واکنش امیر ذژاکام به حواشی نمایش "ترور"

دژاکام گفت: این ننگ برای همه ما که می‌گوییم «دیالوگ»،‌ «دموکراسی»، «فلسفه» و «اندیشه» تا ابد باقی می‌ماند.

به گزارش عصرایران به نقل از ایلنا، امیر دژاکام، نمایش‌نامه نویس، کارگردان و مدرس دانشگاه در این گفتگو ضمن دعوت از مدیر مجموعه تئاتر شهر و کارگردان نمایش «ترور» به بررسی موضوع در شرایط مناسب؛ ادامه اجرای نمایش را «خط قرمز» توصیف کرده است. خط قرمزی که به گفته دژاکام اگر از آن عبور شود ننگ آن برای اهل تئاتر به عنوان مدعیان گفتگو و دموکراسی تا ابد باقی می‌ماند.

دژاکام در ابتدای صحبت‌های خود گفت: همکاران محترم در تئاتر شهر، رییس مهربان مجموعه و کارکنانی که برایم مسجل شد با صفاتی نامیده شدند که اصلا برازنده آنها نبود. از سویی آقای مرادخانی را خطاب قرار می‌دهم که در این هنگامه وظیفه‌ای مهمتر از حل و فصل یک دعوا برعهده دارد. آقای شفیعی مهربان، مدیرکل هنرهای نمایشی که ابتدا صحبت‌ها را می‌شنود و بعد تصمیم‌گیری می‌کند و در انتها حمیدرضا نعیمی عزیز و بازیگران سخت‌کوش نمایش «ترور» را خطاب قرار می‌دهم.

او افزود: همه می‌دانیم اتفاق‌ها در دنیای بیرونی موکول به زمان وقوع نیستند و زنجیره‌ای از مسائل را پشت سر دارند که در نقطه‌ای به ظهور می‌رسد. شما وقتی در معدن کار می‌کنید به تدریج در معرض گاز کربن قرار می‌گیرید و دچار ناراحتی ریوی می‌شوید. وقتی در تئاتر شهر کار می‌کنید اضطراب‌ها و هیجان‌ها به تدریج افزایش می‌یابد و کار تا آنجا پیش می‌رود که وقتی یک کتاب روی زمین می‌افتد شما با شنیدن صدای آن به هوا می‌پرید. تک تک ما از هنرمند گرفته تا مدیر و خبرنگار هنرهای نمایشی این احساس را تجربه کرده‌ایم.

دژاکام با تاکید براینکه «آنچه بیان شد به معنی چشم‌پوشی از تنبیه در صورت وارد آمدن خسارت اجتماعی نیست» به یادآوری روزهای پیش از آغاز اجرای نمایش پرداخت و گفت: پیشانی صحنه سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر به هر دلیل فرو می‌ریزد و قطعا اولین فردی که از این ماجرا آسیب می‌بیند شخص کارگردان است. بعد بازیگر اول نمایش حاضر نیست روی سن اصلی تئاتر شهر کار کند و فشار ناشی از این ماجرا بار دیگر کارگردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به نظرم همین دو عامل به ظاهر کوچک برای عصبیت کارگردان و نشان دادن رفتاری غیرمنتظره کفایت می‌‌کند.

این کارگردان با طرح پرسشی اظهار کرد: سوال این است؛ ما هنرمندان، معاون امور هنری، مدیرکل هنرهای نمایشی، مدیر مجموعه تئاتر شهر و مسئولان نور و خدمات تئاتر شهر که در شرایط عادی به‌سر می‌بریم چطور؟ آیا باید اجازه بدهیم نمایشی که در یک سالن مهم تئاتر روی صحنه می‌رود تعطیل شود؟

او در پاسخ به اینکه کارگردان تصمیم به تعطیلی اجرا گرفته است نه مدیران؛ اظهار کرد: این تئاتر متعلق به حمید نعیمی نیست که تعطیل کند. این نمایش به مردمی تعلق دارد که می‌خواهند به تماشای آن بنشینند. حمیدرضا نعیمی نویسنده با احساسی است که برای رنج دیگران اشک می‌ریزد؛ مگر می‌تواند تئاتر را تعطیل کند؟ مگر تئاتر متعلق به کسی است که بخواهد آن را تعطیل کند؟ مگر ما مالک هستیم یا بنگاه خرید و فروش خودرو است که بگوییم فلان چیز متعلق به من است، اجرا نمی‌کنم؟

کارگردان نمایش «اشباح» تصریح کرد: اما این حق معنوی حمید نعیمی است و من ایمان دارم قلب او برای این نمایش می‌تپد. هرکس عاشقی کرده باشد، درد عاشق جدا افتاده از معشوق را می‌داند. حسین پاکدل بسیار زیبا نوشته بود؛ آقای نعیمی شما حق تعطیل کردن نمایش را ندارید.

