غفلت از حمل‌ونقل ترکیبی؛ مانع از اتصال به تجارت جهانی

صنعت حمل‌و‌نقل دیرزمانی است که یکی از مهم‌ترین مقولات اقتصاد را به خود اختصاص داده و تا جایی می‌توان این انگاره را مهم تلقی کرد که انقلاب صنعتی به سبب آن به وقوع پیوست که ماشین‌بخار به‌عنوان ابزاری تسهیل‌کننده در مراودات تجاری اختراع شد.

به گزارش روزنامه دنیای خودرو، رشد و توسعه عوامل و روش‌های ترانزیتی و حمل‌ونقل کالا باعث شد یکی از مهم‌ترین عناصر اقتصاد یعنی مزیت نسبی قوت گیرد و هر کشوری بر اساس مزایای قدرتمند خود طرح‌ریزی و باقی مایحتاج خود را توسط شاهرگ‌های حمل‌ونقلی جابه‌جا کند. امروزه یک عبارت همواره کلیشه‌ای در بُعد تجارت وجود دارد و آن این است که تجارت و حمل‌ونقل لازم و ملزوم یکدیگرند و آنچه به‌عنوان نمایه اثباتی این گزاره استدلال می‌شود، سهم حدود 12درصدی تولید ناخالص جهانی است.

  گره حمل‌ونقل و تجارت

مقوله حمل‌ونقل و تجارت آن‌چنان به هم گره خورده‌اند که مانند اجزای یک ماشین، اخلال در هر بخش، دیگری را دچار مشکل می‌کند. ظهور پدیده چین در عالم و رشد شگفت‌انگیز این خطه پرجمعیت جهان، آن‌چنان معادلات را بر هم زد که در نخستین دهه قرن 21 گویی تمام قوانین فیزیک بر هم خورده است و دیگر این مکان نیست که سرعت را می‌سازد، بلکه سرعت بر همه چیز غلبه کرده است.

هرچه سرعت در روند تجاری و اقتصادی بالاتر نشست، رقابت‌ها نیز تنگاتنگ شد و هر چه رقابت تنگ‌تر، ایجاد شبکه برای جلب رضایت و کسب مشتری فزونی یافت. دیگر نه‌تنها غرب بلکه شرق عالم نیز روش خاص خود را برای فتح داشت و برای نیل به این هدف نیازمند سرعت بودند، سرعتی که زمان برای زایش آن امری حیاتی است. قرار بود این بخش را حمل‌ونقل حل کند و اگر در شرقی‌ترین نقطه چین محصولی تولید شد، غربی‌ترین نقطه در اروپا بتواند در زمان اندکی به آن دست پیدا کند.

  ظهور پدیده «در به در»

بر همین اساس دنیا گویی بار دیگر متحول شد و بخش حمل‌ونقل بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت، از یک سو نوع و ساختار کشتی‌های حامل متفاوت و از سوی دیگر حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای نیز تجهیز و متصل به بخش اصلی حمل‌ونقل یعنی دریایی شدند. ظهور پدیده
Door To Door در ادبیات حمل‌ونقل جهانی صورت گرفت و انگاره تولیدکننده و شرکت‌های خدمات‌رسان در حوزه حمل‌ونقل در این بود که از در کارخانه تا محل مشتری، کالا را جابه‌جا خواهند کرد تا در این میان از انباشت سود خود نیز سرمایه‌ای خلق کنند.

علی‌القاعده این رفتار مبتنی بر اصول دقیق اقتصادی است، از این رو ضرورت ایجاد حمل‌ونقل ترکیبی بیش از پیش حس شد. امروز سرعت رشد چین  طبق عواملی که موضوع این نوشته نیست کمی کُند و لاجرم بخش حمل‌ونقل نیز دچار نقصان شده است و از آن‌جا که حکم کلی «اقتصاد راه خویش را باز خواهد یافت» همیشه کارکرد دارد، بخش حمل‌ونقل نیز مجبور به اتخاذ روش‌های روزآمد است تا دچار بی‌رحمی حذف در تجارت نشود.

  ایجاد زنجیره خدمات

بهترین روش در این حالت و در زمان رکود در بازار حمل‌ونقل ایجاد زنجیره خدمات است تا صاحب کالا در رقابت تنگاتنگ برای رفاه خود انتخاب دقیق کند. روزگاری انگاره این بود که با ایجاد نرخ‌شکنی و نوعی رقابت منفی می‌توان مشتری را به دست آورد اما تجربه شرکت کشتیرانی هانجین و پایان غم‌انگیزش نشان داد پهنه اقتصاد جای تقلب نیست و پول‌ها حاصل فکرهاست.

امروز ایران به‌عنوان کشوری با خط ساحل فراوان شناخته می‌شود و این یک مزیت مهم برای فعالیت در بخش حمل‌ونقل است. یکی از خوشبختی‌های دیگر کشور وجود شرکت‌های حمل‌ونقل دریایی است که البته از جایگاه خوبی نیز برخوردارند و در امر حمل نفت و گاز و محصولات پتروشیمی و همچنین کالاهای اساسی فعالیت می‌کنند و خوشبختانه  مشکل بزرگ تحریم را نیز به‌تازگی پشت سرگذاشته‌اند.

  ربودن سهم ایران

خلأ زیرساخت مناسب در بخش ریلی و جاده‌ای می‌تواند فرصت مهمی را برای استفاده بهینه از بازار جهانی از ایران برباید. نباید فراموش کرد در اطراف ایران کشورهای عدیده‌ای هستند که محصور در خشکی محسوب می‌شوند و چیزی بالغ بر 500 میلیون نفر جمعیت را به خود اختصاص می‌دهند و طبیعتا تمام نیاز این کشورها می‌توانند به منزله یک بازار مهم تلقی شوند.

سال‌هاست به روش‌های مختلف دولت‌ها به دنبال همراهی برای صنعت نفت در بُعد درآمد بوده‌اند تا از این رهگذر شرایط افتان بازار نفت را پوشش و کشور را از شرایط سخت نجات دهند، روند جهانی نشان می‌دهد که سوپاپ اطمینان صنعت حمل‌ونقل، ایجاد یک زنجیره کامل است که شامل دریایی، جاده‌ای، ریلی و هوایی می‌شود و با تجهیز هرکدام می‌توان به خلق ارزش افزوده بیشتر برای دیگری امیدوار بود و توسعه را بیش‌از‌پیش تکمیل کرد.

  نتیجه بغرنج غفلت

دیرزمانی تحلیلی به‌عنوان ضرورت حمل‌ونقل در اذهان جهانیان در جریان بود و حالا تکمیل زنجیره حمل‌ونقلی مهم است و می‌توان با الگوبرداری از اصول B.TO.B (تجارت به تجارت) به این مهم دست یافت. امروز آنچه بیش‌ازپیش در صنعت حمل‌ونقل کشور مورد نیاز است، ایجاد حمل‌ونقل ترکیبی است که البته در سال‌های اخیر فعالیت‌هایی صورت گرفته اما نیازمند ایجاد وفاق جمعی برای توسعه این بخش است  و مسلما غفلت از این امر نتیجه‌ای جز از دست دادن فرصت‌ها و دچار شدن به شرایط بغرنج نیست.