ترکیه؛ بزرگترین سرمایه گذار پسابرجامی در ایران

چندی پیش وزارت نیرو بزرگ‌ترین قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی در ایران پس از لغو تحریم‌ها را با یک شرکت ترکیه‌ای به نام «یونیت اینترنشنال» به امضا رساند که به نوعی دستاورد برجام بود.

به گزارش «ایران»، حجم این قرارداد بالغ بر ۲/ ۴ میلیارد دلار اعلام شد که با توجه به نیاز صنعت برق کشور به سرمایه‌گذاری و ساخت نیروگاه اتفاق بسیار مهمی محسوب می‌شود. با وجود این عده‌ای به مخالفت با این همکاری و زیر سؤال بردن سرمایه‌گذار ترکیه‌ای پرداختند. منتقدین مدعی شدند که بزرگترین قرارداد جذب سرمایه مستقیم خارجی ساخت نیروگاه در ایران با شرکتی به امضا رسیده که فعالیت اصلی‌اش هتل‌سازی است در حالی که در هیچ‌کدام از کشورهای دنیا تجربه نیروگاه‌سازی ندارد.

اما وزیر نیرو در مورد این قرارداد نکاتی را گفت که نشان می‌دهد سرمایه‌گذار ترکیه‌ای نه تنها در ایران بلکه در ترکیه و کشورهای اروپایی نظیر ایتالیا خوشنام است و این قرارداد دستاورد بسیار بزرگی برای کشور از بابت برجام است.

حمید چیت چیان در ادامه از مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی و آسیایی دیگر برای نصب نیروگاه در کشور خبر داد و گفت: البته در جذب سرمایه ما بیشتر به دنبال همکاری با بخش خصوصی داخلی هستیم اما از کشورهای روسیه، چین، ژاپن، کره، آلمان و ایتالیا برای ساخت نیروگاه‌های بزرگ و کوچک و همین‌طور تجدیدپذیر و برقآبی پیشنهادهایی روی میز داریم.

شرکت ترکیه‌ای شریک دوران جنگ ایران و عراق

این قرارداد ایران و ترکیه، بزرگ‌ترین قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در ۶ ماهه گذشته و از زمان آغاز رسمی اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بین ایران و گروه ۱+۵ است. از طرفی نخستین قرارداد جذب سرمایه خارجی صنعت برق از زمان لغو تحریم‌ها نیز به شمار می‌رود.

در خصوص جزئیات این قرارداد وزیر نیرو اظهار کرد: از سال‌های گذشته وزارت نیرو یک سیاست روشن در ارتباط با نحوه خرید برق از بخش خصوصی در پیش گرفته است که این شیوه باعث شده سرمایه‌گذاری در صنعت برق ایران علاوه بر سرمایه‌گذاران بخش خصوصی داخلی مورد توجه سرمایه‌گذاران خارجی نیز قرار بگیرد. به این ترتیب ما طی مذاکرات طولانی با چندین شرکت خارجی اخیراً توانستیم نخستین قرارداد را با یک سرمایه‌گذار ترکیه‌ای منعقد کنیم و بر اساس آن این شرکت در ۶ساختگاه ۵ هزار مگاوات نیروگاه سیکل ترکیبی برای ما خواهد ساخت.

وی افزود: راندمان این نیروگاه‌ها بالای ۵۸ درصد است که راندمان قابل توجهی محسوب می‌شود.

چیت چیان در خصوص اینکه شرکت طرف قرارداد تا چه اندازه در امر نیروگاه‌سازی توانمند است، تصریح کرد: تمام ایراداتی که برخی از رسانه‌ها به این قرارداد و اعتبار شرکت ترکیه‌ای وارد می‌کنند انتقاداتی بی‌اساس است. چراکه این شرکت در سال‌های جنگ تحمیلی ایران و عراق برای ایران ۵ نیروگاه بزرگ با بهترین کیفیت آن زمان ساخته است. چطور می‌شود که شرکتی ۲۸ سال پیش بتواند برای ما نیروگاهی بسازد که هنوز کارآمد است اما اکنون توان انجام این طرح را نداشته باشد؟

وزیر نیرو در ادامه اظهار کرد: این شرکت در کشورهای مختلف دنیا در ترکیه، ایتالیا و چند کشور دیگر اروپایی مالک نیروگاه و دارای اعتبار است. علاوه بر این سرمایه‌گذار خارجی در زمینه نیروگاه‌های آبی، حرارتی و بادی نیروگاه ساخته و ثابت کرده که شرکت بزرگ و توانمندی است.

