چاپ ۷ اثر منتشرنشدۀ اکبر رادی

هفت اثر منتشرنشدۀ اکبر رادی به همت بهروز محمودی‌بختیاری منتشر می‌شود.

به گزارش ایسنا، آثار منتشرنشدۀ رادی در هفت جلد به نام‌های «مسخره و یادداشت‌های یک کارمند»، «میانِ در و چند داستان دیگر»، «افسانۀ دریا»، «از دست رفته»، «مردی کنار رود»، «گزارش» و «ماهیگیران دریا و کنار حوض» و در یک مجموعۀ کلی به نام «پیش از روزنۀ آبی» پیش از نمایشگاه کتاب اردیبشهت ۱۳۹۷ توسط نشر خاموش منتشر و در نمایشگاه کتاب رونمایی خواهند شد.

دکتر بهروز محمودی‌بختیاری درباره انتشار این مجموعه می‌نویسد: امسال دهمین سال درگذشت شادروان اکبر رادی (۱۳۸۶-۱۳۱۸) است. رادی یقینا از ستون‌های استوار ادبیات معاصر ایران است و از معدود نمایشنامه‌نویسان شاخص، حرفه‌ای و جریان‌ساز ایران به شمار می‌رود. «شاخص» به این اعتبار که نثر او نثری است ویژه، پخته، سرشار از مایه‌های فرهنگ عامه و مناسب شخصیت‌هایی که او آفریده است. «حرفه‌ای» به این مفهوم که او ۵۰ سال مداوم نمایشنامه نوشت و با وجود بهره‌مندی از توانایی‌های بسیار و حوزه‌های پول‌سازتر، به سمت آنها نرفت و در نهایت «جریان‌ساز»، به این اعتبار که نسل بعدی رادی بسیار شیوۀ او را در ارائۀ "شخصیت" نمایشی به جای "تیپ" نمایشی (که حتی در آثار بزرگان هم‌نسل او جاری بود) پسندیدند و به کار گرفتند. رادی با نشر نمایشنامۀ «روزنۀ آبی» پا به عرصۀ حرفه‌ای نمایشنامه‌نویسی نهاد و تا پایان عمر هم این عرصه را رها نکرد. اما جالب اینجاست که پیش از نشر «روزنۀ آبی»، داستان‌ها و نمایشنامه‌های متعددی داشت که هرگز به چاپ نرسیده بودند و اخیرا توسط بانوی گرامی‌شان حمیده‌بانو عنقا به من معرفی شدند.

۱۲ متن منتشرنشدۀ مرحوم رادی که در اختیار همسر ایشان است، شامل یک نمایشنامه، پنج داستان بلند و شش داستان کوتاه است. در دهمین سال درگذشت مرحوم رادی، اینجانب پیشنهاد کردم که این آثار از گوشۀ گمنامی درآیند و به دست اهل مطالعه و تحقیق برسند. از ایده استقبال شد، ولی این پرسش باقی ماند که «اگر مرحوم رادی انگیزه‌ای به حفظ و اشاعۀ این متون داشت، چرا خودش آنها را منتشر نکرد»؟ ولی در عین حال این پرسش هم پدید آمد که «اگر آن شادروان به این متون باوری نداشت و میلی هم به حفظ آنها در خود نمی‌دید، چرا با این نظم و ترتیب و خظ خوش تا پایان عمر آنها را به بهترین شیوه حفظ کرده بود»؟ باور شخصی من این است که رادی نویسندگی را به جان دوست داشت و در حوزه‌های مختلف هم قلم می‌زد، ولی تمایلی نداشت که به حرفه‌ای جز نمایشنامه‌نویسی منسوب باشد. شاید یکی از دلایلی که خودش هم نام آثار نوشتاری غیرنمایشی خود را «سیاه‌مشق» خوانده، همین باشد.

با وجود این، اکنون و پس از ۱۰ سال از درگذشت او، به شناختی بهتر و عمیق‌تر از شخصیت هنری و نوشتاری رادی نیازمندیم. عمرِ نه چندان بلند رادی به او این امکان را نداد که این جنبه از کار خود را به مخاطبانش بنمایاند، ولی اکنون که به جاودانگی رسیده، وظیفۀ بازماندگان است که روح چندبعدی او را به گونۀ شایسته‌ای بشناسند و بشناسانند.

نوشته‌های منتشرنشدۀ رادی عمدتا به سالهای پایانی دهۀ ۱۳۳۰ متعلقند، خوانش این متون یقینا به دوستداران او کمک خواهد کرد تا بدانند که او چه سیری را در رسیدن به نثر و الگوی پختۀ خود در نمایشنامه‌نویسی پیموده است، و به این یقین برسند که رادی هم (مانند سایر اصحاب نام‌آور قلم) یک‌شبه و در نگارش نخست خود، به جایگاه فعلی‌اش نرسیده و پشتوانه‌ای محکم از پشتکار و تلاش در ورای نوشته‌های نمایشی او وجود دارد.

یقینا خوانندگان این آثار به هنگام مطالعۀ این آثار، جوانی و نوخاستگی نویسنده از یک سو، و عدم اصرار او بر داستان‌نویس بودن از سوی دیگر را مد نظر خواهند داشت.

تماشاخانه