ابزارهای جدید برای تغییر دقیق ژن‌ها با روش کریسپر

در دو مطالعه جدید محققان ابزارهای جدیدی برای اعمال تغییر در ژن‌ها معرفی کردند که دقت روش کریسپر را افزایش می‌دهند.

به گزارش ایسنا و به نقل از گیزمگ، در طی سال‌های گذشته روش تغییر ژن "کریسپر"(CRISPR) موفق شده پیشرفت‌های زیادی را در زمینه‌های پزشکی گرفته تا کشاورزی ایجاد کند و محققان همواره تلاش کرده‌اند که دقت و تاثیرات این روش را بهبود ببخشند.

به تازگی دو مطالعه انجام شده است که سبب می‌شود با استفاده از آنها دقت روش کریسپر به صورت چشمگیری بهبود پیدا می‌کند تا بتوان جهش‌های DNA را به گونه‌ای تغییر دهد که از هزاران بیماری مختلف جلوگیری کرد.

کریسپر در دید کلی یک ابزار برای جابجایی ژن‌هاست که امکان اعمال تغییر در رشته‌های جهش‌یافته DNA را می‌دهد و تاکنون دانشمندان توانسته‌اند به طور ساده و مستقیما این جهش‌های تک سلولی را در سلول های زنده انسان پاک و یا بازنویسی کنند.

ژنوم انسان از سه میلیارد جفت واحد شیمیایی به نام‌های A،C،G وT تشکیل شده است. در حال حاضر 50 هزار جهش ژنتیکی وجود دارند که عامل بیماری بوده و 32 هزار مورد از آنها جهش‌های تک‌نقطه ای هستند که نیمی‌ از آنها از حالت G-C به حالت A-T تبدیل شده‌اند.

محققان موسسه پزشکی "هوارد هوئز"( Howard Hughes) یک آنزیم طراحی کرده‌اند که به آن "ویرایشگر مبنا" می‌گویند. این ویرایشگر می‌تواند جهش‌های تک‌نقطه‌ای را بازنویسی و یا معکوس کند.

در آزمایش‌های اولیه این تیم تحقیقاتی نتایج موفق 50 درصدی را با استفاده از این روش برای بیماری "هموکروماتوز"( hemochromatosis) یا سرریز و زیادی آهن در خون به ثبت رساندند.

در دومین تحقیق محققان "موسسه فناوری ماساچوست"(MIT) برای اولین بار موفق شدند که جفت‌های RNA را در سلول‌های انسان ویرایش کنند.

این سامانه هم مانند ویرایشگر پایده عمل می‌کند اما این بار تمرکز بر روی RNA است. این کشف با توجه به اینکه RNA بسیار تغییر پذیرتر از DNA است این دستاورد می‌تواند سبب گشودن درهای جدیدی به روش‌های درمان بیماری‌هایی نظیر دیابت و التهابات روده شود. این روش جهش‌ها را بدون تغییر در ژنوم اصلاح می‌کند.

این دو روش جدید، نوآوری‌های اساسی هستند که قرن بعدی پزشکی را دگرگون می‌کنند.

نتایج این دو تحقیق به ترتیب در ژورنال‌های Nature و Science منتشر شده است.