راه همکاری با بانک های دنیا و سرمایه‌گذاری خارجی هموار می‌شود

عصر ایران ؛ سروش بامداد- بعد از نهایی شدن توافق هسته‌ای ایران با گروه 1+5 که به «برجام»- برنامه جامع اقدام مشترک هسته ای-  شهرت یافت تحریم‌های نفتی به مرور برچیده شد اما به رغم برداشته شدن تحریم های بانکی در چارچوب هسته ای، برخی از بانک‌های بزرگ بین المللی همکاری با ایران را از سر نگرفتند.

همین تأخیر سبب شد مخالفان داخلی برجام بر انتقاد خود از توافق هسته ای بیفزایند و حتی آن را بی اثر بدانند. پی گیری های بعدی اما نشان داد علت اصلی این بوده است که یک نهاد بین المللی ریسک معامله با ایران و تعامل با بانک ها و شرکت های ایرانی را بالا اعلام کرده  و این هم به خاطر آن بود که «گروه ویژه اقدام مالی» ایران را در فهرست سیاه کشورهای دارای ریسک بالای پول‌شویی قید کرده بود و اکنون خبر می رسد دولت ایران برای رفع این مانع و هموار سازی همکاری با موسسات بین المللی اعتباری و جلب سرمایه گذاری خارجی به توافقاتی با این نهاد دست یافته است.

این نهاد بین المللی گروه ویژه اقدام مالی یا «FATF» است که در سال 1989 بنیان گذاشته شده و  تا کنون 198 کشور توصیه‌های آن را در زمینه مبارزه با پول‌شویی و تامین مالی تروریسم پذیرفته و به عضویت این گروه یا نهادهای منطقه‌ای آن درآمده‌اند. این گروه از نظر تعداد اعضا و کشورهایی که با آنها همکاری دارند یکی از بزرگترین نهادهای بین‌المللی به حساب می آید.

 با وجود اجرایی شدن برجام از نیمه دی ماه سال گذشته بانک ها همکاری لازم را به عمل نمی آوردند تا این که دو ماه بعد علت روشن شد. هنگامی که در تاریخ 19 فوریه 2016 (اسفند1394) و در آخرین لیست منتشر شده توسط FATF ، ایران به عنوان کشوری معرفی شد که همچنان معامله با آن متضمن خطر پول شویی بود یا آنچه «تامین مالی تروریسم» می‌خوانند.

این نهاد نظارتی مالی، ایران را در کنار میانمار و کره شمالی، در فهرست دولت‌های «غیرهمکار» و «مناطق پرخطر» و در لیست سیاه کشورهای دارای ریسک بالای پول‌شویی قرار داده بود. از این روشماری از بانک ها و موسسات اعتباری دنیا از همکاری با بانک ها و شرکت های ایرانی خودداری می ورزیدند.

در روزهای اخیر اما اخباری منتشر شده که نشان می دهد عزم دولت ایران برای همکاری با  این نهاد بین المللی چنان جدی است که پاره ای محدودیت ها را طبق توافق پذیرفته است و چنانچه دولت فشارهای داخلی را تاب بیاورد و از این مرحله بگذرد می تواند در پی رفع تحریم های نفتی پول های خارجی غیر نفتی را هم به کشور بیاورد.

در پاسخ به کسانی که معتقدند با پذیرش تعهدات ایران دیگر نمی تواند به سازمان های آزادی‌بخش کمک کند نیز پیشتر گفته شده که در توافق قید شده یا می‌شود که مفاد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باید در توافق لحاظ شود و همین دست ایران را برای ادامه کمک ها باز می گذارد.

 اهمیت خروج از لیست سیاه FATF در این است که  سیاست دولت برای گشایش اقتصادی در قالب جذب و جلب سرمایه گذاری خارجی است تا هم اشتغال ایجاد شود و هم این ارز به بازار تزریق شود چرا که اگر بخواهد از بانک مرکزی بردارد می تواند خلق پول کند و بار تورمی داشته باشد.

مذاکرات ایران برای خروج از فهرست FATF  و تعهدات مرتبط با آن هر چند اعتراضاتی را بر انگیخته اما چنانچه انگ پول شویی زدوده شود و در گزارش ها ریسک همکاری با ایران را بالا اعلام نکنند این مانع نیز برطرف خواهد شد و میوه ارزی برجام نیز چیده خواهد شد. به هر صورت اگر بخواهیم در تعاملات جهانی مشارکت داشته باشیم باید الزامات و اقتضائات آن را نیز بپذیریم.

قبول قواعد اما الزاما به معنی انجام بازی مورد نظر دیگران نیست. کما این که عضو فدراسیون جهانی فوتبال هستیم اما بازی خودمان را انجام می دهیم. اگر می خواهیم با بانک های جهانی معامله داشته باشیم باید به توافقاتی تن دهیم. این واقعیت الزاما به معنی هضم در هاضمه اقتصاد جهانی نیست. کما این که این جستار همزمان با نشست گروه 20 ( اقتصادهای برتر دنیا) در چین تحریر می شود. چین کمونیست برای اولین بار میزبان چنین اجلاسی شده است. در بیان تفاوت ها و اختلافات اعضا همین بس که در این نشست هم آمریکا و اتحادیه اروپای تحریم کننده روسیه   شرکت دارند و هم خود روس ها.

کوتاه وصریح این که: تاکنون میوه اصلی اقتصادی برجام در عرصه افزایش صادرات نفت خام نمود داشته و دولت می‌خواهد با همکاری با این نهاد میوه‌های ارزی آن را نیز در سفره اقتصاد بیاورد و جالب این که مهم‌ترین منتقدان این توافق همان کسان و محافلی هستند که مدام می‌پرسیدند و می‌پرسند دستاورد اقتصادی برجام چه شد؟