او افزود: خانم مقتدی عزیز شما مورد بی‌احترامی قرار گرفته‌اید، درست. اما پرستیژ شما اجرای تئاتر است و همه می‌دانیم در تئاتر باید بر میدان مین قدم گذاشت. پریسای مهربان میدان مین شما اینجاست که اجازه دهید تئاتر اجرا شود.

دژاکام گفت: بیایید مشکلات را پای میز مذاکره و در اتاق مدیریت حل کنید اما به تئاتر اجازه اجرا بدهید. آقای مرادخانی، آقای شفیعی و افرادی مانند بهزاد فراهانی که در نمایش حاضر است نباید اجازه بدهید اجرا متوقف شود.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: برای تاریخ می‌گویم تا ثبت شود. این ننگ برای همه ما که می‌گوییم «دیالوگ»،‌ «دموکراسی»، «فلسفه» و «اندیشه» تا ابد باقی می‌ماند. ما چطور نقش‌ها را تحلیل می‌کنیم و شرایط روانی و اجتماعی شخصیت پی‌می‌بریم؟ پس اینجا هم باید همین‌طور رفتار کنیم.

او سپس خطاب به کارگردان نمایش «ترور» عنوان کرد: کارگردانی یعنی تدبیر، آرامش و مدیریت. عصبانیت در دنیای کارگردانی راه ندارد؛ این یک حقیقت است. اما واقعیت این است که شرایط اجتماعی ما به‌ویژه برای تئاتر از بس سخت و نگران کننده است که کارگردان از کوره در می‌رود.

این مدرس دانشگاه در پاسخ به این پرسش که نقش مدیریت کلان در این شرایط چیست؟ بیان کرد: مدیریت باید به این تهدید‌ها آگاه باشد. حمید نعیمی دچار استرس و فشار زیادی است. پریسا مقتدی، کارگردان و بازیگر است و باید به یاد بیاورد وقتی در نمایش‌نامه مرحوم رادی بازی می‌کرد چه سختی‌هایی متحمل شد. یا آن زمان که با یکدیگر در کار فوسه هم‌بازی بودیم، چقدر برای درآوردن نقش اشک ریخت و سختی کشید.

دژاکام اظهار کرد: آقایان مرادخانی و ایرج راد باید این بچه‌ها را با یکدیگر آشتی دهند و مطبوعات و رسانه‌ها هم نمایش را متعلق به خود بدانند و مسئله را مدیریت کنند.

این هنرمند بخش بعدی صحبت‌های خود را به وضعیت نابه‌سامان کارمندان تئاتر شهر اختصاص داد و گفت: اما از دیگر سو بیاییم وضعیت کارمندان تئاتر شهر را تحلیل کنیم. من به بچه‌های تئاتر شهر هم حق می‌دهم، چون وضعیت حقوقی درستی ندارند و این درحالی است که باید جشنواره‌های گوناگون مانند مقاومت را اضافه بر اجراهای مجموعه یاری کنند، اما دریافتی آنها هیچ تفاوتی با قبل نداشته باشد.

دژاکام ادامه داد: از اضافه کار خبری نیست و اگر جشنواره‌ دولتی برگزار شود، پرداختی به کارمندان شش ماه بعد صورت می‌گیرد. کارمند در شرایط بازسازی قرار گرفته و هنگام کندن لوله فاضلاب مجموعه آنجا حضور داشته است. اتاق وسایل و رختکن بهم ریخته و در خاک زندگی کرده که اصلا وضعیت درست و عادی تلقی نمی‌شود.

این کارگردان خاطرنشان کرد: پریسا مقتدی نیز مشکلات زیادی دارد و مثلا از جشنواره فجر گذشته منتظر دریافت سالن‌های بازسازی شده است اما همچنان خبری نیست. برگزاری جلسه‌های چهار، پنج ساعته که اگر مقتدی هم نتوانست سر اجرای نمایش‌ها حاضر شود به این دلیل بوده که یا باید بر این جلسه‌ها نظارت می‌کرد یا به اجرای گروه‌ها می‌رسید. همه باید شرایط یکدیگر را درک کنیم تا مسئله برطرف شود.

او تصریح کرد: مهدی شفیعی، هم همین وضعیت را دارد و از بیست میلیارد تومان بودجه کل تئاتر کشور تا امروز، یک میلیارد بیشتر به دست او نرسیده که شوخی است. شرایط مدیرکل هم بحرانی است. بنابراین باید با دلسوزی و در آرامش به حل مسئله و ادامه اجرای تئاتر فکر کنیم.

حمیدرضا نعیمی، بازیگر، نمایش‌نامه نویس و کارگردان تئاتر ادامه اجراهای نمایش «ترور» را براساس آنچه «اعتراض به مدیریت ضعیف تئاتر شهر» دانست، متوقف کرده است.

مجموعه تئاتر شهر نیز با انتشار اطلاعیه‌ای ضمن استقبال از این تصمیم کارگردان حق هرگونه شکایت در مراجع قضایی را به سبب آنچه «رفتار غیر حرفه‌ای کارگردان» نامید محفوظ دانسته است.