از دل «شبی با موزه» چه بیرون آمد؟

حضور مردم در موزه ملی، انگیزه‌ی بیشتری در کارمندان این موزه به‌وجود آورده بود، انگار خستگی از تن همه دور شده و هر کسی با علاقه وظیفه‌ی خود را انجام می‌داد. از کنار هر کدام از بازدیدکنندگان که عبور می‌کردید، صحبت‌ها، تعجب‌ها و اطلاعات کم‌وبیش مخاطبانِ سومین برنامه «شبی با موزه» توجه‌تان را جلب می‌کرد، این‌ها نشانه‌های خوبی از نخستین قدم‌های سازمان میراث فرهنگی برای آشنایی بیشتر مردم با موزه‌هاست.

به گزارش ایسنا، برای سومین‌بار عنوان «شبی با موزه» در تهران ماندگار شد، تجربه‌ای که هرچند نخستین‌بار چیزی شبیه یک برنامه‌ی تشریفاتی بود که ۲۸ اردیبهشت ۹۴ توسط اداره کل میراث فرهنگی تهران در میدان مشق برگزار شد، اما در دو تجربه‌ی بعدی، یعنی در نوروز سال گذشته و امسال که شب گذشته (هفتم فروردین) به این روز اختصاص پیدا کرد و دو موزه‌ی «ملی ایران» و «آبگینه و سفالینه‌های ایران» میزبان این شب بودند، کاملا متفاوت با گذشته‌ی خود بودند.

اجرای طرح «شبی با موزه» که در آن علاقه‌مندان می‌توانند به‌طور رایگان از موزه دیدن کنند، در ایران، نخستین قدم‌های خود را برمی‌دارد و هنوز کودکی است که باید علاوه بر راه رفتن، قدم‌ زدن را نیز بیاموزد، کودکی باهوش که فقط قدری صبر، هزینه، زمان و تجربه‌ نیاز دارد تا راه موفقیت را پیدا کند.

برنامه «شبی با موزه» هفتم فروردین‌ماه در دو موزه «ملی ایران» و «آبگینه و سفالینه‌های ایران» برپا شد و مردم براساس علاقه و ذوق خود به دیدن تاریخ ایران آمدند. حضوری که می‌تواند هر کدام از مسئولان میراث فرهنگی را دست‌ کم با توجه با میزان بازدیدها از گذشته تا به امروز، ذوق‌زده و خوشحال کند، مانند آماری که جبرئیل نوکنده - مدیرکل موزه‌ ملی - در این زمینه اعلام می‌کند.

حدود ۲۳۰۰ نفر در چهار ساعت به موزه ملی آمدند

نوکنده - مدیرکل موزه ملی - در گفت‌وگو با ایسنا، تعداد مخاطبان موزه ملی را در مدت زمان چهار ساعت اجرای برنامه «شبی با موزه» دست‌ کم دو هزار و ۳۰۰ نفر اعلام کرد و گفت: این آمار نسبی براساس دستگاه‌های نفرشمار که در گیت ورودی موزه نصب شده بود، از ساعت ۱۹ تا ۲۳ شب گذشته به‌دست آمد و آمار بین دو هزار و ۳۰۰ نفر تا دو هزار و ۴۰۰ نفر بازدیدکننده از موزه ملی ایران متغیر بود.

او با بیان این‌که به‌طور معمول و در روزهای پیک نوروز، تعداد ورودی گردشگران به موزه در فضای موزه ملی حدود دو هزار نفر است، در حالی که بازدید شب گذشته گردشگران از این فضای تاریخی تقریبا معادل روزهای پرترافیک دیگر در نوروز بود، ادامه داد: تا لحظه آخر هنوز مردم درخواست ورود به این موزه را داشتند. همچنین غرفه‌های مختلف کودکان و گروه‌های موسیقی، در بخشی از موزه تدارک دیده شده بود.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا مخاطبان «شبی با موزه» می‌توانستند برخلاف روال بازدید در روزهای اول، با وسایل شخصی‌شان به موزه ملی وارد شوند؟ گفت: تأمین امنیت در این نوع برنامه‌ها و در فضاهای موزه‌ای، نیازمند داشتن تدبیر از سوی مسؤولان موزه است. از حدود یک‌ماه قبل همه همکاران موزه ملی ایران در حال آماده باش و آموزش برای برگزاری «شبی با موزه» بودند. در واقع داشتن یک نگاه حفاظتی، مهمترین اتفاقی است که در زمان برگزاری چنین مناسبت‌هایی باید به آن توجه شود.

به گفته او، تعداد نیروهای مرکز کنترل موزه ملی در این زمان بیش از حد معمول افزایش یافت و نیروهای راهنما و امنیتی با لباس موزه و حتی به‌طور نامحسوس در همه فضاهای موزه حضور داشتند.

مدیرکل موزه ملی ایران با تأکید بر این‌که در چنین موقعیت‌هایی موزه باید آمادگی مدیریت بحران را داشته باشد، گفت:‌ اگر پایش دقیق و دقت در این زمینه وجود داشته باشد، بازدید مردم در شب، با بازدیدشان در روز تفاوت چندانی نمی‌کند، اما با توجه به استقبالی که در طول دو سال گذشته از این اتفاق وجود داشت، میزان علاقه مردم به استفاده از این فضاها به‌وضوح دیده می‌شود.

