حاجی فیروز که اصطلاح درست و اصیل آن خواجه پیروز است در گذشتههای دور نماد شادی و نشاط حاصل از روزهای پایانی اسفند و آغاز سال نو بوده است، اما این روزها حاجی فیروز با همان شکل و شمایل گذشته لباس قرمز و چهره سیاه شده دیگر فقط مژده رسان بهار نیست بلکه تبدیل به شیوه جدیدی برای تکدیگری شده است.
متکدیان این بار رسم سنتی مردم در مورد آیین دیرینهشان را بهانه قرار دادهاند و شیوه جدیدی برای گرم کردن بازار خود در پیش گرفتهاند.
مجید ابهری آسیبشناس در گفتگو با ایسنا، میگوید: حاجی فیروز در فرهنگ ایرانی نماد تعویض سال و آمدن سال نو است و کسی است که آمدن نوروز را به مردم خبر میدهد ولی متاسفانه در کشور ما این پیک شادی تبدیل به نماد تکدی در جامعه شده است و حاجی فیروزها افرادی هستند که بدون هیچگونه تجربه و تخصص و فقط با پوشیدن لباس و استفاده از دایره زنگی، نماد نوروز در جامعه شدهاند.
ابهری در ادامه اضافه میکند که حاجی فیروز این روزها، برای کودکان آسیب فرهنگی فراوانی دارد چرا که آنان فکر میکنند این نماد فرهنگی حتما باید فردی باشد که در چهارراهها با سماجت از دیگران پول میگیرد و به تکدیگری مشغول است.
وی بر نقش رسانهها در این زمینه تاکید کرد و گفت: رسانهها باید فرهنگسازی کنند و نسل کودک را با فلسفه حاجی فیروز و شخص او آشنا کنند.
ابهری همچنین بر این باور است که برای زنده نگه داشتن فرهنگ نوروز باید تمام اجزای آن از جمله حاجی فیروز را حفظ کرد و حاجی فیروزهایی تربیت گردند که نماد درست فرهنگ نوروز در کشور ما باشند و سایر ملتها نیز با این فرهنگ آشنا شوند و بدانند که ما نیز پیک سال نو داریم.
این آسیبشناس همچنین معتقد است که کمک به این حاجی فیروزها به خاطر فشار عصبی که تحمل میکنند از جمله آلودگی تنفسی، سر و صدا و یا تحمل متلکها یا دشمنامهایی که ممکن است صورت گیرد، اشکالی ندارد.
کمک به متکدیان، تکدیگری را تقویت میکند
یعقوب فروتن، جامعه شناس نیز در گفتوگو با ایسنا، در همین زمینه معتقد است که عواملی مانند بیتوجهی به مسائل فرهنگی در کشور و ضعف دانش اجتماعی و فرهنگی باعث میشود که نسبت به موارد ارزشیمان با سرافکندگی روبرو شویم.
این جامعهشناس همچنین تاکید میکند زیرساختهای فرهنگی ما همیشه مورد غفلت قرار میگیرد و حتی صداوسیما هم تلاشی برای معرفی ساختارهای فرهنگی ما نمیکند.
وی با اشاره به سریالی که سالهای گذشته پخش می شد، گفت: در این سریال هنرمندی بود که امرار معاش خود را از راه تکدیگری در لباس حاجی فیروز میگذراند. این مسائل از جمله ضعفهای ما در مورد معرفی مسائل فرهنگی کشورمان میباشد.
فروتن همچنین تاکید کرد که گدایی و تکدیگری شغل است و کسی که به فرد گدا تحت هر عنوانی پول میدهد ساختار گدایی را در کشور تقویت میکند.