انتخاباتی متفاوت با طعم تلگرام

 عصر ایران‌؛ مهرداد خدیر- دبیر شورای عالی فضای مجازی در همایش «شبکه های مجازی؛ فرصت ها و تهدیدها» گفته است: «22 میلیون نفر در کشور عضو تلگرام هستند و ازاین تعداد 15 میلیون نفر فعال‌اند.»

  تلگرام، پر‌طرفدارترین شبکه پیام رسان موبایلی است که در زمانی کوتاه جای شبکه‌های دیگر خصوصا وایبر را گرفته است. هر چند که به لحاظ حرفه‌ای باید یادآور شد تلگرام همچنان تنها یک «رسانه مکمل» به حساب می‌آید و همه مطالبی که در آن کپی می‌شود قابل اعتماد و استناد نیست. [نویسنده این سطور در یک مورد نوشته‌ای از خود را در یکی از گروه ها دید که با تغییرات بسیار منتشر شده بود! در واقع کپی کننده و فرستنده محترم برخی از آرزوها و دیدگاه های خود را در آن گنجانده و بعد نقل یا جعل کرده بود!]

 از سوی دیگر هر چند عدد 22 میلیون  پیش از این نیز اعلام شده بود اما بیشتر در حد حدس و گمان و برآورد مطرح می شد و وزیر ارتباطات نیز با ملاحظاتی آمار می‌داد اما این بار به صورت رسمی و در یک همایش ، عددی اعلام شده که می توان به آن استناد و بر پایه آن نکاتی را مطرح کرد. ضمن این که برخی هم با شماره های غیر ایران عضو تلگرام هستند که در آمار نمی‌آید.

  این گزاره جدی است که از هیچ فناوری و محصول تکنولوژیکی در ایران تا این اندازه استقبال نشده و چه بسا سرآمد همه فرآورده‌هایی باشد که تاکنون وارد زندگی ایرانیان شده است.

  تا جایی که گفته می‌شود طی کمتر از دو سال 15 میلیون ایرانی گوشی‌های هوشمند خریداری کرده‌اند. ‌

  از هیچ کالای دیگری در این 50 سال این گونه استقبال نشده است. نه اتومبیل، نه هیچ‌یک از لوازم خانگی و نه هیچ کالای دیگری در یک یا دوسال تا این اندازه وارد زندگی مردم نشده است.
 
  بر این اساس می‌توان گفت این شبکه پیام رسان موبایلی به تدریج همه عرصه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و داده است.

  مثلا اگر 10 سال پیش همین عادل فردوسی‌پور مصاحبه‌ای را با وزیر خارجه وقت ضبط می‌کرد و پخش نمی‌شد از ضبط آن چه کسی خبردار می‌شد جز خودشان و امکان اعتراض به توقیف آن تا چه حد فراهم بود؟!

  اما اکنون شبکه‌های اجتماعی چنان موجی به راه انداخته‌اند که صدا و سیما را به واکنش واداشته و به مهم‌ترین چالش دولت با رسانه رسمی بدل شده که اصرار دارد خود را رسانه ملی بنامد و بداند.

  می‌توان گفت تلگرام اکنون به موثرترین رسانه تبدیل شده و برخی کانال‌های آن تا یک میلیون عضو دارند. طعنه آمیز است اما واقعیت دارد که هنوز هزینه‌های بسیاری صرف ارسال پارازیت مشخصا به یک شبکه ماهواره‌ای خبری فارسی زبان می‌شود در حالی که تا لحظه تحریر این مطلب نزدیک به 252 هزار نفر عضو کانال همین شبکه شده اند.

  به عبارت دیگر اگر بخواهند اخبار این شبکه را از کانال تلویزیونی آن دنبال کنند با پارازیت رو به رو می‌شوند اما می‌توانند همان اخبار را از گوشی تلفن همراه خود به مدد شبکه پیام رسان تلگرام به سهولت و بی هیچ پارازیتی دنبال کنند!

  تناقض دیگر را در برخی روزنامه‌ها و سایت‌ها شاهدیم که از یک طرف خواهان محدود کردن و فیلترینگ تلگرام هستند و از جانب دیگر خودشان کانال تلگرام راه انداخته‌اند و آن را تبلیغ می‌کنند!

  یکی از انتقادات آقای فیروزآبادی در این ‌همایش اشاره به این موضوع بود که «‌فضای مجازی فرصتی بسیار بزرگ برای توسعه فضای آموزشی است اما متاسفانه ۱۵ میلیون نفر از این فضا برای بازی استفاده می‌کنند.»

