بورس 94،از «کوره پول سوزی» تا «کارخانه پول سازی»!

شاخص بورس تهران در ابتدای سال جاری تا به امروز 26.9 درصد رشد داشته که همه این رشد از 9 دی تاکنون رخ داده است به طوری که بازدهی بورس از تاریخ مزبور تاکنون یعنی تنها دو ماه و نیم حدود 29 درصد بوده است؛به تعبیری واضح تر کارنامه 9 ماه اول سال جاری بورس خاکستری است و اصلا تناسبی با زمستان و سبزی شب عید این روزها ندارد.

شاخص بورس تهران در ابتدای سال جاری در ارتفاع کم 62532 واحدی سیر می کرد،اما حالا با پیمودن 16835 «پا» یا همان «واحد» به ارتفاع ۷۹,۳۶۷ واحدی رسیده و مدعی فتح مجدد قله 89500 واحدی است.

در این سال هر چند بازدهی کل بازار به رغم رشد های اخیر حتی به 30 درصد هم نرسید که در حدود سه ماه اخیر سهامداران خوش شانس برخی شرکت ها به معنی واقعی کلمه ثروتمند شدند.جدول زیر روایتگر بازدهی سهامداران خوش شانسی است که در سه ماه اخیر توانستند از فرصت «مثبت» هیجانی بازار استفاده کرده و اصطلاحا بار خود را ببندند!

­بله.اعداد و ارقام واقعی هستند و سهامداران شرکت های خودرویی،قطعه سازی،تجهیزاتی و برخی دارویی ها و ساختمانی ها توانستند دارایی خود را در کمتر از سه ماه دو تا سه برابر کنند و این یعنی یک پیروزی خارق العاده برای آنان.نکته اینجاست رشد بازار بیشتر در سهم هایی اتفاق افتاده که همزمان با امضای برجام(برنامه جامع اقدام مشترک) توانسته اند به سرعت خود را متحول کنند.از سایپا گرفته که بلافاصله از برنامه اصلاح ساختار و تجدید ارزیابی خود و زیرمجموعه ها رونمایی کرد تا ایران خودرویی که در فاصله کوتاهی از امضای توافق بزرگ به میز مذاکره با امپراتورهای خودروساز دنیا یعنی پژو و ... رفت.این معجزه بورس است و در حالی که خیلی از مردم برای افزایش دارایی یا دارایی های خود پول خود را به بازار ملک و یا سپرده بانکی می برند،در بورس آن هایی که ریسک از دست دادن بخشی از دارایی را به جان می خرند ، با دسترسی به اطلاعات و همچنین منابع تحلیلی دارایی خود را در مدت سه ماه سه برابر می کنند!

اما اوضاع در کارنامه یکساله کمی فرق می کند و به دلیل این که کلیت بازار سهام در 9 ماهه نخست سال با سکون توام با معاملات منفی مواجه بود،در این مدت سهم های کوچک فرصت رشد را پیدا کردند و البته برخی از این رشد ها به دلیل تحرکات سفته بازانه بود.ولی در کارنامه یکساله بازار شرکت های قند قزوین 420 درصد رشد،پلی اکریل اصفهان با 314 درصد جهش،قند شیرین با حدود 245 درصد بازدهی،پاک وش با 176 درصد رشد و آرتاویل تایر با 158 درصد افزایش ثروت سازترین سهم های سال 94 شناخته شده اند.

