برای حمایت عملی و واقعی از پیام رسان‌های بومی، تکلیف مهمی از جمله اعتماد سازی، ارایه خدمات الکترونیکی و بانکی و اختصاص تبلیغات موسسات دولتی برعهده دستگاه‌های اجرایی متعدد از جمله قوه قضاییه، وزارت ارشاد و صدا و سیما است.

مصوبه شورای عالی فضای مجازی با عنوان «سیاست‌ها و اقدامات ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» در سیزدهم خردادماه 96 در جلسه این شورا به تصویب رسید.

فارس نوشت: در این سند کامل، در کنار ضابطه مند کردن فعالیت پیام رسان‌های خارجی، وظایف متعددی برای دستگاه‌ها برای حمایت واقعی از پیام رسان‌های بومی دیده شده است.

این روزها در حالی که آخرین‌ روزهای سال 96 را سپری می کنیم بنابر گزارش های متعدد تنها یکی از دستگاه‌ها به وظایف خود عمل کرده و وظایف مهم دستگاه های بر زمین مانده است.

مهم ترین در این سند سیاست‌ها به شرح زیر دیده شده که نشان از روح کلی حاکم بر این فضا است. سیاست ها به شرح زیر است:

الف ـ حفظ و صیانت از هویت ملی و دینی؛

ب ـ قابلیت پیشگیری از جرایم و مدیریت و اعمال قوانین و مقررات کشور؛

ج ـ اعتمادسازی و صیانت از حقوق شهروندی، حریم خصوصی؛ امنیت ملی و عمومی؛

د ـ ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های عظیم مرتبط با فعالیت پیام‌رسان‌های اجتماعی در داخل کشور و ممانعت از دسترسی غیرمجاز به آنها؛

هـ ـ توسعه و تسهیل تولید محتوای داخلی و ارتباطات سالم اجتماعی و اقتصادی بر اساس نیازمندی‌های داخلی و ارزش‌های اسلامی ـ ایرانی؛

و ـ بسترسازی و حمایت از پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی.

در این مصوبه پیرو تدوین سیاست‌ها، وظایف هر دستگاه برای تحقق اهداف تعیین شده است که مهم ترین آنها به شرح زیر است:

وظایف وزارت ارتباطات

1. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به منظور مدیریت و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی اقدامات ذیل را به عمل آورد:

1-1- تهیه و تدوین شرایط و ضوابط اعطای مجوز فعالیت به پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی و خارجی در کارگروهی با عضویت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت اطلاعات، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دادستانی کل کشور، سازمان تبلیغات اسلامی، نیروی انتظامی ج.ا.ا (پلیس فتا)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمان صداوسیمای ج.ا.ا و ارائه به مرکز ملی فضای مجازی برای تطبیق با سیاست‌های مصوب شورای عالی فضای مجازی، حداکثر ظرف مدت یک ماه؛

2. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای توسعه پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی دارای مجوز و ایجاد مزیت رقابتی نسبت به نمونه‌های خارجی در چارچوب ضوابط و شرایط مندرج در بند 1-1 و با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، حمایت‌های لازم در زمینه‌های زیرساختی، فنی، تسهیلاتی و اطلاع‌رسانی زیر را به عمل آورد:

1-2- اعطای تسهیلات مؤثر کم‌بهره برای توسعه‌دهندگان داخلی؛

2-2- امکان اتصال متقابل با ارائه‌دهندگان خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات؛

3-2- امکان عرضه خدمات الکترونیکی عمومی همچون دولت الکترونیک، خدمات بانکی و شهری در پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی؛

4-2- به حداقل رساندن هزینه‌های مرتبط با مصرف پهنای باند؛

5-2- کمک به تأمین زیرساخت‌های شبکه‌ای، ذخیره‌سازی و امنیتی؛

6-2- حمایت‌های لازم به منظور گسترش فعالیت پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی به خارج از مرزها، در راستای افزایش اقتدار در فضای مجازی؛

تبصره: حمایت‌ها به صورت مرحله‌ای و در سه سطح ابتدایی، میانی و ملی و متناسب با میزان جذب کاربر، تولید ترافیک، انجام تعهدات، سطح فعالیت‌ها و خدمات نوآورانه و خلاق باشد و تا ایجاد سه پیام‌رسان اجتماعی داخلی با حداقل پنج میلیون کاربر ادامه یابد.

وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

3. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای توسعه فعالیت پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی اقدامات زیر را به عمل آورد:

1-3- تهیه و تدوین ضوابط و شرایط انتشار محتوا، تبلیغات، صیانت از داده‌ها، مواجهه با تخلفات، ناهنجاری‌ها و تهاجم فرهنگی در پیام‌رسان‌های اجتماعی در کارگروهی با عضویت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت اطلاعات، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت دادگستری، سازمان صدا و سیمای ج.ا.ا، دادستانی کل کشور، نیروی انتظامی ج.ا.ا، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه و نماینده تشکل‌های صنفی ذی‌ربط حسب مورد و ارائه به مرکز ملی فضای مجازی برای بررسی عدم مغایرت با سیاست‌ها و مصوبات شورای عالی فضای مجازی؛

2-3- نظارت بر انتشار محتوا و تبلیغات و صیانت از داده‌ها در پیام‌رسان‌های اجتماعی مطابق مجوزهای صادره؛

3-3- حمایت و بسترسازی برای افزایش تولید محتوای مبتنی بر فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و تسهیل دسترسی کاربران به آنها با همکاری سازمان صدا و سیمای ج.ا.ا، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت ورزش و جوانان، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، انجمن‌ها، تشکل‌ها، بخش خصوصی و عموم کاربران.

وظایف مرکز ملی فضای مجازی

4. مرکز ملی فضای مجازی مصوبات کارگروه‌های موضوع بندهای 1-1، 3-1 ماده 2 را بررسی و در صورت مغایرت با سیاست‌ها و مصوبات شورای عالی فضای مجازی، مراتب را برای اصلاح به کارگروه‌ مربوط منعکس می‌کند.

وظایف سازمان صدا و سیما

5. سازمان صدا و سیما ج.ا.ا موظف است به منظور ترویج و آموزش کاربری همگانی پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی و ارتقاء آگاهی و مهارت مردم در بهره‌برداری از ظرفیت‌ آنها و مقابله با مخاطرات آنها در زندگی فردی و اجتماعی کاربران، اقدام به تولید و پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی مناسب نماید.

وظایف قوه قضائیه

6. قوه قضائیه موظف است به منظور صیانت از حقوق شهروندی، حریم خصوصی، امنیت عمومی و اعتمادسازی، آیین‌نامه‌ای را در راستای حمایت حقوقی از تداوم کسب‌وکار و فعالیت پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی و بازبینی مصادیق محتوای مجرمانه، ظرف مدت یک ماه تدوین و به شورای عالی فضای مجازی ارائه نماید.

تبصره: آیین‌نامه به گونه‌ای تنظیم شود که ضمن صیانت از حقوق شهروندی، مسئولیت کاربر در قبال محتوایی که منتشر می‌کند و مسئولیت ارائه‌دهندگان پیام‌رسان اجتماعی داخلی به‌طوری تعیین شود که امکان رقابت پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی با پیام‌رسان‌های اجتماعی خارجی را تقویت نماید.

وظایف نهادها و مؤسسات دولتی و عمومی غیردولتی

7. نهادها و مؤسسات دولتی و عمومی غیردولتی، تبلیغات خود در محیط پیام‌رسان‌های اجتماعی را صرفاً از طریق پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی دارای بیش از یک میلیون کاربر فعال انجام دهند. فهرست این پیام‌رسان‌های اجتماعی توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر و به روز خواهد شد.

وظایف بانک مرکزی

8. بانک مرکزی ج.ا.ا امکان پرداخت بر خط را برای کسب و کارهای مبتنی بر پیام‌رسان اجتماعی داخلی فراهم و ضوابط هر گونه ارائه خدمات بانکی از طریق پیام‌رسان‌های اجتماعی خارجی ممنوع می‌باشد.

