به گفته وی، در کشورهای اروپایی و آمریکایی با وجود آن که تعداد بروز این بیماری چندین برابر کشور ما است ولی میزان مرگ و میر مبتلایان به سرطان پستان، تقریبا با کشورهایی مانند ایران برابری می‌کند که علت آن تشخیص زودتر بیماری است.

درحالی که به گفته معاون پژوهشکده سرطان پستان، رمز افزایش بقای مبتلایان به سرطان پستان ، تشخیص زودهنگام است و این امر در گرو به‌روزرسانی مراکز تشخیصی و درمانی است، اجرای برنامه‌های غربالگری در جوامع غربی و آمریکا که دارای شیوع بالا در سرطان پستان هستند موجب شده میزان مرگ مبتلایان در این کشورها با ایران که دارای شیوع کمتری است، برابری کند.

به گزارش ایسنا سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در میان زنان است؛ به گونه‌ای که 32 درصد از موارد سرطان زنان را شامل شده و علت اصلی منتهی به مرگ در سنین 40 تا 70 سالگی در زنان به شمار می‌رود؛ از این رو این بیماری نقش مشابه بیماری‌های قلبی عروقی در مردان دارد. شیوع این بیماری هر چند نسبت به سایر کشورها در ایران زیاد نیست ولی متخصصان این حوزه زنگ خطر برای کاهش سن ابتلا به این بیماری در بین زنان ایرانی را به صدا درآورده‌اند. مانند همه انواع سرطان‌ها، سرطان پستان از یک سلول آغاز می‌شود.

ایجاد توده، شایع‌ترین علامت سرطان پستان است که در اغلب موارد توسط خود بیمار به صورت اتفاقی کشف می‌شود و در بقیه موارد توسط پزشک در معاینات بالینی مشخص می‌شود. این توده در اغلب موارد بدون درد است از این رو در صورت لمس هر توده در پستان، جهت بررسی آن باید به پزشک مراجعه شود؛ چراکه در این صورت امکان تشخیص و درمان سریع‌تر و در نهایت افزایش شانس بقای مبتلایان را به دنبال دارد. به باور پزشکان متخصص احتمال بقای پنج ساله برای بیماران مبتلا حدود 70 درصد است ولی این احتمال تنها برای بیمارانی است که سرطان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود.

دکتر شهپر حقیقت، معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با ایسنا به بررسی وضعیت بروز و شیوع سرطان پستان در کشور از نظر آماری پرداخت و افزود: در حال حاضر طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت سالانه حدود 7 هزار و 600 مورد جدید مبتلا به سرطان پستان تشخیص داده می‌شود که با در نظر گرفتن کم شماری منطقی که در سیستم ثبت معمولا وجود دارد می‌توانیم برآورد کنیم که سالانه حدود 10 هزار مورد جدید ابتلا به سرطان پستان در کشور ثبت می‌شود.

وی با مقایسه این عدد با سایر کشورها، به آمارهای سال 2015 کشور آمریکا اشاره کرد و گفت: پیش‌بینی می‌شود در سال 2015 در این کشور حدود 230 تا 240 هزار بیمار مبتلا به سرطان پستان تهاجمی و حدود 60 هزار سرطان غیر تهاجمی ثبت ‌شود و در مجموع در سال جاری میلادی حدود 300 هزار بیمار جدید در آمریکا به ثبت خواهد رسید.

حقیقت با این مقایسه تاکید کرد که آمار بروز این بیماری در کشور ما نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکایی نسبت پایین‌تری است.

هشدار نسبت به کاهش سن ابتلا به سرطان پستان در کشور

دکتر حقیقت به بیان وضعیت ایران در شاخص «بروز اختصاصی سنی» سرطان پستان در میان زنان ایرانی پرداخت و ادامه داد: در ایران به ازای هر 100 هزار نفر زن از گروه‌های سنی مختلف 30 زن به بیماری سرطان پستان مبتلا می‌شود و این میزان در کشورهایی که دارای بروز بالای این بیماری هستند، به بیش از 120 نفر در هر 100 هزار نفر همه گروه‌های سنی می‌رسد.

معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده سرطان پستان اضافه کرد: این ارقام نشان می‌دهد که کشور ما از نظر بروز و شیوع سرطان پستان دارای بروز نسبتا پایینی است ولی آن چه که اهمیت دارد این است که سن ابتلا به این بیماری در کشور 5 تا 10 سال زودتر نسبت به سایر کشورها است.

