن‌ها تبدیل به بورس داخل شده‌اند.»

تماشاخانه