بازهم خبرهای خوشحال‌کننده‌ای از موفقیت‌های امثال کوچر بیرکار خواهیم شنید. اما چرا ما باید هربار حسرت حضور دوباره و فعالیت آن‌ها را در ایران داشته باشیم؟

دانلود

فیلم اصلی

عصر ایران؛ محسن ظهوری ـ ۱۸ سال پیش برای شرکت در المپیاد ریاضی به بریتانیا سفر کرد و هرگز برنگشت. آن روز نامش فریدون درخشانی بود و کسی توجهی به رفتنش نکرد، اما حالا که با نام جدید خود «کوچر بیرکار» مدال فیلدز ریاضی را گرفته، همه نگاه‌ها به سمتش جلب شده.

بیرکار متولد مریوان است و از طرف دانشگاه تهران به المپیاد معرفی شد. او که عاشق ریاضی بود، پیشرفتش را در مهاجرت دید و همانجا ماند تا استاد دانشگاه کمبریج انگلستان شد. حالا با این همه تجربه و استعداد، می‌تواند کمک بزرگی به پیشرفت علم در کشورش باشد اما ممکن نیست.

بیرکار قرار نیست برگردد، همان‌طور که «مریم میرزاخانی» برنگشت. امثال او زیادند. بعضی‌شان مثل «فیروز نادری» به خاطر مدیریت بر پروژه‌های کاوشگر مریخ معروف شده‌اند اما تعدادشان بیشتر از این حرف‌هاست. یکی‌شان «نیما ارکانی حامد» که از فیزیکدانان برجسته امروز به حساب می‌آید و همراه پدر فیزیکدانش بعد از انقلاب از ایران خارج شد. یا «صبا ولدخان» دانشمند برجسته زیست‌شناسی مولکولی که جایزه انجمن پیشبرد علوم آمریکا را از آن خود کرده است. «کامران وفا» استاد فیزیک در دانشگاه هاروارد هم بسیار مشهور است؛ کسی که سال گذشته برنده جایزه فیزیک بنیادی شد.

این اسامی تنها بخشی از ایرانیان موفقی هستند که در خارج از کشور و در علوم پایه مشغول به کار هستند. تعداد بسیاری از آن‌ها در رشته‌های مهندسی، کسب‌وکار، فلسفه، هنر، رسانه، معماری، ورزش و بسیاری رشته‌های دیگر موفقیت های چشمگیری داشته‌اند. اما هیچ‌کدام حتی برای یک جلسه تدریس هم به ایران دعوت نمی‌شوند.

از زمان ناصرالدین‌شاه که تحصیل‌کرده‌های غرب رفته ایرانی به وطن بازمی‌گشتند تا آموخته‌های‌ خود را در داخل کشور ترویج دهند، تغییرات زیادی صورت گرفته. یکی از تغییرات را در برگشتن «کاوه مدنی» دیدیم. کسی که سمت استادی در امپریال کالج لندن را رها کرد و به ایران آمد تا در زمینه آموزش و پژوهش محیط‌زیست در کشور خودش فعالیت کند، اما مجبور شد استعفا کند و برود.

ایران برای پیشرفت خود در هر زمینه‌ای، راهی جز بهره‌گیری از تجربه‌های اساتید این حوزه ندارد. امیرکبیر این را می‌دانست که محصلان ایرانی را به غرب فرستاد تا دانش آن‌جا را برایمان بیاورند. چرا امروز که سرعت پیشرفت علم سرسام‌آور شده و ما عقب مانده‌ایم این کار را نمی‌کنیم؟ کوچر بیرکار اولین و آخرین ایرانی موفق در خارج از کشور نیست. باز هم خبرهای خوشحال‌کننده‌ای از موفقیت‌های امثال او خواهیم شنید. اما معلوم نیست چرا باید هربار حسرت حضور دوباره و فعالیت آن‌ها را در وطن‌شان داشته باشیم.