برگزاری «شبی با موزه» در همه موزه‌های کشور بررسی می‌شود

او درباره احتمال برگزاری «شبی با موزه» در زمان‌های دیگری به‌جز نوروز در طول سال، گفت: قرار است کمیته ملی موزه‌ها در جلسه مشورتی با اداره کل موزه‌ها، برنامه‌ریزی برای داشتن «شبی با موزه» از سوی همه موزه‌های کشور داشته باشد تا دست کم یک شب در سال همه موزه‌های کشور در این زمینه فعال شوند.

مدیرکل موزه ملی ایران با این وجود، انجام چنین برنامه‌ای را نیازمند ایجاد زیرساخت‌های مناسب دانست و گفت: موزه امکان این را دارد که بتواند به‌طور فصلی یا هر شش‌ماه یک‌بار، چنین برنامه‌های مناسبتی را برگزار کند.

او تامین امنیت در این شرایط در موزه را نیازمند داشتن حساسیت ویژه دانست و گفت: معتقدیم کسانی که در شب، زمان خود را برای دیدن موزه می‌گذارند از جنس موزه هستند. از سوی دیگر، دوست نداریم فضای موزه را پلیسی کنیم هرچند تأمین امنیت به‌صورت نامحسوس حتی نسبت به شرایط و موقعیت‌های دیگر به‌طور ویژه‌تری انجام شد.

او ادامه داد: شب گذشته ۴۱۰ دوربین IT در فضای موزه فعال بود و همه فضاهای موزه کنترل می‌شد. یگان حفاظت، راهنماهای افتخاری و پلیس پیشگیری و نیروی انتظامی نیز نقش زیادی در برقراری امنیت داشتند.

«گردشگری در شب» باید مورد توجه باشد

نوکنده تأکید کرد: لایه شب در بسیاری از مراکز فرهنگی کشور خاموش است. باید برای این لایه به‌طور جدی فکری شود و آن را روشن کنیم. در حالی که برخی موزه‌های دنیا همیشه تا ساعت ۱۰ شب باز هستند، ایران و موزه‌هایش زمانی برای بازدید شب ندارند و تا امروز به این موضوع توجه چندانی نشده است. اتفاقی که می‌تواند گردشگری در شب را رونق دهد.

وی با اشاره به تجربه‌ای که از حضور بیش از حد مردم در «شبی با موزه» در سال گذشته داشت، بیان کرد: سال گذشته اتوبوس‌های شهرداری حدود سه هزار نفر را در یک زمان به موزه ملی آوردند. امسال براساس تجربه سال گذشته، تصمیم گرفتیم بهترین حالت را مانند موزه بریتانیا در نظر بگیریم، یعنی هر کسی به موزه وارد می‌شود از گیت عبور کند و در شرایطی که متوجه شدیم، شیء‌ای همراه دارد که ممکن است حتی برای یک لحظه خطرساز باشد، آن را به امانت بگیریم.

مدیرکل موزه ملی ایران با اشاره به استقبال خوب مردم از دیدن موزه در شب، تأکید کرد: این ظرفیت در همه موزه‌ها وجود دارد، ظرفیتی با نام «گردشگری شبانه» که نخست باید آن را در شب ایجاد و سپس تقویت کرد و از سوی دیگر، زیرساخت‌هایش را فراهم و راهنماهایش را آموزش داد.

شبی با موزه هنوز به زیرساخت‌های زیادی نیاز دارد

شاید علاقه و استقبال مدیرکل موزه ملی ایران برای برگزاری «شبی با موزه» به‌واسطه تحصیل او در کشور آلمان بوده است، همان‌طور که به ایسنا گفت که وقتی در آلمان تحصیل می‌کردم، با برگزاری چنین برنامه‌هایی آشنا شدم و همیشه به این فکر کردم که آیا می‌توان در ایران نیز از این نوع برنامه‌ها اجرا کرد؟

حالا او در راس موزه‌ی مادر ایران قرار گرفته، موزه‌ای که تا کنون دو تجربه از برگزاری «شبی با موزه» و با استقبال نسبتا خوب مردم از این نوع برنامه‌ها داشته است؛ اما حتما او در برنامه‌های مربوط به «موزه‌ها در شب» در آلمان به نکات دیگری مانند برنامه‌ریزی متفاوت برای آموزش و حضور کودکان در فضاهای موزه‌ای توجه کرده، اقداماتی که برای حضور اقشار مختلف مردم در فضاهای موزه‌ای ایران نیز به برنامه‌ریزی و آموزش‌های خاصی نیاز دارد، هرچند این اقدامات را نمی‌توان به‌طور صد درصد جزو وظایف مدیرکل موزه ملی ایران دانست، اما قطعا بخشی از زیرساخت‌هایی است که او نیز به نبودشان واقف است.

از سوی دیگر، در اجرای طرح «شبی با موزه» مدت زمان در نظر گرفته‌شده (از ساعت ۱۹ تا ۲۳) بسیار کم بود، در حالی که برای دیدن موزه‌ی ملی با دو بخش ایران باستان و دوران اسلامی دست‌ کم دو ساعت زمان نیاز است و شب گذشته، کسانی بودند که به‌دلیل ماندن در ترافیک فقط موفق به دیدن بخشی از موزه شدند.

آن‌هایی هم که به دیدن موزه ملی رسیده بودند، می‌خواستند پس از این موزه‌، از خیابان کفپوش‌شده‌ی سی‌تیر تا موزه‌ی‌ آبگینه راه بروند و در این شرایط، زمان زیادی برای دیدن مقصد دوم نداشتند، حالا در نظر بگیرید که قرار باشد در یک شب، طرح «شبی با موزه» برای تعداد زیادی از موزه‌ها اجرا شود.