اعلام شده هم با معلم برخورد می‌شود و هم با نوجوانی که فیلم گرفته چون نباید تلفن همراه را به مدرسه می‌برده. اما اگر این فیلم نبود آیا این خشونت افشا می‌شد؟!

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- «من، تنبیه را باور دارم. تنبیه، بیدار کردن است. چوب را باید خورد و روشن شد. جورِ استاد را باید کشید و راه یافت... اوسینوس، ترکه و شلاق را ابزارهای لازم آموزش می شناسد. می گوید ترکه را باید گرداند و درس را آموخت.

... در مدارس آتن چوب و فلک بود. شاگرد، عبارتی را در قرائت می انداخت، به شلاق بسته می شد. در عصر ایمان، هم تنبیه یا ترکه بود. جوانِ اسپارتی، فرمانبرداری را در سایه شلاق می آموخت. ضربه اگر بیدار کند، همیشه رواست... تنبیه، بیدار می کند. همه ابراهیمِ ادهم نیستند که در صحرا آواز «انتبه» بشنوند...»

احتمالا دشوار است که باور کنید اینها دیدگاه سهراب سپهری شاعر - نقاش محبوب معاصر است که مشهور است به دل‌نازکی و هم او که می گوید: «آب را گِل نکنیم» و « به سراغ من اگر می‌آیید نرم و آهسته بیایید/ مبادا که ترک بردارد چینی نازکِ تنهاییِ من...».

اما واقعیت دارد و سهراب سپهری در «اطاق آبی» و در فصل «معلم نقاشی ما» اصل تنبیه را رد نمی‌کند و اگر از خاطره تنبیه خود به تلخی یاد می کند به دلیلی دیگر است:

« تنبیه من اما جا نداشت. نظمی را به هم نزده بودم. معلم درس نمی‌داد... پس چرا چوبم زد؟ به من نزد. به بیداریِ ذوق زد. به حضور رؤیا زد... من شاگرد خوبی بودم. اما از مدرسه بیزار. مدرسه خراشی بود به رُخسارِ خیالاتِ رنگیِ خُردسالیِ من...»

سهراب سپهری، اصل تنبیه را به عنوان وسیله «پرورش» می پذیرد و اگر درباره خود اعتراض دارد به این سبب است که «جا نداشت». کما این که نوبت به پدر که می رسد می گوید: « پدر می زد. جانانه هم می زد. در من شوق تکرار خطا بود، در او التهاب زدن .اما پدر بود که دستم را گرفت و شیوه کشیدن آموخت. پدر در چهره گشایی دستی داشت. اسب را موزون می کشید و گوزن را شیرین می‌نگاشت...»

این مقدمه درباره «تنبیه» به خاطر اخبار مربوط به تنبیه شدید دانش‌آموزی در شوش (در استان خوزستان) آمد که فیلم آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و مردم را متأثر کرده و شخص وزیر به آن واکنش نشان داده است.

در این فیلم معلم، شاگرد را روی صندلی گوشه دیوار می‌نشاند و ابتدا با کاغذی که در دست دارد و سپس با مشت به شدت به سر و گردن دانش آموز می‌کوبد و شاگرد بی نوا و بی پناه را در حال ناله و فریاد می‌بینیم.

وزیر گفته است: «از طریق هیات های رسیدگی به تخلفات اداری به این موضوع رسیدگی می شود».

نکته اصلی و بهانه این مطلب اما موضوعی دیگر است:

مقام محلی گفته است:« با دانش آموزی که فیلم برداری کرده هم برخورد خواهد شد. چون دانش آموز نباید گوشی تلفن همراه را با خود به مدرسه می برده است.»

اما آیا اگر هم کلاسی دانش آموز شوشی از این رفتار وحشیانه فیلم نگرفته بود جامعه و آموزش و پرورش از این اتفاق آگاه می شد؟ اگر این فیلم وجود نمی داشت آیا معلم انکار نمی کرد؟!

کودک یا نوجوانی که شجاعت و جسارت به خرج داده و یک رفتار خشونت‌بار را که می‌توانسته تکرار شود یا به خودکشی فرد مورد آزار بینجامد افشا کرده چرا باید مجازات شود؟

همراه داشتن تلفن همراه ممنوع است. درست. اما اگر قصد دانش آموز افشای این سبُعیّت و دفاع از هم کلاسی و خودش و اثبات رفتار خشن بوده باشد چطور؟ شایسته ستایش است یا سرزنش و نکوهش؟!

به جای این که جوانمردی و نوع دوستی او ستوده و این فیلم‌برداری خاص یک استثنا و قابل بخشودگی تلقی شود از برخورد با این دانش آموز هم خبر می‌دهند.

نباید این تلقی درگیرد که آموزش و پرورش «ماشین تولید ترس» است. همین تلقی به معلم اجازه می‌دهد یا این سوء تعبیر را در او ایجاد کرده که حق دارد دانش آموز را زیر کتک بگیرد.

اتفاقا آموزش و پرورش باید این تلقی را بزداید و اعلام کند هر چند همراه داشتن تلفن همراه در مدارس ممنوع است اما در این مورد خاص چون قصد شاگرد افشاگری و تصحیح یک خطا بوده قابل چشم پوشی است.

با سهراب سپهری شروع کردیم. با جمله‌ای از او نیز به پایان می بریم:

«دبستان به سر رسید و به دبیرستان پا نهادم. راه من از خانه به سویی دیگر می‌کشید و از کوچه‌هایی دیگر می‌گذشت تا به مدرسه می رسید. حیاط مدرسه دیگر آن نبود. برنامه آن نبود. معلمان، دیگر نبودند. اما سُستی عناصر تعلیم، همان بود و بی منظوریِ تربیت، همان. آموختن، به حافظه سپردن بود و غایت، نمره گرفتن. کلاس، از زندگی بیرون بود...»

تماشاخانه