  این سخن در حالی است که یکی از ویژگی های ابزارهای مدرن احساس لذت بیشتر از زندگی است و «بازی» در این میان نقش مهمی دارد. در کشوری که با بحران غنی سازی اوقات فراغت رو به روست و رسانه رسمی دیداری و شنیداری آن بیشتر به کار تولید نفرت و کسالت اشتغال دارد «بازی»‌های تلگرامی باری از دوش این دستگاه‌ها برداشته است.
 
  آنان بودجه های کلان می‌گیرند که سرگرم کنند ولی بیشتر خودشان را با انواع پست های مدیر کلی سرگرم کرده‌اند و کثیری از مردم با بازی های دیجیتالی سرگرم هستند.

  از جمعیت 80 میلیونی ایران تنها 22 میلیون نفر کار می‌کنند. سه میلون نفر جویای کار ولی بیکارند و بقیه جمعیت غیر فعال به حساب می آیند. البته غیر فعال به معنی تولید درآمد مستقل اقتصادی و گرنه زنان خانه‌دار و سربازان و دانش‌آموزان و دانشجویان را نمی‌توان از حیث اجتماعی هم غیر‌فعال دانست.

  بر این اساس کثیری از جمعیت ایران چون به کاری اشتغال ندارد از این بازی ها استفاده می‌کنند و این منافاتی با اهداف آموزشی ندارد. با این حال اصل این سخن که از شبکه پیام‌رسان موبایلی می‌توان برای زمینه‌های آموزشی نیز استفاده کرد سخن درستی است.

  با این وصف به نظر می‌رسد این شبکه نقش متفاوت خود را در انتخابات پیش رو در هفتم اسفند 1394 (مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی) ایفا خواهد کرد و اگر اکنون دبیر شورای عالی فضای مجازی یر 112 شبکه اجتماعی با اهداف سرگرمی تاکید می کند پس از هفتم اسفند نقش این شبکه ها در انتخابات به موضوع تحلیل ها و تحقیق ها تبدیل خواهد شد و شاید دغدغه اصلی منتقدان همین نقش آفرینی باشد که پشت ابراز نگرانی از چالش‌های خانوادگی پنهان شده کما این که آقای فیروزآبادی هم می‌گوید کسانی که شبکه های اجتماعی و پیام رسان موبایلی را در زمینه مشکلات خانوادگی و افزایش طلاق موثر یا مقصر می‌دانند مصداقی ارایه نمی‌کنند.

16 ‌سال پیش و برای انتخابات مجلس ششم هم احزاب اصلاح‌طلب لیست دادند و هم  مطبوعات اصلاح‌طلب که در بیشتر اسامی هم‌پوشانی و اشتراک داشت اما یکی دو اسم که تنها خاص مطبوعات بود نشان داد مردم تهران در واقع به این لیست رای داده‌اند. کل تیراژ نشریات در آن زمان ازسه میلیون فراتر نمی رفت. حال آن که اکنون صحبت از 15 میلیون عضو فعال در تلگرام است. البته اعتبار و سندیت مطبوعات هنوز جایگزینی ندارد.

    به عبارت دیگر با همه ضرباتی که در این 16 سال به رسانه‌ها وارد شده  پدیده جدیدی سر بر کشیده که می‌تواند در انتخابات پیش‌رو مهم ترین رسانه تاثیرگذار تلقی شود.

  این عدد که 22 میلیون نفر عضو تلگرام هستند واقعا شوخی نیست. تصور کنید هر یک از این گروه‌ها یا ان. جی .او ها در عالم واقع با چه موانعی بر سر تشکیل و فعالیت رو به رو بودند و هستند اما اکنون چگونه در تلگرام فعالانه حضور دارند.

  درباره انتخابات پیش‌رو ویژگی‌های متفاوتی برشمرده شده است. از افزایش کاندیداها تا توجه به ویژه به خبرگان یا حضور چهره‌های سرشناس اما شاید مهم‌ترین خصوصیت که این انتخابات را با تمام ادوار گذشته متفاوت می‌سازد قابلیت تاثیر‌گذاری تلفن‌های هوشمند در تبلیغات و معرفی و رقابت باشد. البته اگر مجال رقابت را نستانند و محدودیتی برای تلگرام ایجاد نشود.