شرکتی که زمانی غول دنیای آنلاین و صفحه‌ اول اینترنت بسیاری از کاربران بود، حالا به قیمت یک چهارم واتس‌اپ و یک ششم لینکد‌این فروخته می‌شود. اما چرا یاهو به اینجا رسید؟

«ورایزن یاهو را به قیمت 8.4 میلیارد دلار می‌خرد». این جمله یکی از مهم‌ترین تیترهای اخبار دیجیتال در هفته‌های اخیر بوده است، اما تیتری نه همراه با جنجال، سر و صدا یا حتی یک علامت تعجب مثل لوگوی یاهو، بلکه همراه با آه نوستالژیک کاربران قدیمی و سر تکان دادن کسانی که می‌دانستند کار به اینجا می‌کشد.

آیا به آینده‌ یاهو امیدی است؟

پرتالی به اینترنت

سال 2000 را با تمام ماجراهایش سر Y2K و آغاز قرن جدید به یاد می‌آورید؟ در دنیای دیجیتال، گوگل تازه دور اول سرمایه‌گذاری‌ها را در شرکتش جمع‌ می‌کرد، مارک زاکربرگ 16 ساله حتی رویای فیس‌بوک را هم در سر نداشت و مردم با گوشی‌های نوکیا پز می‌دادند! در این زمان یاهو، شرکتی پنجساله با لوگویی بنفش‌رنگ، پادشاه اینترنت بود؛ عرصه‌ای به ارزش 140 میلیارد دلار.

یاهو ابتدا یک سایت بود، سایتی برای فهرست کردن سایت‌های جالب در اینترنت که هر کسی بتواند به آنها دسترسی داشته باشد.

این سایت در سال‌های 95 تا 98 از یک فهرست کوچک به پرتالی عظیم تبدیل شد. پرتالی که کاربران، وب را با آن می‌شناختند و یاهو پرطرفدارترین نقطه‌ شروع در اینترنت آن زمان بود. شرکتی که روز به روز بزرگ‌تر و محبوب‌تر می‌شد و وقتی صحبت از حباب دات‌کام (dot-com bubble) می‌شد، اولین دات‌کامی که به ذهن می‌‌آمد، یاهو بود.

می‌خواهید ببینید یاهو چقدر تاثیرگذار بود؟ لوگوی اولیه‌ گوگل را سال 1998 ببینید، پایانش علامت تعجب دارد!

پس از آن، دور خریدهای دست‌ودلبازانه و ارائه‌ سرویس‌های گوناگون یاهو شروع شد. broadcast.com با 5.7 میلیارد دلار در سال 99 و چند ماه بعد از آن، ژئوسیتیز (Geocities) با 4.6 میلیارد خریداری شد. می‌پرسید ژئوسیتیز چه بود؟ سایتی که به هر کسی اجازه می‌داد سایت داشته باشد و البته سومین سایت پربازدید اینترنت! از آن سو، ایمیل بود و یک یاهومیل. از هر کسی ایمیلش را می‌خواستی پایانش Y!.com بود و اگر ایمیلت از جای دیگری بود، جای تعجب داشت! در آن زمان که خبری از شبکه‌‌های اجتماعی نبود، اجتماعات در چت‌روم‌های یاهو تعریف می‌شد و ارتباطات مجازی در یاهو مسنجر.

حباب بنفش

آغاز قرن جدید، چندان برای غول اینترنت خوش‌یمن نبود. سهام یاهو که زمانی در اوج بود، با ترکیدن همان حباب دات‌کام سال 2001 به پایین‌ترین میزان خود رسید. مدیرعامل در همین سال تغییر می‌کند و تغییراتی هم در ساختار داخلی شرکت رخ می‌دهد. اما با این حال، موج بنفش به کشورگشایی‌هایش در اینترنت ادامه می‌دهد و قطار سرویس‌های یاهو یکی پس از دیگری از راه می‌رسد؛ قطاری که پایانش معلوم نیست. سرویس جست‌وجوی شغل هات‌جابز (HotJobs) سال 2002 خریداری می‌شود، سرویس جست‌وجوی یاهو در 2004 به راه می‌افتد (یاهو تا پیش از آن از نتایج گوگل استفاده می‌کرد)، در سال 2005، سرویس موسیقی یاهو راه‌اندازی می‌شود، یاهو سرویس اشتراک‌ تصاویر فیلیکر (Flickr) را می‌خرد، شبکه‌ اجتماعی یاهو °360 شروع به کار می‌کند و سرویس بوک‌مارک delicious هم خریداری می‌شود. یاهو سال‌های 2006، 2007 و 2008 هم همین روند را طی می‌کند، سرویس Answers سال 2006 در دسترس عموم قرار می‌گیرد، دو سرویس وبلاگ سال 2007 خریداری می‌شود و سال 2008 چند سرویس‌ به بخش تبلیغات یاهو افزوده می‌شود.

