دود و شوري؛ سهم خوزستان از نيشكر (+عکس)

 امروز نيشكر چنان كام خوزستاني‌ها را تلخ كرده است كه نه‌تنها سهم آن‌ها از اين صنعت هيچ است بلكه كام آن‌ها به‌دليل باران خاكستر و دود مزارع نيشكر، برداشت بي‌رويه آب، شوري كارون و بوي تعفن پساب كارخانه‌هاي نيشكر تلخ شده است.

بهشتي كه از آن جهنم ساختند

به گزارش عصرایران به نقل از روزنامه قانون، خوزستان سرزمين تالاب‌ها، رودخانه‌هاي خروشان، نفت، نخلستان و مزارع بزرگ؛ بهشتي كه تا چهار دهه گذشته زندگي در آن روياي هر ايراني بود اما زندگي در جلگه خوزستان باوجود تمامي اين نعمت‌هاي خدادادي به كابوسي براي مردمانش تبديل شده است. عرصه چنان بر مردم خوزستان تنگ شده كه مهاجرت را به ماندن در زادگاه خود ترجيح داده‌اند.

زندگي اسف‌بار خوزستاني‌ها، پاي ثابت اخبار در چند دهه گذشته بوده است. تجاوز و حمله رژيم بعث عراق، هجوم ريزگردها، قطع آب و برق آن‌هم در اوج فصل گرما، خشكي مزارع و باير شدن دو ميليون هكتار نخلستان، فاجعه‌اي به‌نام سد گتوند و شوري آب كارون؛ همه اين‌ مشكلات از بهشت ايران زمين جهنمي براي ساكنان آن ساخته است.





دهه شصت شكري خوزستان

خوزستان را مهد نيشكر ايران مي‌نامند؛ نعمتي كه براي مردم اين جلگه به نقمت تبديل شده است. نيشكر خوزستان، دركنار بحران‌هاي كارگري، اخراج‌هاي دسته جمعي كارگران و عدم پرداخت حق و حقوق كارگرانش، داستان ديگري نيز دارد. خسارت‌هاي جبران ناپذير اين صنعت به محيط زيست روي ديگر سكه صنعت نيشكر در خوزستان است.

در آخرين روزهاي دهه شصت، طرح توسعه نیشکر در قالب هفت واحد کشت و صنعت با وسعت بیش از ۸۰ هزار هکتار در خوزستان كليد خورد.

خاكستر؛ سهم خوزستاني‌ها از نيشكر

سهم خوزستاني‌ها از طرح توسعه نيشكر تنها دود، خاكستر و شوري آب كارون و بوي تعفن پساب كارخانه‌هاي نيشكر بوده است. تالاب نيشكر يا ناصري يادگار طرح توسعه نيشكر در خوزستان است. تالابي كه در اثر هدایت پساب دو شرکت بزرگ نیشکر ....و ... ایجاد شده است. این تالاب كه هم‌اكنون به تالاب ناصری معروف است، خود سند محكمي از استفاده بي‌رويه صنايع نيشكر از آب كارون است. تالابي كه به‌گفته فعالان محيط زيست موجب شوري آب كارون و فاجعه گسترش سطح‌های نمکی شده است.



چشم‌پوشي از فجايع صنايع نيشكر

تاكنون گوش شنوايي براي فرياد و هشدارهاي كارشناسان محيط زيست درباره خسارت‌هاي زيست محيطي كارخانه‌هاي نيشكر همچون تخلیه پساب و شور کردن رودخانه کارون، تالاب‌ها و اراضی خوزستان همچنین آتش زدن مزارع نیشکر وجود نداشته است و صنايع نيشكر بي‌مهابا بدون توجه به اين هشدارها همچنان به كار خود ادامه مي‌دهند.

باراني از دود و خاكستر نيشكر

هرساله با شروع فصل برداشت نيشكر، علاوه‌بر هجوم ريزگردها، خاكستر حاصل از سوزاندن مزارع نيشكر نيز نفس خوزستاني‌ها را مي‌برد. درحالي كه تمامي فعالان و كارشناسان محيط زيست كشور به هجوم ريزگردهاي داخلي و خارجي اعتراض مي‌كنند و از دولت به‌دليل ناتواني از كنترل و مهار ريزگردها شكايت مي‌كنند، صاحبان صنايع نيشكر باراني از خاكستر را مهمان خانه‌هاي خوزستاني‌ها مي‌كنند.