مقررات عمومی مهم درباره فعالیت در پیام رسان‌های بومی و خارجی

9. هر گونه کنترل ارتباطات کاربران پیام‌رسان‌های اجتماعی، توسط هر شخص حقیقی و حقوقی، به جز موارد مصرح در قوانین مربوط و مصوبات شورای عالی امنیت ملی، ممنوع است.

10. مسئولیت اقدامات کاربران در شبکه‌های اجتماعی برعهده خود کاربران بوده و ارائه‌دهنده خدمت پیام‌رسان اجتماعی، موظف به همکاری با مقامات مجاز، در چارچوب قوانین و مقررات کشور است.

11. استفاده نهادها و مؤسسات دولتی و عمومی غیردولتی از پیام‌رسان‌های اجتماعی خارجی برای مکاتبات اداری و ارائه خدمات اداری ممنوع است.

تاخیر قوه قضائیه و وزارت ارشاد در اجرای مصوبه حمایت از پیام رسانها

در آخرین اظهارنظر سید ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی درباره میزان اجرای تکالیف توسط دستگاه ها، با بیان اینکه پیگیر نظارت بر اجرای مصوبه شورای عالی فضای مجازی برای ساماندهی پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی هستیم، گفته: براساس بررسی های صورت گرفته، آنچه که مربوط به وزارت ارتباطات در اجرای این مصوبه می شد، از سوی این وزارتخانه به مرکز ملی فضای مجازی ارائه شده است اما آنچه که مربوط به تعهدات قوه قضائیه و وزارت ارشاد بوده، هنوز اجرایی نشده و این دو نهاد در اجرای این مصوبه تاخیر دارند.

فیروزآبادی اضافه کرد: در همین حال سازمان صدا و سیما همکاری خوبی در اجرای این مصوبه داشته و به آنچه که برعهده اش گذاشته شده، عمل کرده است.

دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه وزارت ارتباطات مجری وام 5 میلیارد تومانی به پیام رسان های داخلی است، گفت: این وزارتخانه اعلام می کند که مشکلی برای اعطای این تسهیلات ندارد و مراحل نهایی را در این زمینه می گذراند.

از دستگاه‌ها و پیام‌رسان‌ها درباره تکالیف‌شان مطالبه شود

اخیرا نیز محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به ایرادات نحوه حمایت از پیام‌رسان‌ها، گفت: از تمام دستگاه‌های مخاطب مصوب شورای عالی فضای مجازی خواهش می‌کنم این موضوع ملی را پیگیری کنند. بومی شدن زیرساخت پیام‌رسان یک ضرورت در تحول دیجیتال است که نمی‌توانیم مباحث مالی و نظام پرداخت را به سرویس‌دهندگان خارجی واگذار کنیم و از سوی دیگر به نیازهای مردم نیز نمی‌توانیم بی‌تفاوت باشیم و از خود این شرکت‌ها هم باید مطالبه شود. بعضا می‌بینیم که این شرکت‌ها فقط مطالبه می‌کنند آنها هم باید به مردم و نیازهای کسب و کارها پاسخگو باشند.

وی ادامه داد: دستگاه‌های دیگر از جمله آموزش و پرورش، بانک مرکزی، قوه قضاییه،‌ وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما وظایف مهمی در حمایت از پیام رسان ها برعهده دارند. مرکز ملی فضای مجازی گزارشی را در این باره به رئیس جمهور ارسال کرده که هر دستگاه چه میزان اقدامی پیش برده است. همه دستگاه‌ها به عنوان حاکمیت باید زیرساخت‌های مصوب را انجام دهیم و این مطالبه صحیحی است و باید پاسخگو باشیم.

جهرمی گفت: البته خود پیام‌رسان‌ها نیز وظایفی را برعهده دارند. این حمایت‌ها انجام می‌شود که آنها هم کارهایی انجام دهند. امروز چهارچوبی که می‌بینیم این است که یک عده به صورت کلی از وزارت ارتباطات مطالبه دارند که باید پیام‌رسان بومی را راه بیندازد. در قالب چارچوب مصوب وظایفمان را انجام می‌دهیم و با مابقی دستگاه‌ها نیز تاکنون بیش از سه بار مکاتبه کرده‌ایم. خود پیام‌رسان‌ها هم باید اقداماتی را انجام دهند