نفوذ عجیب سریال‌های ترکیه‌ای در آمریکای جنوبی

سریال‌های تلویزیونی ترکیه اکنون به یکی از محصولات باارزش برای صادرات این کشور بدل شده‌اند که علاوه بر سود‌آوری اقتصادی در معرفی ترکیه به مردم جهان نقش بسیار مهمی دارند.

هزاران کیلومتر آن‌سوتر از مرزهای ترکیه در قاره‌ای آن‌سوی اقیانوس اطلس، میلیون‌ها نفر بی‌صبرانه منتظر سریال‌های تلویزیونی این کشور هستند. شاید کمی عجیب به نظر برسد اما مردم آمریکای جنوبی هم به جمع هواداران برنامه‌های تلویزیونی ترکیه‌ای پیوسته‌اند.

حال دیگر سریال‌های ترکیه‌ای به زبان‌های اسپانیایی و پرتغالی دوبله شده و در بسیاری از کشورهای آمریکای جنوبی در حال پخش هستند. تعداد سریال‌های ترکیه‌ای که به بازار آمریکای جنوبی وارد می‌شوند، روز به روز بیشتر می‌شود و این برنامه‌ها اغلب در میان برنامه‌های پرتماشاگر قرار دارند. برای نمونه سریال «فاطما گل» تنها در آرژانتین بیش از 12 میلیون تماشاگر داشته است، در شیلی نیز سریال ترکیه‌ای «هزار و یک‌شب» سال 2014 در میان برنامه‌های پر تماشاگر تلویزیونی این کشور بود.

اما چرا برنامه‌های تلویزیونی ترکیه‌ای هزاران کیلومتر آن‌سوتر از مرزهای این کشور در آمریکای جنوبی به این سطح از محبوبیت رسیده‌اند؟

مارسلا مرا یک زن 42 ساله ساکن سانتیاگو پایتخت شیلی و از هواداران پروپاقرص درام‌های محصول ترکیه است. به عقیده او برقراری ارتباط با سریال‌های ترکیه‌ای به مراتب ساده‌تر از سریال‌های تلویزیونی محصول آمریکا است. او موضوع را ناشی از دیدگاه سنتی‌تر این سریال‌ها درباره داستان‌های عاشقانه‌ای می‌داند که در محصولات هالیوودی بیشتر جنبه‌های جنسی آن نمایان می‌شود.  

مارسلا می‌گوید: «با اینکه ترکیه از کشور ما بسیار دور است اما به عقیده من فرهنگ ما بسیار شبیه به یکدیگر است. محصولات ترکیه از کیفیت بالایی برخوردار هستند و در عین حال در آن‌ها از کلیشه‌ها و نگاه‌های قالبی هالیوود خبری نیست. من پس از تماشای این سریال‌ها به این نتیجه رسیدم که دیگر از تماشای خشونت بسیار زیاد در سریال‌های آمریکایی به تنگ آمده‌ام.»

ایوت سانچز دانشجوی 23 ساله اهل پرو یکی دیگر از هواداران سریال‌های ترکیه‌ای است که او هم از کیفیت بالای سریال‌های ترکیه‌ای می‌گوید. یکی از نکات مورد توجه سانچز تنوع بازیگران و فیلمنامه‌های خوب این سریال‌ها است که این برنامه‌ها را به بهانه‌ای برای گرد هم آمدن او و دوستانش تبدیل کرده است.

گسترش محبوبیت محصولات تلویزیونی ترکیه در آمریکای جنوبی به افزایش سود حاصل از صادرات این برنامه‌ها کمک شایانی کرده است.

ترکیه سال گذشته از فروش برنامه‌های تلویزیونی به کشورهای خارجی 250 میلیون دلار درآمد کسب کرد. برای پی بردن به میزان رشد و موفقیت این صنعت در ترکیه کافی است بدانیم که میزان صادرات برنامه‌های تلویزیونی ترکیه در سال 2004 تنها 10 هزار دلار بوده است. اکنون محصولات تلویزیونی ترکیه در بیش از 140 کشور جهان بیش از 400 میلیون تماشاگر دارند.