وی سن بروز این بیماری در کشور را بین 45 تا 50 سال دانست در حالی که در سایر کشورها سن ابتلا 50 سال به بالا است و به گفته این متخصص این بیماری در ایران زمانی گریبانگیر بانوان می‌شود که در سنین باروری و فعالیت‌های اجتماعی هستند و از این رو باید به این بیماری توجه ویژه شود.

پیش فرض‌های کاهش سن ابتلا در ایران

حقیقت، در پاسخ به این سوال ایسنا که مهمترین پیش‌فرض‌های محققان در زمینه کاهش سن ابتلا به سرطان پستان در کشور چیست؟ به برخی از مطالعات انجام شده در این زمینه اشاره کرد و گفت: درست است که بیماران مبتلا به سرطان پستان در کشور ما، 5 تا 10 سال جوان‌تر هستند، ولی این که این امر دلایل فیزیولوژیکی دارد یا خیر نیاز به مطالعات بیشتر دارد که در مطالعات انجام شده مهمترین پیش فرض‌هایی که تایید شد تفاوت «توزیع جمعیتی» ایران با سایر کشورها است.

معاون پژوهش و آموزش پژوهشکده پستان با بیان این که حدود 50 درصد از بیماران تشخیص داده شده کشور کمتر از 50 سال سن دارند، ادامه داد: اگر پدیده سالمندی که در کشور در حال رخ دادن است، ادامه یابد، پیش بینی می‌شود که در سال‌های آینده جمعیت مسن‌تر شود و احتمالا ترکیب سنی مبتلایان به سرطان پستان در کشور شبیه جوامع غربی خواهد شد.

این امر هشداری برای مسؤولان بهداشتی است تا پیش‌بینی‌های لازم برای ارائه پروتکل‌های تشخیصی و درمانی مختلف در سال‌های آتی که توزیع جمعیتی متفاوت خواهیم داشت، ارائه دهند.

مهمترین عوامل ابتلا به سرطان پستان

سابقه خانوادگی سرطان پستان، نداشتن زایمان، یائسگی بعد از 55 سالگی، سن بالا، اثرات هورمونی، رژیم غذایی چرب و گوشت، چاقی، مصرف الکل، بیماری‌های خوش‏خیم پستان، ویروس‏ها، مصرف استروژن و شروع قاعدگی زودتر از موعد از جمله عوامل بروز سرطان پستان هستند؛ ولی این بیماری با تشخیص زود هنگام قابل درمان خواهد بود و شانس بقای بیمار نیز افزایش می‎یابد.

حقیقت، در این باره افزود: آخرین آمارها در زمینه میزان بقای بیماران مبتلا به سرطان پستان در کشور نشان می‌دهد که احتمال بقای میانگین 5 سال برای بیماران مبتلا حدود 70 درصد است که این میزان درصد بالایی است.

وی در عین حال با تاکید بر این که این احتمال برای بیمارانی که سرطان در مراحل ابتدایی و یا نهایی تشخیص داده شود متفاوت است،‌ توضیح داد: اگر بتوانیم این بیماری را در مرحله یک یعنی مرحله‌ای که بیماری به جایی گسترش نیافته و توده کوچک کمتر از 2 سانتی‌متر است تشخیص دهیم، میزان بقا به بیش از 90 درصد افزایش می‌باید که تقریبا طول عمر طبیعی است.

معاون آموزش و پژوهش پژوهشکده سرطان پستان با مقایسه این آمار با آمار بقای مبتلایان در کشور آمریکا یادآور ‌شد: در این کشور به ازای 300 هزار بیماری که پیش‌بینی می‌شود در سال 2015 شناسایی شوند، حدود 40 هزار مرگ تخمین زده می‌شود که عدد بسیار کمی در مقایسه با تعداد مبتلایان است.

مهمترین شاخص افزایش بقای مبتلایان به سرطان پستان تشخیص زودهنگام است که برای این امر در کشورها برنامه جامع غربالگری اجرایی می‌شود تا زنان جامعه تحت غربالگری قرار گیرند و از این طریق بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود. این امر باعث شده شانس بقای مبتلایان به این بیماری در بسیاری از کشورها افزایش یابد.