طبق بررسي‌هاي انجام شده، آتش زدن مزارع علاوه‌بر اینکه هوا را با انتشار گاز مونواکسید کربن آلوده می‌کند، تشدید پدیده گازهای گلخانه‌ای، انهدام بافت خاک، کاهش رطوبت خاک و درنتیجه افت محصول، از بین رفتن موجودات زنده محیط، فرسایش شدید خاک، کاهش حاصلخیزی زمین و کاهش تحمل گیاهان زراعی در برابر آفات، بیماری‌ها و خشکی، همچنین از بین رفتن زیستگاه‌های پرندگان را نیز به دنبال دارد.

محصولي آب‌بر در اوج خشكسالي

يكي از دلايل اعتراض به توسعه نيشكر در خوزستان، آب‌بر بودن اين محصول است. در زماني‌كه كشور و به‌ويژه خوزستان با خشكسالي دست و پنجه نرم مي‌كنند، توسعه صنايع آب‌بري همچون نيشكر خلاف قوانين بوده است.

مصرف بی‌رویه آب در صنعت نيشكر خسارت‌هاي جبران‌ ناپذيري به رودخانه کارون و تالاب‌های هورالعظیم و شادگان وارد كرده است. به‌دليل زه آب‌های شور و ترکیبی از کودهای شیمیایی و سموم کشت و توسعه نیشکر، اين تالاب‌ها با بحران مواجه شده‌اند.





شكايت سه نهاد از صنايع نيشكر

بحران صنعت نيشكر در خوزستان به دستگاه قضايي هم رسيده است.

هفته گذشته رضا جاوید رييس اداره محیط زیست خرمشهر از شکایت سه جانبه محیط زیست، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی خرمشهر علیه صنایع نیشکر به مهر خبر داد و گفت:« شورای حفاظت رودخانه کارون با حوضچه‌های غیر مجاز ماهی برخورد می‌کند و این در حالی است که صنایع نیشکر که بالادستی هستند بدون مانع به مصرف بیش از حد مجاز می‌پردازند.آب مصرفی توسط این صنایع حق مردم است و آبی است که می‌تواند برای آبیاری اراضی کشاورزی و نخیلات در پايین دست رودخانه استفاده شود و با اعمال جرايم نقدی برای این صنایع نمی‌توان حق کشاورزان پایین دست را ادا کرد."

وی افزود: «این حجم از پساب که تالاب ناصری را ایجاد کرده و روز به روز به میزان آب آن افزوده می‌شود گواهی بر میزان مصرف بیش از حد مجاز توسط صنایع نیشکر میرزا کوچک خان و امیر کبیر است. زهاب‌های نیشکر، اراضی کشاورزی غرب کارون را تهدید می‌کنند و باعث پرشدن کانال شیردم شده و صنایع پرورش ماهی را با مشکل مواجه کرده است که در مدت اخیر شکایت‌های سه جانبه‌ای از سوی اداره حفاظت از محیط زیست، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی در خصوص این موضوع به دستگاه قضایی ارائه شده است».



سهم 10 درصدي كشت و صنعت از كارون

رود کارون پرآب‌ترین و بزرگ‌ترین رودخانه ایران است. این رود، طولانی‌ترین رودی‌ است که در داخل ایران قرار دارد. كارون پس از عبور از مناطق کوهستانی و پر پیچ و خم، در منطقه‌ای به نام گتوند وارد دشت خوزستان می‌شود. رود کارون در شمال شوشتر به دو شاخه تقسیم می‌شود که در جنوب شوشتر به یکدیگر متصل می‌شوند. مهم‌ترین شاخه فرعی کارون، رود دز است که در شمال اهواز به کارون ملحق می‌شود.

براساس آمار 10 درصد از آب كارون به کشت و صنعت‌ها اختصاص يافته است و اين حقابه حتي در دوران خشكسالي و كم‌آبي تغيير نيافته است.

حجم بالاي استفاده آب در صنايع نيشكر و میزان آب برداشتی شرکت‌های نیشکر از آب‌هاي استان خوزستان موجب كاهش چشمگير سهمیه آب واحدهای کشاورزی ديگر در منطقه شده است.
باتوجه به وضعيت موجود به‌جرات مي‌توان گفت مسئولان زندگي مردم خوزستان، محيط زيست خوزستان و ديگر كشت و صنعت‌هاي استان را فداي صنايع نيشكر كرده‌اند.