شاید در حال حاضر میزان صادرات تلویزیونی ترکیه در مقایسه با کشورهایی مانند انگلستان ناچیز باشد اما ترکیه برای رسیدن به کشورهای برتر در این زمینه برنامه دارد. انگلستان در سال مالی 2014 تا 2015 از فروش برنامه‌های تلویزیونی به درآمدی برابر با 1 میلیارد و 600 میلیون دلار دست پیدا کرد.

بادر ارسلان رئیس مجمع صادرکنندگان ترکیه انتظار دارد که درآمد این کشور از صادرات برنامه‌های تلویزیونی تا سال 2023 به یک میلیارد دلار برسد. برهان گون رئیس انجمن تهیه‌کنندگان سینما و تلویزیون ترکیه با اشاره به درآمد حال حاضر این کشور از فروش برنامه‌های تلویزیونی به آمریکای جنوبی، از دلایل استقبال گسترده از سریال‌های ترکیه‌ای در قاره آمریکای جنوبی می‌گوید.

او شباهت میان مردم ترکیه و اهالی آمریکای جنوبی را نخستین دلیل این اقبال می‌داند. گون ریاست نهادی را برعهده دارد که بیش از 80 کمپانی تولیدات تلویزیونی خصوصی را نمایندگی می‌کند. او در ادامه افزود: «ترکیه کشوری با فرهنگ‌های گوناگون است و بازیگران ما پیش‌زمینه‌های قومی گوناگونی را ارائه می‌کنند.»

از نظر گون طنین تغییرات اجتماعی مورد بحث در سریال‌های ترکیه‌‌ای در آمریکای جنوبی و بسیار از دیگر بخش‌های جهان به گوش می‌رسد. برای نمونه بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی ترکیه به موضوع مهاجرت مردم از روستاها به شهرها و چالش‌های شهرنشینی می‌پردازند. گون می‌گوید: «این موضوع در بسیاری از کشورهای در حال توسعه بسیار مهم است اما در تولیدات تلویزیونی غربی به آن پرداخته نمی‌شود.»

عمر القاضی مدرس روزنامه‌نگاری دانشگاه شفیلد که مقالات بسیاری درباره فرهنگ عامه ترکیه دارد،  تجدد اغواکننده موجود در درام‌های تلویزیونی ترکیه را از عوامل محبوبیت آن‌ها می‌داند. او در توضیح این موضوع می‌گوید: «این سریال‌ها ایده‌های خریدارپسندی درباره یک زندگی راحت طبقه متوسط عرضه می‌کنند که برای بسیاری در دسترس و از نظر فرهنگی به آن‌ها مربوط است.»

در حالی که بی‌شک موفقیت برنامه‌های تلویزیونی ترکیه به دلیل بهبود تصویر و افزایش محبوبیت این کشور در جهان، خوشایند رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه است، صنعت تولیدات تلویزیونی ترکیه بر استقلال خود تاکید دارد و هر گونه حمایت دولتی را انکار می‌کند.

البته کمپانی‌های تولیدات تلویزیونی در برخی موارد با انتقاد رییس‌جمهور این کشور روبه‌رو شده‌اند. برای نمونه اردوغان سال 2012 از نحوه به تصویر کشیدن سلطان عثمانی در یکی از سریال‌های این کشور انتقاد کرده بود.

محبوبیت سریال‌های ترکیه‌ای در آمریکای جنوبی بسیاری از مردمان این منطقه از جهان را به ترکیه علاقه‌مند کرده است. حالا دیگر یک فرد اهل ترکیه در هر کجای آمریکای جنوبی می‌تواند از سریال‌های ترکیه‌ای به عنوان موضوعی برای آغاز گفت‌وگو با مردم استفاده کند.

آلپر آکوزمان تاجر ترکیه‌ای ساکن شیلی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «این سریال‌های تلویزیونی کاری را انجام دادند که بسیاری از تاکتیک‌های دیپلماسی قادر به انجام آن نیستند. باورکردنی نیست.»