رئیس انجمن علوم اعصاب ایران با اعلام این که از هر 60 تا 70 تولد زنده در دنیا یک نفر مبتلا به اوتیسم است، زندگی ماشینی و عوامل ناشی از آن مانند استرس را در سیر صعودی ابتلا به این بیماری دخیل دانست.

دکتر محمدتقی جغتایی اظهار کرد: این بیماری به دلیل تغییر شرایط محیطی و صنعتی شدن جوامع و متعاقب آن افزایش عواملی مانند میزان استرس، آلودگی های محیطی و غذایی رو به افزایش است.

** اوتیسم

اوتیسم نوعی اختلال رشد است که علائم آن در سال های اول عمر بروز می کند و علت دقیق بروز آن همچنان ناشناخته است.

این اختلال در پسران شایعتر از دختران است و بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی تاثیر می گذارد؛ کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت های مربوط به بازی، مشکل دارند. اوتیسم، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای مبتلایان دشوار می کند و در برخی موارد رفتارهای خودآزاردهنده و پرخاشگری نیز از آنان مشاهده می شود.

انجام حرکات تکراری مانند دست زدن و پریدن، پاسخ های نامعمول به افراد، دلبستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر نیز از دیگر رفتارهای نامعمول مبتلایان به اوتیسم به شمار می رود.

50 درصد کودکان مبتلا به اوتیسم قادر نیستند از زبان به عنوان وسیله اصلی برقراری ارتباط با دیگران استفاده کنند. نداشتن توانایی برای به کاربردن کلمه 'من' و تکرار کلمات و جملات اطرافیان از ویژگی های کلامی این کودکان است.

رئیس انجمن علوم اعصاب ایران به نقش علم اعصاب در پیشگیری و درمان این بیماری اشاره کرد و گفت: یکی از مباحث مطرح در بین دانشمندان حوزه علوم اعصاب این است که چطور می توان از تولد نوزادان با بیماری اوتیسم پیشگیری و کودکان مبتلا را درمان کرد.

جغتایی توضیح داد: علاوه بر لزوم دوری از استرس و عوامل ایجادکننده آن برای پیشگیری از بروز اوتیسم در کودکان، تحقیقات نشان می دهند که یکی از راه های پیشگیری از بروز این بیماری، زایمان طبیعی مادران است که می تواند با کاهش میزان استرس بدو تولد در نوزادان، احتمال بروز این بیماری را نیز در آنان کاهش دهد.

وی افزود: در این زمینه نقش هورمون اوکسی توسین (oxytocin) مشهور به هورمون مادرانه مطرح است؛ میزان این هورمون در هنگام تولد در بدن مادر افزایش می یابد به همین دلیل گفته می شود اگر زایمان طبیعی باشد، این هورمون می تواند با ورود از بدن مادر به بدن نوزاد، استرس در بدو تولد نوزادان را کاهش و به این ترتیب از بروز اوتیسم جلوگیری کند.

** هورمون اوکسی توسین

اوکسی توسین توسط غده هیپوفیز ترشح می شود و به طور کلی در رشد رفتارهای اجتماعی، واکنش های بین فردی و کنترل اضطراب نقش کلیدی دارد.

این هورمون، در زنان در لحظه زایمان به بالاترین سطح ترشح خود می رسد؛ جدیدترین یافته های دانشمندان و متخصصان مغز و اعصاب نشان می دهد که ترشح مکرر هورمون اوکسی توسین، سبب بهبود بیماری اوتیسم می شود.

این هورمون از ظرفیت درمانی بالا در مبتلایان به اوتیسم برخوردار است به گونه ای که اگر در سنین پایین برای کودکان اوتیسمی تجویز شود، می توان به این کودکان توسعه رفتارهای اجتماعی را تا حدودی آموخت.

اوکسی توسین می تواند به این بیماران کمک کند که عملکردهای هوشمندانه طبیعی داشته باشند و توانایی های گفتاری خود را در اجتماع بهبود بخشند.

جغتایی ادامه داد: میزان استرس وارد شده به نوزاد در هنگام تولد زیاد دارد و مطالعات الکتروفیزیولوژی نشان می دهد که میزان کورتیزول در نوزادان زیاد و در نتیجه، میزان استرس نوزادان در هنگام تولد بسیار بالا است اما هورمون اوکسی توسین می تواند آن را کاهش دهد.

** کورتیزول

کورتیزول یکی از هورمون های مهم بدن است که توسط غده های آدرنال ترشح می شود و در تنظیم فشارخون، سوخت و ساز مناسب قند، آزادسازی انسولین برای حفظ سطح قندخون، سیستم دفاعی بدن و واکنش تحریکی و التهابی نقش دارد.

با وجود این که استرس تنها دلیل ترشح کورتیزول در خون نیست، اما به دلیل آن که ترشح کورتیزول در هنگام واکنش بدن به استرس، در سطح بالایی قرار می گیرد و نیز به دلیل اینکه مسئول چند تغییر مربوط به استرس در بدن است، به آن 'هورمون استرس' گفته می شود.

رئیس انجمن علوم اعصاب ایران گفت: بر این اساس گفته می شود زنانی که سزارین می کنند، احتمال بروز اوتیسم در فرزندان آنها به میزان قابل توجهی بیشتر از نوزادانی است که مادران آنها زایمان طبیعی داشته اند.

جغتایی در توضیح نقش علوم اعصاب در درمان مبتلان به اوتیسم نیز گفت: در عین حال اگر کودکی با این بیماری متولد شد، می توان با کمک دستاوردهای حوزه علوم اعصاب بیماری او را درمان کرد.

وی اظهار کرد: از آنجا که سیستم عصبی انسان خاصیت انعطاف پذیری دارد، می توان از این ویژگی در درمان مبتلایان به اوتیسم استفاده کرد و با داروهایی که امروزه در سطح دنیا تولید می شود، روند رشد مغز را در مبتلایان به حالت طبیعی خود بازگرداند.

منبع: ایرنا