ایمان احمدوند- کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه
مبارزه انتخاباتی در عراق آغاز شده، و آن طور که از هم اکنون پیدا است، مبارزهای سخت و نفسگیر خواهد بود. مقرر است انتخابات مجلس در ۱۲ می(۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷) با حضور ۲۷ ائتلاف و ۱۴۳ حزب برگزار شود، و انتظار میرود این انتخابات، چشمانداز سیاسی عراق را به کلی تغییر دهد. طبق گفته کمیسیون انتخابات عراق، 27 ائتلاف انتخاباتی به منظور مشارکت در صحنه انتخابات آینده عراق (پارلمانی و شوراهای استانی) ثبت نام کرده اند و این ائتلاف ها از 143 حزب و جریان سیاسی تشکیل میشوند و 61 حزب دیگر نیز به صورت مستقل در انتخابات مشارکت خواهند کرد که جمعا به 204 حزب و تشکل سیاسی می رسد. البته بخش دیگری از احزاب و جریان های سیاسی در این ائتلاف ها شرکت نکرده و قصد دارند به صورت مستقل در صحنه انتخابات آینده حضور پیدا کنند.
در این دوره، طبق گفته کمیسون عالی انتخابات 24 میلیون عراقی حق رای دارند و این آراء در 18 حوزه انتخابی متناسب با تعداد استان های این کشور توزیع می شود و سهم هر یک از استان ها با توجه به جمعیت آن استان بین 7 تا 34 نماینده را شامل می شود.
علاوه بر این، 8 کرسی برای اقلیت ها اختصاص داده شده که 5 کرسی آن مخصوص مسیحیان و دیگر اقلیت ها شامل صابئی ها و ایزدی ها و شبکی ها هر کدام از یک کرسی برخوردار می شوند؛ در این دوره یک کرسی نیز برای کردهای فیلی در نظر گرفته شده است. تعداد اعضای نمایندگان پارلمان عراق در انتخابات آتی این کشور همانند دوره گذشته 328 نفر می باشد و زنان نیز همانند دوره های گذشته حدود 25 درصد کرسی ها را در اختیار خواهند داشت.
ولی آنچه مسلم است انتخابات پیش رو صحنه جدیدی را در سپهر سیاسی عراق رقم خواهد زد، شاید یکی از مهمترین خبردر این انتخابات مهم جدایی گروه حشد شعبی از حیدر العبادی نخست وزیر فعلی عراق دانست.بعد از خبر تشکیل ائتلافی فراشیعه و ملی توسط حیدر العبادی با نام ائتلاف نصرکه نشان از گامی بزرگ برای گرفتن دوباره کرسی نخست وزیری عراق می داد که نیروهای بسیج مردمی موسوم به حشد شعبی و نیروهای پارلمانی شیعه با اعلام مشارکت در این فهرست انتخاباتی، از این ائتلاف حمایت کردند. ولی خیلی زود این ائتلاف یکی از ارکان های خود را از دست داد و حشد شعبی ساز جدایی کوک کرد.
نیروهای حشد شعبی کنارهگیری خود را به «دلایل فنی» از این ائتلاف اعلام کردند. بنا به اظهارات چهرههای نزدیک به نخستوزیر، این کنارهگیری غالباً به خاطر عدم پذیرش شرایط نخستوزیر بوده است. این جدایی را میتوان شکستی زود هنگام برای نخستوزیر عراق دانست.
اکنون حیدر عبادی نه فقط باید رقیب و سلف بزرگ خویش، نوری مالکی را (که با ائتلاف دولت قانون در انتخابات شرکت میکند) در رقابت پشت سر بگذارد، بلکه باید از پس این رقبای تازه و محبوب خود که این محبوبیت را در شکست داعش بدست آورده اند براید؛ رقبایی که حضورشان در صحنه رقابت میتواند ترکیب مجلس را به کلی تغییر دهد.یکی دیگر از این رقبای شیعه روحانی مهشور مقتدی صدر که از جمله شخصیتهای برجستهای بود که صراحتاً ائتلاف میان حیدر عبادی و حشد شعبی را مورد انتقاد قرار داد. مقتدی صدر که به تازگی با حزب کمونیست عراق به توافق رسیده، اعلام کرده است که در انتخابات تنها از تکنوکراتهای مستقل حمایت خواهد کرد.حیدر عبادی، در کنار رقبای شیعه خود ایاد علاوی نخستوزیر سابق عراق و از مخالفان سرسخت کشورمان در عراق که عمدتاً نامزد مورد نظر آمریکا در انتخابات برشمرده میشود؛ در کنار خود نیز دارد .
انتخابات عراق در شرایطی قرار است در کمتر از 1 ماه دیگر برگزار شود، که بسیاری از احزاب و گروههای سنی، از جمله فراکسیون پارلمانی «تحالف القوی العراقیه» خواستار به تعویق افتادن آن هستند، و بسیاری از احزاب و گروههای کرد، از جمله حزب دموکرات کردستان، آن را تحریم کردهاند. مسأله آوارگان سنی و اشغال کرکوک به دست دولت مرکزی از جمله دلایل اصلی این گروهها برای تعویق یا تحریم انتخابات است.ولی آنچه مسلم بنظر میرسد این انتخابات میتواند یک رقابت سرنوشت ساز در خاوریمانه و آینده کشور عراق باشد.