علت مخالفت گسترده این است که آمریکا به جای ایده «یک سرزمین، دو دولت» یا «دو کشور در یک سرزمین» به گزینه یک کشور یهودی با پایتخت یهودی تمایل دارد اما یک حدس دیگر هم هست.

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- تصمیم دونالد ترامپ برای انتقال سفارتخانه امریکا از تل آویو به بیت‌المقدس موجی از اعتراض، نگرانی، شگفتی و انزجار در جهان ایجاد کرده و اروپا و کشورهای اسلامی را هم به واکنش های صریح واداشته است.

صدای مخالفت کسانی بلند می‌شود که شاید سال‌هاست نظری درباره فلسطین ابراز نکرده‌اند چرا که تصور می‌شد راه حل دو دولت به مناقشه پایان می‌دهد و بحث تنها بر نحوه تقسیم بیت‌المقدس است. شهری که یهودیان از آن به عنوان اورشلیم یاد می‌کنند ولی هر که بگوید اورشلیم الزاما یهودی نیست. (اور به معنی شهر و شلیم در واقع همان سلیم است.)

پس از توافق فلسطینی‌ها و اسراییلی‌ها بر سرقناعت به 22 درصد از این سرزمین شاید تنها جمهوری اسلامی ایران، جهاد اسلامی، حماس و حزب الله لبنان بودند که خواستار الغای کامل اسراییل و بازگشت به قبل از 1948 بودند و بقیه محور کار را تا مرزهای قبل از 1967 قرار دادند و مشروط به تشکیل دولت فلسطینی در رام الله و غزه و با پایتختی بیت‌المقدس شرقی و البته توقف شهرک سازی در مناطق اشغالی.

حماس البته به تناسب، موضع خود را تعدیل کرده ولی در مجموع در یک سر طیف، ایران قرار دارد با آرمان نفی کامل اسراییل. در سر دیگر هم احزاب راست گرای اسراییلی‌اند که هیچ امتیازدادنی را برنمی‌تابند و دیدیم که پاسخ اسحاق رابین امضاکننده قرارداد صلح با یاسرعرفات را با گلوله دادند. در آن سو هم عرفات به احتمال زیاد مسموم شد. به دست اسراییلی‌ها یا فلسطینی‌هایی که او را به خیانت متهم می‌کردند اما مشخص نشد.

اکنون اما با تصمیم ترامپ دوباره ورق برگشته و همه جا صحبت از فلسطین است و اعتراض های جهانی البته مانند جنس اعتراضات در ایران و در روزجهانی قدس نیست که محو کامل اسراییل و بازگشت آوارگان به سرزمین مادری مطالبه می‌شود.

مسلمانان به مسجد الاقصی نظر دارند و مسیحیان بر این باورند که مقبره عیسی مسیح در بخشی از آن قرار دارد یا از آن نقطه به عروج رفته اما حالا دونالد ترامپ، با دیوار ندبه پیمان می بندد که تنها نزد یهودیان قداست دارد.

اعلام بیت المقدس به عنوان پایتخت و با واژه اورشلیم در سال 1980صورت پذیرفت اما سازمان ملل با صدور قطعنامه 487 این اعلام را غیر قانونی خواند. سفارتخانه کشورهایی که با اسراییل رابطه دارند نیز در تل آویو مستقر است تا حساسیت دنیای اسلام وعرب تحریک نشود.

درباره اسراییل 4 حالت متصور است. آمریکا، غرب و خود اسراییل البته به ایده آل ایران که برچیدن این حکومت و استقرار یک دولت کامل فلسطینی است تن نمی‌دهند.

جدای این 3 گزینه باقی می‌ماند.

اولی «یک کشور و دو دولت» فارغ از اصرار براکثریت یهودی است. این گزینه با اعلام بیت المقدس با عنوان پایتخت یهودی سازگار نیست.
دومی «دو کشور در یک سرزمین» است. در این حالت بیت المقدس غربی به اسراییل می رسد و بخش شرقی به فلسطین.

راه حل سوم کشور یهودی با نظام آپارتاید است و برتری یهودیان بر مسلمانان و اعراب.

علت مخالفت گسترده با تصمیم ترامپ و استقبال راست گرایان اسراییل به خاطر همین تلقی سوم است و این که آمریکا به جای ایده «یک سرزمین، دو دولت» یا «دو کشور در یک سرزمین» با دو پایتخت بیت المقدس غربی و شرقی به گزینه یک کشور یهودی با پایتخت یهودی تمایل دارد و در عمل میانجی گری را کنار گذاشته است.

با این حال یک نظر متفاوت هم وجود دارد. احمد زید آبادی- روزنامه نگار آشنا با مسایل فلسطین- که پس از مدت ها تحلیلی بر روی کانال تلگرامی خود نوشته این احتمال را مطرح کرده که شاید دونالد ترامپ هم به دنبال حل مسأله باشد اما به شیوه خود. به این شکل که بیت المقدس غربی را به رسمیت شناخته نه کل بیت المقدس شامل غربی و شرقی را.

البته این نظر در حد یک احتمال و حدس مطرح شده است. از تعاریف پوپولیسم یکی این است که برای موضوعات پیچیده و بحران های غامض راه حل ساده پیدا می کنند یا مدعی راه حل های ساده اند.

انتقال سفارتخانه آمریکا از تل آویو به بیت المقدس در سال 1995 در کنگره به تصویب رسید اما اختیار عملیاتی کردن آن به رییس جمهور آمریکا سپرده شد. منتها هیچ یک از روسای جمهور قبل از ترامپ تن ندادند. با این فرض چه بسا ترامپ به دنبال راه حل باشد اما به شیوه خود! ترامپ است دیگر...