مرورگر وب (Web Browser)، ابزاری برای مشاهده صفحات اینترنتی و استفاده از خدمات تحت وب توسط کاربران است که تمام اطلاعاتی که در هنگام کار با وب گاه های مختلف از سوی کاربران ارسال می شود، از درگاه این مرورگر عبور کرده و هر داده ای راکه از فضای وب به سمت کاربر روانه شود، پردازش می کند.

نقش مرورگرهای وب در امنیت و حریم خصوصی

کاربران باید بدانند که چگونه ممکن است مرورگر وب، در هنگام استفاده از شبکه های اجتماعی مختلف، از حریم خصوصی و امنیتی آنها دفاع کرده و یا برعکس، آن را به خطر اندازد.

** امنیت نرم افزار مرورگر

زمانی که با آسودگی در حال مرور صفحات وب هستیم، مرورگر وب با انبوهی از داده ها مواجه می شود که برخی از آنها ممکن است آلوده به محتوای مخبر نظیر انواع بدافزار نیز باشند.

بنابراین یک مرورگر وب مناسب و امن، باید به گونه ای تولید شده باشد که کمترین آسیب پذیری نرم افزاری را داشته باشد؛ در غیر این صورت، ممکن است برخی از وب گاه ها، با آگاهی از وجود این آسیب پذیری ها در نرم افزار مرورگر، شما را هدف حملات امنیتی قرار داده و بتوانند به رایانه یا دستگاه نفوذ کرده و اطلاعات محرمانه را به سرقت برند.

راهکار جلوگیری از بروز این حالات، آن است که در زمان انتخاب مرورگر وب، از گزینه های متفرقه ای که توسط توسعه دهندگان ناشناس تولید شده اند و هیچ نهاد امنیتی یا شرکت نرم افزاری معتبری امنیت آنها را تایید نکرده است، اجتناب کرده و در مقابل، از نمونه های معتبر و نام آشنایی استفاده شود که سازنده آنها مورد تایید عموم است.

همچنین در زمان استفاده از مرورگر، لازم است کاربران توجه ویژه ای به نصب به روزرسانی های امنیتی برای خود مرورگر و افزونه های اضافه شده توسط کاربر که توسط سازنده پیشنهاد می شود، داشته باشند.

** مدیریت صحیح کوکی ها

کوکی، سازوکاری شناخته شده و پراستفاده در ارتباطات وب است که برای تبادل اطلاعات میان کاربران و کارگزاران استفاده می شود؛ اطلاعاتی که در احراز هویت، اعمال تنظیمات و ارائه خدمات به صورت شخصی سازی شده برای کاربر نقش دارند.

کوکی ها از دو جهت حائز اهمیت ویژه هستند؛ بیشتر وب گاه ها، از آنها برای تبادل شناسه نشست کاربر استفاده می کنند به این معنی که در صورت افشای کوکی های ذخیره شده در مرورگر برای یک مهاجم، وی می تواند از آنها استفاده کرده و به جای کاربر وارد وب گاه هایی شود که کاربر پیشتر وارد آنها شده است.

همچنین اهمیت کوکی ها در حوزه امنیت و حریم خصوصی، امکان ردیابی عملکرد کاربر در میان وب گاه های مختلف توسط کوکی های شخص سوم است.

در صورتی که مرورگر، امکانات لازم برای کنترل نحوه ارسال و دریافت کوکی ها را در اختیار کاربر قرار داده باشد، کاربر می تواند حریم خصوصی خود را کنترل کند، کوکی های به جامانده از وب گاه ها را حذف کرده و ردپای فعالیت های خود را پاک کند و حتی در صورت تمایل، اجازه ردیابی خود را به وب گاه های مختلف ندهد.

** نصب، مدیریت و استفاده امن از افزونه ها

افزونه ها، نرم افزارهای کوچکی هستند که به یک نرم افزار بزرگ تر الصاق شده و خدمات جانبی و مکملی را به آن اضافه می کنند.

مرورگرهای وب، یکی از مهمترین نمونه های نرم افزارهایی هستند که برای آنها افزونه ساخته می شوند و افزونه های بسیار زیادی برای هر مرورگر وب ساخته شده اند؛ روشی که مرورگر اتخاذ کرده است تا افزونه ها را به خود الصاق کرده و به آنها اجازه دسترسی به اطلاعات کاربر و اجرای کدهای خود را می دهد، بسیار روی امنیت و حریم خصوصی کاربر تاثیرگذار هستند.

