انسان از چه زمانی با دود انس گرفت؟

محققان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا مدعی شده‌اند که توانسته‌اند ژنی را که به انسان در سازگار شدن با سمیت دود کمک کرده، شناسایی کنند.

این ژن در گونه‌های مرتبط با نئاندرتال یا دنیسووا که دو انسان‌واره معاصرهوموساپین‌ها بودند، و همچنین سایر پستانداران نخستین مشاهده نشد.

به تصور دانشمندان، این جهش باید یک لبه تکاملی بین دو گونه دیگر باشد. حدود 50 هزار سال پیش، انسان‌ها، نئاندرتال‌ها و دنیسوواها بیشتر در غار زندگی می‌کردند که در آن، دود آتش همه جا را پر می‌کرد.

زمانی که غذا روی آتش پخته می‌شد، محصولات جانبی سمی مانند هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه (PAHs)جذب بدن می‌شدند که باعث جهش دی‌ان‌ای، سرطان یا مرگ زودهنگام است.

خوشبختانه زمانی که این ماده سمی وارد بدن می‌شود، آنزیم‌هایی تولید می‌شوند که مواد شیمیایی را تجزیه کرده و آن‌ها را از بدن خارج می‌کنند. اما در صورت مواجهه با دود زیاد، بدن با تولید بیش از حد آنزیم روبرو می‌شود که باعث ایجاد چندین ماده سمی‌تر می‌شود.

وجود جهش ژنتیکی در گیرنده هیدروکربن آریل که در مرکز دامنه اتصال پروتئین لیگاند وجود دارد، با این وضعیت مقابله می‌کند.

همه انسان‌های امروزی از این جهش برخوردارند اما محققان با تعیین توالی دی‌.ان‌.ای سه نئاندرتال و یک دنیسووا دریافتند که آنها فاقد این جهش بوده‌اند. نبود این جهش احتمالا باعث تفاوت بسیار زیادی می‌شده که از آن جمله می‌توان به حساسیت صدها تا هزاران برابر گیرنده هیدروکربن آریل اشاره کرد.

به گفته محققان، در نئاندرتال‌ها، تنفس دود و مصرف گوشت کبابی باعث می‌شده تا آن‌ها در معرض چندین منبع هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه قرار بگیرند که سرطان‌زا بوده و تعداد زیادی از سلول را از بین می‌برند. طبق نظریه تکاملی، اگر نئاندرتال‌ها با مقادیر زیادی از مواد سمی ناشی از دود روبرو بودند، ممکن بود به بیماری‌های تنفسی زیادی مبتلا شوند، نرخ باروری زنان کاهش یابد و بیشتر مستعد ویروس‌های تنفسی قرار بگیرند.

البته این سازگاری با گذشت زمان، عوارض منفی را نیز نشان داده است. برای مثال، احتمالا این جهش ژنی باعث شده تا انسان‌ها تحمل بیشتری نسبت به دود سیگار داشته و با مصرف آن، در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها قرار بگیرند.

این یافته‌ها در مجله Molecular Biology and Evolution منتشر شده است.

منبع: ایسنا