در انتظار فتح شاخص

اما سوال اینجاست که بورس 95 چگونه خواهد بود؟

در این زمینه تحلیل های بنیادی و تکنیکی بسیار زیاد است.تحلیل گران تکنیکال فتح مجدد قله 89500 واحد را برای بهار 95 پیش بینی کرده اند و در نهایت عبور شاخص بورس از ارتفاع تاریخی 100000 واحد و آرام گرفتن آن در محدوده های 120000 واحدی و حتی 150000 واحد.اگر این تحلیل ها واقع بینانه باشد یک بازدهی 50 تا 90 درصدی در دل بورس 95 وجود دارد.اما بنیادی کارهای بورس 6 متغیر کلیدی را برای تحلیل بورس 95 مورد بررسی قرار داده اند.رشد سودآوری شرکت ‌های بورسی ( تعدیل سود شرکت ها در گزارش های میان دوره ای ) ، انتظار سهامداران از کسب بازدهی در بازار سهام ، میزان سود نقدی تقسیمی شرکت ‌ها در فصل مجامع ، هزینه فرصت پول (کاهش نرخ سود بانکی) ، ورود سرمایه گذاران خارجی و بهبود وضعیت نفت و کامودیتی ها در بازار های جهانی 5 عاملی هستند که می ‌توانند وضعیت کلی بورس تهران در سال آینده را نشان دهند. برآیند 6 عامل فوق می ‌تواند آینده بازار سهام در سال 95 را نسبت به نرخ تورم انتظاری، مناسب نشان دهد. این دسته از تحلیل گران معتقدند:با توجه به برخی مشکلاتی که در سطح داخلی و خارجی اقتصاد وجود دارد، نباید مست رشد قیمت ها شد و انتظارات واهی از بازار داشت. به عبارت دقیق ‌تر، عدم انتظار برای جهش تورم، ایجاد ثبات نسبی در بازار جهانی کالاها مانع از جهش سنگین شاخص بورس خواهد شد مگر آن که در بازار های جهانی شاهد رشد 15 – 20 درصدی در قیمت نفت و فلزات اساسی باشیم که در این صورت نماگر بازار سرمایه پتانسیل 100 هزار واحدی شدن را هم دارد.

اما هر چند که غیر از بدبین ها و تحلیل گران محافظه کار همه انتظار رشدی اساسی از بورس 95 را دارند،این سوال اساسی وجود دارد که چه صنایع و شرکت هایی مترصد رشد هستند.در روزهای گرم زمستانی بورس 94 و در شرایطی که سهامداران خودرویی هر روز با چرتکه انداختن،سودهای خود در این شرکت ها محاسبه می کردند،سهامداران صنایعی همچون سیمان با حسرت به تابلوی بورس می نگریستند و صنایعی همچون بانکداری هم که در تحلیل های اولیه پیش قراول رشد بازار خوانده می شد نیز به رشد های محدود بسنده کردند و سهامداران خود را منتظر سودهای آتی گذاشتند.

در واقع صنعت سیمان جامانده ترین صنعت از رشد سه ماهه اخیر بورس است.به عنوان مثال در بورس تهران ارزش سیمان داراب با ظرفیت تولید روزانه 3600 تن سیمان فقط 105 میلیارد تومان است،درست به اندازه یک ساختمان 5000 مترمربعی در خیابان ولی عصر تهران!!!به جرات باید گفت قیمت سهام سیمانی ها هیچ تناسبی با ارزش جایگزینی این شرکت ها ندارد.به گفته سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گزارش لایحه برنامه و بودجه سال 95 اعتبارات عمرانی 60 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که این مقدار، میزان 17 درصد رشد را نشان می‌دهد.به نظر می رسد،این تصمیم دولت هم سیمانی ها را از خواب بیدار کند و هم تا حدودی به رکود رخوت انگیز صنعت ساختمان پایان دهد.

نتایج نظر سنجی بورس 24 از حدود 13000 فعال بازار سرمایه هم نشان می دهد که این صنایع مترصد رشد هستند:

چه صنعتی هنوز از رشد بازار جامانده و مترصد رشد است...؟

تعداد شرکت کننده : ۱۲,۹۹۲ نفر

صنعت سیمان

%۳۱

صنعت ساختمان

%۱۵

واسطه گری های مالی

%۱۲

معدنی و فلزی

%۲۱

گزینه های 1 و 2

%۲۱

اما به صنعت بانکداری بپردازیم.صنعتی که در سال جاری بازدهی کمتر از 20 درصدی را ثبت کرده و به عقیده خیلی از خبرگان بازار سهام مترصد رشد است.این صنعت البته در بهمن ماه یعنی اوج رشد بازار سهام دستخوش نوسانات مثبتی هم شد اما با فروش های گسترده حقوقی ها و ترس حقیقی ها به سرعت تعادل به این صنعت بازگشت.با این حال خیلی ها اعتقاد دارند که سال ٩٥ سال صنعت بانکداری است.

