آخرین وضعیت ممیزی كتاب و چالش‌هایش

 معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که بررسی‌ کتاب در وزارت ارشاد محتوایی است می‌گوید: طبعا بررس‌ها به شکل مونتاژی از کارخانه نیامده‌اند و در نوع نگاه به تطبیق قانون با مصداق تفاوت‌هایی دارند.

به گزارش عصرايران به نقل از ايسنا، سیدعباس صالحی درباره وضعیت ممیزی کتاب گفت: در حوزه ممیزی در دوره جدید هیئت نظارت بر کتاب توسط شورای انقلاب فرهنگی معرفی شده‌ است. این مجموعه کمیته تخصصی دارد که به صورت متناوب، دو هفته یک بار جلساتی را برگزار می‌کنند.

او با بیان این‌که سه نکته در حوزه ممیزی قابل بیان است، تشریح کرد: نکته اول گسترش حوزه‌های تفویض استانی است برای این‌که ناشران و مولفان استانی در رفت و آمد به مرکز دچار مشکلات و اطاله بررسی نشوند. این کار به زودی در بسیاری از استان‌ها اتفاق می‌افتد.

صالحی افزود: در حال حاضر پنج استان در مرحله اول قرار دارند. کارهای این استان‌ها انجام شده و اعضا و دبیران کارگروه‌ها را معرفی کرده‌اند. معرفی رسمی این کارگروه‌ها و کارشناسان ظرف یک یا دو هفته آینده یا نهایتا تا پایان دی‌ماه اتفاق خواهد افتاد و همزمان آغاز به کار می‌کنند.

او با بیان این‌که این گسترش‌ها به نفع نویسندگان استان‌هاست، گفت: با این کار عملا پنج استان به سایر استان‌هایی که هیئت نظارت دارند افزوده می‌شود. افزایش این مجموعه بالطبع کمک می‌کند که بار فضای تهران کاهش یابد، از دیگر سو ناشران و مولفان استانی با حوزه ممیزی تسهیل ارتباطی پیدا می‌کنند.

معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نکته دوم را به حوزه نظارت و بررسی مربوط دانست و بیان کرد: ما فاصله‌های زمانی در ارتباط با بررسی را کوتاه می‌کنیم و این کار تا حد زیادی اتفاق افتاده است. در حال حاضر متوسط بررسی کتاب‌مان نزدیک به یک ماه است. ممکن است بررسی چند کتاب به دلایلی طول کشیده باشد اما به طور طبیعی در این فاصله عمل می‌کنیم.

او در بیان آخرین نکته اظهار کرد: در یک سال و نیم اخیر با شکل‌گیری هیئت نظارت در مواردی که گاهی واژه‌ها، واژه‌های مبهمی است همفکری می‌شود. گاهی در زمان بررسی کارشناسان دچار اختلاف سلایق می‌شوند، زیرا برداشت‌های متفاوت دارند. این موارد به هیئت نظارت ارجاع داده می‌شود.

صالحی همچنین گفت: در بررسی‌هایی که صورت می‌گیرد، سعی می‌شود امکان وحدت رویه را فراهم کنیم تا تفاوت‌های سلیقه‌ای بررس‌ها کاهش پیدا کند. چند کار دیگر هم در حوزه ممیزی و نظارت در حال انجام است که بعد اطلاع خواهم داد.

او پیش‌تر عنوان کرده بود: «ما در حال حاضر در داخل کشور هیچ نویسنده ممنوع‌القلمی نداریم و در بررسی کتاب‌ها تنها به خود کتاب‌ها توجه می‌شود.» این در حالی است که برخی نویسندگان که موفق به دریافت مجوز برای آثار خود نشده‌اند معتقدند این اتفاق به علت مشکل ممنوع‌القلمی خود آن‌هاست.

معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در واکنش به این گفته تصریح کرد: مسیری که ما دنبال می‌کنیم مسیر محتواست و با همین نگاه بحث را ادامه می‌دهیم. ممکن است در بررسی‌های محتوایی درگیر اختلاف سلیقه شویم و اشتباهاتی رخ داده باشد ولی ما براساس قانون نظارت ممیزی کار می‌کنیم و بررسی‌های ما بررسی‌های محتوایی است.

او ادامه داد: در برخی حوزه‌ها، بحث‌ها به شکلی هستند که برداشت‌ها و سلیقه‌هایی در آن‌ها وجود دارد. طبیعتا در بررسی‌ و نظارت کتاب یکی از مسائل عمده این است که نمی‌شود در حوزه سلیقه‌ها به وحدت رویه‌ کامل رسید.

صالحی همچنین درباره فاصله بین وضعیت موجود ممیزی تا ایده‌آل‌ها گفت: آن چیزی که بین واقعیت موجود و واقعیت مطلوب فاصله ایجاد می‌کند این است که طبعا بررسی‌کنندگان کتاب‌ها با یک نگاه و پیشینه ذهنی، اطلاعاتی و دانشی نیستند. بالطبع وقتی این افراد یک کتاب را یک بررسی می‌کنند تا این‌که آن کتاب را یک فرد دیگر بررسی کند تفاوت‌هایی در نوع نگاه از لحاظ تطبیق قانون با مصداق وجود دارد.

او درباره راه رسیدن به ایده‌آل‌ها بیان کرد: ما تلاش کردیم در این مدت با تلاش برای مذاق‌سنجی و کم کردن فاصله این سلیقه‌ها به آن چیزی که باید اتفاق بیفتد نزدیک‌تر شویم. اما یکی از چیزهایی که در اداره کتاب بین آن‌چه هست و آن‌چه باید باشد فاصله می‌اندازد همین تفاوت‌هاست.

معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره بررسی‌کنندگان هم اظهار کرد: هر روز 600 تا 700 کتاب وارد می‌شود و در سال حداقل 40 تا 50 هزار کتاب است که باید بررسی شود و میلیون‌ها صفحه کتاب باید خوانده شود. طبعا افرادی که این آثار را بررسی می‌کنند به شکل مونتاژی از کارخانه درنیامده‌اند و این یکی از چیزهایی است که بالاخره می‌تواند آزاردهنده باشد.

او درباره فاصله تا ایده‌آل‌ها گفت: ما تلاش می‌کنیم که فاصله‌ها را کم کنیم ولی شاید نتوانیم از بین ببریمش. ما با انسان‌هایی همراه هستیم که ممکن است برداشت‌ها، سلیقه‌ها و اطلاعات‌شان متفاوت باشد و در نتیجه گاهی احساس شود که اگر کتاب دست بررسی‌کننده دیگری می‌افتاد متفاوت عمل می‌کرد.

صالحی در پایان بیان کرد: این یکی از چیزهایی است که در آن‌چه دل‌مان می‌خواهد و آن‌چه اتفاق می‌افتد فاصله وجود دارد. مشکلات دیگری هم در حوزه اداره کتاب و منابع مالی انسانی داریم که اگر آن‌ها تغییر کند شاید شرایط ما مناسب‌تر شود.