اگر دو برش کیک یک اندازه داشته باشید و یکی را در بشقاب بزرگ و دیگری را در بشقاب کوچک سرو کنید، مشاهده خواهید کرد برش کیک قرار گرفته در بشقاب بزرگ‌تر از آن یکی کوچک‌تر به نظر می‌رسد، در حالی که هر دو برش کیک هم اندازه هستند.

این خطای دید را که دلِبوف نام دارد می توانید به یک شکل دیگر نیز امتحان کنید. ابتدا دو دایره یک اندازه رسم کرده و سپس به دور یکی از دایره ها یک حلقه بکشید. هر چه قطر حلقه را بیشتر بگیرید، مشاهده خواهید کرد که دایره داخل حلقه از دایره کناری که هم اندازه آن است کوچک تر به نظر می رسد. دانشمندان خطای دید دلبوف را روی دو گونه از میمون ها مورد مطالعه قرار دادند تا مشخص شود که آیا این خطای دید در پستانداران غیرانسان نیز اتفاق می افتد.

جمعی از روان شناسان دانشگاه ایالتی جورجیا دریافتند دو گونه از میمون ها خطای دید دلبوف دارند. نتایج حاکی از آن است که فرآیند ادراک بصری در این دو گونه خاص از پستانداران غیرانسان، مشابه انسان هاست. در این مطالعه، به نمونه های آزمایش شونده که شامل انسان ها و میمون ها بودند تعدادی تصویر روی نمایشگر رایانه نشان داده شد. در هر تصویر یک نقطه سیاه وجود داشت و یک حلقه که اندازه آن در تصاویر مختلف فرق می کرد. از آزمایش شوندگان خواسته شد نقطه های سیاه داخل حلقه ها را بر حسب اندازه در دو گروه بزرگ و کوچک جای دهند. در صورت ارائه پاسخ صحیح، آزمایش شوندگان انسان یک بازخورد نوشتاری دریافت کردند و به شامپانزه ها نیز بعد از هر پاسخ صحیح خوراکی با طعم موز داده شد. مشاهده شد میمون ها نیز مانند انسان ها در بیشتر موارد نقطه های سیاهی را که حلقه های اطراف آنها بازتر بود کوچک تر می دیدند.

نتایج فوق نشان می دهد سیستم ادراکی انسان ها و میمون ها تا حدودی به یکدیگر شبیه است. پژوهشگران تأکید می کنند این ادعا به این معنی نیست که میمون ها دنیا را دقیقا همان طوری می بینند که ما می بینیم. این شباهت نسبی اشاره بر این نکته دارد که میمون ها نمونه های مناسبی برای مطالعه سیستم ادراکی انسان ها هستند و نیز این که نشانه های محیطی روی ادراک انسان ها به نحوی تأثیر می گذارد که مشابه آن در گونه های دیگر پستانداران یافت می شود.

منبع: جام جم

کانال عصر ایران در تلگرام