برای رشد سهام بانکی در سال 95 چنین دلایلی عنوان شده است:

١-كاهش نرخ سپرده قانوني

٢-كاهش هزينه مالي بانك ها، ناشي از كاهش نرخ بهره بين بانكي

٢-كاهش نرخ تورم

٣-كاهش نرخ سود سپرده هاي بانكي

٤-افزايش كارمزد بانك ها ناشي از گسترش تجارت

٥-برنامه هاي افزايش سرمايه از محل هاي گوناگون

٦- در نظر گرفتن حق الوكاله توسط بانك ها كه اجباری شده است.

نمودار ذیل گردش نقدینگی در این صنعت در سال 94 را نشان می دهد:

صنعت حمل و نقل،بیمه و تجهیزات هم سه صنعتی هستند که رشد های اخیر سهامداران آن ها قانع نکرده است،به ویژه صنعت بیمه که به واقع نتوانسته هنوز یخ زمستان را به طور کامل بر پیکره خویش آب کند.برخی از سهم های این صنعت در حالی که بازار در سه ماهه اخیر حدود 30 درصد رشد کرده،فقط 10 تا 20 درصد خود را تکان داده اند!!!به عنوان مثال کشتیرانی در دو ماه و نیم اخیر فقط 18 درصد رشد کرده است.به تعبیری واضح تر این روزها فعالان بازار سهام رشد سهام در سبد خود را با رشد خودرویی ها می سنجند.

اما هر چند تنها سه روز معاملاتی تا آخر سال باقی مانده که در این روزهای پرترافیک فرابورس ایران مشغول آماده سازی شرکت هایی برای عرضه اولیه است.شرکت تولید نیروی برق دماوند(نیروگاه دماوند) امروز دوشنبه وارد فرابورس ایران می شود.سرمایه این شرکت متعلق به بانک دی 46 میلیارد تومان است و از این رو قیمت عرضه اولیه سهم را در محدوده بالای 7000 تومان ارزیابی کرده اند و افزایش سرمایه 1000 درصدی این شرکت از محل آورده نقدی،مطالبات و انباشته از جمله جذابیت های این سهم است.برای روز سه شنبه هم احتمالا سهام شرکت ریل پردازسیر با سرمایه 196 میلیارد تومان در بازار سهام عرضه خواهد شد.

در هفته منتهی به 22 اسفند ماه چه خبر بود؟

مطالعه نوسانات قیمت سهام در صنایع مختلف بازار نشان می ‌دهد که از میان 37 صنعت ریز و درشت بازار ، 27 صنعت با روند صعودی و سایر صنایع نیز با روند نزولی و یا عدم تغییر سطح قیمت ها و شاخص ها روبرو شدند. در معاملات روز شنبه، مثبت 3 گروه کانی های فلزی ( معدنی ) ، فلزات اساسی و دستگاه های برقی قوی تر از سایر صنایع بود. اما برای روز دوشنبه و کلا روزهای باقیمانده از سال ، انتظار بازاری مثبت را داریم. هر چند که برخی معقتدند حقوقی ها تا آخرین روز سال دست از فروش نخواهند کشید اما قطع به یقین از فشار عرضه روز به روز کاسته خواهد شد و به احتمال زیادی قله 80.000 واحدی تا پیش از فرا رسیدن سال نو ، فتح خواهد شد.

ارزش معاملات کل هفته از 16 تا 22 اسفنددر دو بازار بورس و فرابورس معادل 5.451 میلیارد تومان بود و ارزش معاملات خرد هم ( بدون معاملات بلوکی و اوراق مشارکت ) در این بازارها به 2.705 میلیارد تومان رسید.

رشد شاخص بورس تهران در این هفته حرکتی از 77.698 تا 79.366 واحد داشت و 2.14 درصد هم مثبت خورد،حال آن که شاخص فرابورس نیز از 822 تا 810 واحد پائین آمد و 1.46 درصد افت کرد.

_{*روزنامه نگار و کارشناس بازار سرمایه}