اینها تنها خریدها و سرویس‌های مهم‌تر یاهو در این بازه‌ زمانی است. فهرست تمام خریدها و سرویس‌های یاهو آن‌قدر طویل است که در حجم کل این مقاله هم نمی‌گنجد! بعید است زمینه‌ای را پیدا کنید که یاهو در آن وارد نشده یا در آن سرمایه‌گذاری نکرده باشد. در این میان البته یاهو چند مدیرعامل هم عوض می‌کند تا شاید اوضاع کمی بهتر شود، ولی ریل قطار یاهو را به این آسانی‌ها نمی‌توان عوض کرد.

یکی از نقاط عطف تاریخ یاهو ابتدای سال 2008 رخ می‌دهد. در فوریه‌ این سال، مایکروسافت پیشنهاد خرید یاهو را می‌دهد. حدس می‌زنید با چه مبلغی؟ 44.6 میلیارد دلار! رقمی سرسام‌آور که فقط از شرکتی مثل مایکروسافت می‌شد انتظار داشت. فکر می‌کنید پاسخ یاهو چه بود؟ رد کردن آن! مدیران یاهو به مایکروسافت گفتند یاهو خیلی بیشتر از اینها می‌ارزد. تصمیمی که می‌توانید با خواندن جمله‌ ابتدای این متن به ابعاد آن پی ببرید.

دنیای جدید بی‌رحم

دنیای اینترنت پس از 2008 دیگر آن چیزی نیست که یاهو حتی بتواند در آن دوام بیاورد، چه رسد به حکمرانی! جست‌وجو با گوگل تعریف می‌شود و شبکه‌ اجتماعی با فیس‌بوک. اندروید و iOS دنیای تلفن‌های همراه را در قبضه دارند و دیگر کسی دلیلی برای استفاده از سرویس‌هایی مثل یاهومیل یا مسنجر ندارد. با این وجود یاهو شرکتی نیست که به این راحتی‌ها کنار بکشد.

موج تغییرات جدید با استخدام مریسا مایر (Marissa Mayer)، از مدیران ارشد گوگل، به‌عنوان مدیرعامل آغاز می‌شود. مایر وعده‌ احیای یاهوی از پا افتاده را می‌دهد و شروع به یک خانه‌تکانی اساسی می‌کند: یاهو در سایت علی‌بابا سرمایه‌گذاری عظیمی می‌کند، شبکه‌ اجتماعی تامبلر (Tumblr) با رقم میلیاردی خریداری می‌شود، سرویس فیلیکر تغییریافته با کلی سر و صدا عرضه می‌شود، شرکت سرویس هولو (hulu) را برای فعالیت در عرصه‌ ویدئو می‌خرد و حتی لوگوی یاهو هم دستخوش تغییر می‌شود.

اما احیای غولی مانند یاهو کار آسانی نیست و هیچ‌ کدام از این فعالیت‌ها نتیجه‌ای نمی‌دهد.

در میانه‌ سال 2013، یاهو پایان دادن به 12 سرویسش را اعلام می‌کند، از جمله آلتاویستا (AltaVista را یادتان هست؟) و مرورگر یاهو اکسیس (Axis). یاهو بتدریج ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود و گوگل و فیس‌بوک روز به روز قوی‌تر و عظیم‌تر.

می‌رسیم به زمان حال و اعلام فروش هسته‌ کسب‌وکار اینترنتی یاهو به اپراتور ورایزن (Verizon) در ژوئن 2016. ولی می‌دانید نکته‌ جالب در مورد این معامله چیست؟ یاهو دو بار در سال‌های 98 و 2002 امکان خرید گوگل را داشت. گوگل هم امسال یکی از مذاکره‌کنندگان برای خرید یاهو بوده است!

درس‌ها

تاریخچه‌ یک شرکت مثل زندگی هر فرد می‌ماند: پر از تصمیمات صحیح و غلط. درست است نمی‌توان آینده را پیش‌بینی کرد یا از نتیجه‌ یک تصمیم به‌طور کامل مطلع بود، ولی هرچه ابعاد یک تصمیم بزرگ‌تر می‌شود، باید آینده‌نگری مدیران شرکت هم به همان نسبت گسترده‌تر باشد.

تغییرات اجتناب‌ناپذیرند و در صنعت فناوری اطلاعات اجتناب‌ناپذیرتر و سریع‌تر! یاهو با وجود بازه‌ گسترده‌ای از سرویس‌ها نتوانست خودش را با این دنیای متغیر وفق دهد و در نتیجه رقبای آن سوار بر این امواج تغییر، از یاهو پیشی گرفتند.

سرنوشت سرنشینان یک کشتی فقط بر دوش ناخدای آن نیست. یک مدیرعامل هر قدر هم هوشمند یا توانمند باشد، نمی‌تواند بدون پشتیبانی مدیران سختکوش و کارمندان متعهد شرکتی را نجات دهد. برآیند بردارها وقتی در یک مسیر قرار می‌گیرد که اکثریت آن بردارها، چه کوچک و چه بزرگ در آن مسیر باشند.

منبع: جام جم آنلاین

تماشاخانه