رویکرد دولت در اجرای برنامه غربالگری

عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی با اشاره به شیوع نسبتا پایین سرطان پستان و در عین حال شیوع این بیماری در سنین کمتر در کشور ایران گفت: در بسیاری از کشورها سیستم غربالگری سیستماتیک از طریق نظام بهداشتی اجرایی شده است که این سیستم به سراغ افراد جامعه می‎رود و بیماری را در درجات پایین‌تر تشخیص می‌دهد. این امر باعث شده بقای مبتلایان در این کشورها نسبت به ایران بیشتر باشد.

حقیقت به وضعیت ایران نیز اشاره و اظهار کرد: از آن جایی که این بیماری در سنین پایین افراد را درگیر می‌کند و دستگاه‌های ماموگرافی در سنین پایین قدرت تشخیصی زیادی ندارد، در حال حاضر سیاست دولت این نیست که غربالگری با ماموگرافی به صورت سیستماتیک در کشور پیاده‌سازی شود ولی این مسأله منافاتی با افزایش سطح آگاهی‌ها و تشخیص زودرس ندارد و امیدواریم با برنامه‌های مختلف آموزشی و سیستم‌های مختلف بهداشتی تشخیص زودرس را بهبود بخشیم.

وی اضافه کرد: در این مرحله انتظار داریم طول عمر مبتلایان بیشتر شود، اقدامات تشخیصی و درمانی بهبود یابد و کیفیت زندگی این بیماران ارتقا پیدا کند.

این محقق با تاکید بر این که این بیماری قابل تشخیص است، یادآور شد: در شرایطی که سیستم درمان و تشخیص بهینه داشته باشیم و آگاهی رسانی را افزایش دهیم ولی مراکز درمانی و تشخیصی به روز نداشته باشیم طبیعی است که پیشرفتی در افزایش شانس بقای بیماران نخواهیم داشت.

آمار مرگ و میرهای مبتلایان در ایران

این متخصص اپیدمیولوژی، با تاکید بر این که در ایران آماری تفکیک شده در زمینه میزان مرگ و میر این مبتلایان در دسترس نداریم، اظهار داشت: ولی این را می‌توانیم اعلام کنیم که ما پیشرفت‌هایی در زمینه تشخیص این بیماری داشتیم.

حقیقت، ادامه داد: در دهه‌های قبل بیماران در استیج 3 و 4 بیماری تشخیص داده می‌شدند ولی خوشبختانه در دهه اخیر توانستیم تشخیص را به استیج 2 و 3 برسانیم به گونه‌ای که در حال حاضر 50 درصد از بیماران در مراحل 2 و 3 بیماری تشخیص داده می‌شوند و امیدواریم با توسعه دانش در دهه‌های آینده شاهد باشیم که تراکم شناسایی بیماری در مراحل یک و دو باشد؛ یعنی همان اتفاقی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی رخ داده است.

به گفته وی، در کشورهای اروپایی و آمریکایی با وجود آن که تعداد بروز این بیماری چندین برابر کشور ما است ولی میزان مرگ و میر مبتلایان به سرطان پستان، تقریبا با کشورهایی مانند ایران برابری می‌کند که علت آن تشخیص زودتر بیماری است.

پزشکان متخصص بر این باروند توموری که با سایز کوچک تشخیص داده می‏‌شود بیشتر قابل درمان است و شانس بقای بیمار را افزایش خواهد داد از این رو لازم است تا زنان هرگونه علائم جدید را به پزشک گزارش دهند تا با معاینات دوره‌ای از خطرات احتمالی بعدی جلوگیری شود. در این زمینه اجرای طرح غربالگری به منظور کشف و درمان سرطان در اسرع وقت در افزایش بقای مبتلایان کمک شایانی خواهد کرد.

غربالگری به این معنی است که در جمعیت زنان سالم، حتی قبل از آن که هرنوع علائمی در پستان تظاهر کند بتوان با انجام آزمایشات و معاینه، تغییرات غیر طبیعی را کشف کرد و تصمیمات لازم را برای درمان بکار گرفت.

روش‏‌های غربالگری شامل ماموگرافی سالانه در زنان 40 سال و مسن‌‏تر، معاینه پستان‏‌ها توسط زنان به صورت ماهیانه ازسن 20سالگی (بهترین زمان معاینه، پس از قاعدگی و پیش از تخمک‏‌گذاری است یعنی بین پایان قاعدگی تا 14 روز مانده به قاعدگی بعد) و معاینه بالینی پستان توسط پزشک در زنان 20 تا40 ساله، هرسه سال و در زنان بالای 40 سال، هرسال می‌شود.