اگر یک مرورگر وب، دسترسی های بیش از حد به افزونه های خود داده و یا به هر افزونه ای بدون بررسی اعتبار تولیدکننده آن و یا اعلام به کاربر اجازه الصاق به خود را بدهد، می تواند کاربر را در معرض خطر ابتلا به افزونه های مخرب قرار دهد.

** جلوگیری از نمایش پنجره های بالاپر (Pop-Ups)

صفحات وب می توانند پیوندهایی به صفحات دیگر داشته باشند و این اساس ارتباط میان صفحات و تشکیل وب است. اما برخی از صفحات رفتار نامتعارفی دارند؛ به این صورت که همزمان با صفحات دیگر یا پس از هر کلیک کاربر، پنجره ای جدید باز کرده و به کاربر نمایش می دهند. به این پنجره ها، بالاپر (Pop-Up) گفته می شود.

ممکن است برخی از پنجره های بالاپر، توسط خود وب گاه طراحی شده و به منظور ارائه خدمات به کاربر مورد استفاده قرار گیرند؛ اما اکثر این پنجره ها، تنها به منظور ارائه تبلیغات به کاربران و حتی گاهی با هدف طعمه گذاری برای حملات صیادی ساخته شده اند.

** رعایت حریم خصوصی اطلاعات زمینه ای

مرورگر وب مانند تمام نرم افزارهای دیگر، می تواند به برخی از منابع سخت افزاری و اطلاعات نرم افزاری موجود دسترسی داشته باشد، آنها را پردازش کرده و مورد استفاده قرار دهد.

با توجه به گسترش روزافزون استفاده از نرم افزارهای تحت وب، وب گاه های امروزی با استفاده از افزونه ها و روش های مرسوم، می توانند از مرورگرهای وب درخواست کنند تا اطلاعات زمینه ای کاربر (نظیر موقعیت مکانی) را برای آنها ارسال کرده و یا برخی سخت افزارها نظیر بلوتوث یا دوربین عکاسی را راه اندازی کند.

برای مثال، یک وب گاه گفتگوی تصویری به مرورگر وب اعلام می کند که دوربین جلوی دستگاه (تلفن همراه، تبلت یا لپ تاپ) را روشن کرده و تصویر کاربر را ارسال می کند.

هرچند بیشتر این فعالیت ها با هدف ارائه خدمات به کاربران انجام می شود؛ اما می توان سناریوهایی را متصور شد که در آنها، یک وب گاه اقداماتی خصمانه مرتکب شده و با اهداف سوء، مانند سرقت اطلاعات زمینه ای کاربر و نقض حریم خصوصی وی، درخواست هایی از مرورگر وب داشته باشد.

مرورگرهای وب امن و قابل اعتماد، باید این امکان را داشته باشند تا کاربر را در جریان این موضوع قرار دهند که اطلاعات زمینه ای وی در حال تبادل است، سخت افزارهای موجود روی دستگاه در حال استفاده هستند و مهمتر از همه، در صورت عدم تمایل کاربر به اعطای این دسترسی ها، این امکان را برای وی فراهم کنند تا به مرورگر اعلام کند که اطلاعات زمینه ای و دسترسی به سخت افزارها را در اختیار وب گاه ها نگذارد.

** ذخیره سازی و مدیریت امن گذرواژه های کاربر

یکی از ابزارهایی که گذرواژه کاربران را ذخیره سازی می کند، مرورگر وب است. بسیاری از مرورگرها این امکان را برای کاربران فراهم کرده اند تا نام کاربری و گذرواژه خود در وب گاه های مختلف را در داخل مرورگر ذخیره کنند تا در زمان مراجعه مجدد، مجبور به ورود دوباره این اطلاعات نباشند.

با توجه به این زیرساخت و درنظرگرفتن این موضوع که مرورگر های امروزی گذرواژه های کاربران را عمدتا بدون رمزنگاری ذخیره می کنند، درمی یابیم که چه خطری متوجه کاربر است؛ اگر مرورگر وب گذرواژه های کاربر را به درستی مدیریت نکرده باشد، مرورگر وب باید این امکان را فراهم کند تا کاربر به تشخیص خود، تصمیم بگیرد که کدام گذرواژه ها ذخیره سازی بشوند و کدام یک نشوند و در ضمن، گذرواژه هایی که پیشتر ذخیره سازی کرده را حذف کند.

منبع: مرکز ماهر