دانش آموخته دوره دکتری مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر با طراحی و ساخت داربست ترمیم شبکیه، افق جدیدی در حوزه درمان نابینایی های ناشی از مشکلات شبکیه چشم گشود.

گشوده شدن افقی جدید در حوزه درمان نابینایی

آزاده سپه وندی، مجری طرح اظهار داشت: ما در این طرح توانستیم برای اولین بار در دنیا، داربست هایی برای ترمیم بافت شبکیه چشم طراحی و تولید کنیم که توانایی نشر امواج الکترومغناطیس از خود دارند و قادر به تحریک سلول های شبکیه برای بازسازی بافت هستند.

سپه وندی به تشریح ویژگی های طرح خود پرداخت و گفت: اکنون که مهندسی بافت شبکیه، افق روشنی را برای درمان نابینایی پیش رو قرار داده است، ما نیز کار تحقیقی خود را در این حوزه تعریف کردیم.

به گفته این محقق جوان، درحال حاضر مهندسی بافت در گذارها و فراز و نشیب هایی که داشته است به این نقطه رسیده که سیگنال ها اثر بسیار مثبتی بر روند ترمیم بافت یا ایجاد یک بافت جدید دارند. از همین رو، ما نیز تمرکز خود را روی اثر سینگال الکترومغناطیسی بر روی روند رشد سلول ها (ترمیم بافت یا ایجاد بافت جدید) گذاشتیم.

این دانش آموخته دکتری مهندسی پزشکی که در طرح تحقیقاتی خود دست به شبیه سازی فرآیند تاثیر امواج الکترومغناطیس در سلول های شبکیه زده است، گفت: در این طرح قصد داشتیم با اقتباس از عملکرد طبیعی شبکیه، اثر سیگنال های الکترومغناطیس را در روند رشد سلول ها و ترمیم یک بافت بررسی کنیم که مولد امواج الکترومغناطیس در این طرح، نانو ذرات «لومینسنس» بودند.

وی یادآور شد: این نانوذرات با نور مرئی، تحریک می شوند و حدود ۱۶ ساعت، نشر دارند بنابراین این نانوذرات را در بستری از پلیمر «کیتوسان» و «پلی کاپرو لاکتون» با درصدهای مختلف توزیع کرده و این کامپوزیت را الکترو ریسی کردیم و به این وسیله، داربست هایی ساختیم که برای مهندسی بافت شبکیه چشم مورد استفاده قرار گیرند و در عین حال، خاصیت نشر امواج الکترومغناطیس را داشتند یعنی در واقع، از خودشان نور تولید می کردند و این نور باید فیلتر و بهینه می شد که این بهینه شدن آن، متناسب با رفتار سلول ها در مجاورت داربست ها بود.

سپه وندی بیان داشت: پس از بررسی تمام این موارد، کشت سلول را روی داربست هایی که ساخته بودیم انجام دادیم و رفتارهای مختلف سلول ها از جمله تکثیر، تمایز سلول و رشد سلول ها را مطالعه کردیم و نتایج بسیار خوبی در رابطه با رشد سلول گرفتیم.

وی دستاورد اصلی این طرح پژوهشی را«تمایز سلولی» عنوان کرد که در جریان آن، سلول های 'پیش ساز شبکیه' در مجاورت داربست ساخته شده، به سلول های شبکیه تمایز پیدا کردند.

دانش آموخته دکتری دانشگاه امیربیر به نتایج موفقیت آمیز اجرای این طرح اشاره کرد و گفت: سلول های «پیش ساز» در واقع یک مرحله قبل از ساخت سلول های شبکیه کامل هستند و این امکان و پتانسیل را دارند که رشد کرده و تمایز پیدا کنند و تقسیم سلولی به گونه ای انجام شود که سلول های شبکیه ساخته شود، حال اگر این سلول ها در محیطی قرار بگیرند که شرایط مساعد باشد، رشد می کنند و چسبندگی و مهاجرت ایجاد می شود.

وی با بیان اینکه مراحل آزمایشگاهی و سلولی طرح با موفقیت طی شده و در مرحله تست حیوانی قرار دارد، گفت: ابتدا قرار شد داربست ها را درون شبکیه چشم «موش» قرار دهیم اما پزشک جراح ما این کار را تایید نکرد و پیشنهاد داد آزمایش روی چشم مرغ انجام شود که درحال اجرای آن هستیم.

وی در مورد نتایج مورد انتظار از این طرح برای درمان بیماران اظهار کرد: نتایج این طرح می تواند برای درمان بیمارانی که دچار آسیب شبکیه شده و شبکیه آنها به دلیل جراحت، سوراخ یا جدا شده و همچنین بیماران دیابتی که شبکیه آنها نازک شده است و در ریسک پارگی شبکیه و نابینایی قرار دارند، استفاده شود.

آزاده سپه وندی به راهنمایی دکتر فتح اله مضطرزاده و دکتر مهناز اسکندری، چهار سال روی پروژه تحقیقاتی «اثر داربست لومینسنس کیتوسان - پلی کاپرو لاکتون بر ترمیم بافت شبکیه چشم» فعالیت کرده که نتیجه آن چندین ثبت اختراع و جایزه ملی و بین المللی بوده است.

منبع: مهر