امضای ۲۰ هزار مگاوات قرارداد نیروگاه‌سازی تا پایان دولت

وزیر نیرو با اشاره به اینکه مذاکرات برای جذب سرمایه چه از بخش خصوصی داخلی و چه خارجی برای صنعت برق متوقف نشده است ،اذعان کرد: الان ما برای ساخت نزدیک به ۳۰هزار مگاوات نیروگاه حرارتی در حال مذاکره هستیم و مجوزها آن صادر شده که قسمت عمده این مذاکرات با بخش خصوصی داخلی است اما همکاری با سرمایه‌گذاران خارجی نیز مطرح است.

چیت چیان افزود: این مذاکرات برای سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های بزرگ است. وی با اشاره به توانمندی‌های بخش خصوصی داخلی برای نیروگاه‌سازی تصریح کرد: مذاکرات با بخش خصوصی داخلی و خارجی پس از برجام سرعت بیشتری گرفته است به طوری که اکنون از کشور روسیه، چین، ژاپن، کره، آلمان و ایتالیا پیشنهادهایی روی میز داریم.

وزیر نیرو تصریح کرد: البته در بخش نیروگاه‌های کوچک، تجدید پذیر و برقآبی نیز با این کشورها درحال مذاکره هستیم و تعداد آن قابل توجه است.

وی پیش‌بینی کرد که تا پایان دولت یازدهم مجموع ۲۰ هزار مگاوات قرارداد با بخش خصوصی داخلی و خارجی به امضا برسد که رقم بسیار بزرگی برای ایجاد ظرفیت تولید برق در کشور خواهد بود.

عوامل مختلفی در کاهش تولید برق مؤثر بود

یکی از انتقاداتی که در زمینه تولید برق از وزارت نیرو می‌شود، کاهش نیروگاه‌سازی و در نهایت ایجاد ظرفیت تولید برق است. در این زمینه وزیر نیرو به ما گفت: قبول دارم که حجم سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌ها کاهش پیدا کرده است. به طوری که ما شاهد هستیم در دوره‌ای ۴ هزار مگاوات در یک سال به ظرفیت تولید برق کشور اضافه می‌شد. اما این به دلیل ضعف عملکرد وزارت نیرو و صنعت برق نیست.

چیت چیان ادامه داد: این اتفاق از چند مسأله ناشی می‌شود. اول پایین بودن قیمت برق که توان سرمایه‌گذاری را در صنعت کاهش داده است. علت دیگر این است که بسیاری از شرکت‌های خصوصی که برای سرمایه‌گذاری پیشنهاد کردند از توان مالی کافی برخوردار نبودند. چراکه حداقل باید ۱۵ درصد از هزینه ساخت یک نیروگاه را سرمایه‌گذار بیاورد و یک نیروگاه هزار مگاواتی قریب به ۲ هزار مگاوات سرمایه می‌خواهد که رقم کوچکی نیست.

علت سوم این است که در سال‌های اخیر منابع در اختیار بانک‌ها و صندوق توسعه ملی بسیار محدود بوده است؛ بنابراین تقریباً هیچ کدام از بانک‌ها اقدام به تأمین مالی بخش خصوصی برای ساخت نیروگاه نکردند و صندوق توسعه ملی هم به طور متوسط  فقط هر سال ۷۸۰ مگاوات را تأمین مالی کرده است. در این شرایط که تا قبل از اجرای برجام راه فاینانس هم وجود نداشت و سرمایه‌گذاران خارجی تمایلی به همکاری با ما نداشتند، طبیعی است که ایجاد ظرفیت تولید برق سخت و دشوار خواهد بود اما اکنون به دنبال کاهش بدهی‌های صنعت برق و افزایش تولید برق در پسابرجام هستیم.

بدهی‌های صنعت آب و برق را به صفر می‌رسانیم

وزیر نیرو با بیان اینکه صنعت برق کشور در حال حاضر حدود ۳۲هزار میلیارد تومان بدهی به بخش خصوصی، بانک‌ها و... دارد اظهار کرد: امیدوار هستیم این رقم در پایان دولت به صفر برسد. وی بدهی صنعت آب را نیز رقمی در حدود هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: برنامه این است که بدهی صنعت آب را نیز تا پایان دولت تسویه کنیم. در این خصوص ناگفته نماند که صنعت آب و برق با بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان بدهی به دولت یازدهم تحویل داده شد.