«مزارشریف» زیر ذره بین مهاجران افغانستانی

این فیلم با هدف بررسی پیوندهای فرهنگی دو ملت ایران و افغانستان، به همت خانه ادبیات افغانستان و با همکاری سازمان توسعه سینمایی سوره، برای اهالی فرهنگ و ادب، دانشجویان و شماری از مهاجران افغانستانی در حوزه هنری به نمایش گذاشته شد.

پس از نمایش فیلم نشستی با حضور منوچهر شاهسواری تهیه‌کننده فیلم و شوکت علی محمدی نویسنده و پژوهشگر افغانستانی برگزار شد.

به گزارش ایسنا، در ابتدای این مراسم شوکت علی محمدی پژوهشگر و نویسنده افغانستانی گفت: به طور طبیعی عمق دردی که بر مردمان ما رفت در فیلم «مزارشریف» به نمایش درنیامده و تنها گوشه‌ای از مصائب مردم افغانستان به تصویر کشیده شده است که با توجه به موضوع فیلم چنین انتظاری هم نمی‌رود.

او تاکید کرد: افغانستانی‌ها هویت خود را فرهنگی و تمدنی تعریف کرده‌اند و پای آن هم ایستاده‌اند. ملت افغانستان هرجا زبان فارسی حضور داشته باشد آنجا را غربت نمی‌دانند و احساس می‌کنند در وطن خودشان هستند اما هویت سیاسی سبب شده تا از هویت فرهنگی‌مان غفلت کنیم.

او با بیان اینکه حوزه هنری همواره در این سالها حامی فرهنگیان افغانستان بوده است گفت: نگاه انسانی بر فیلم حاکم است و کلیشه سیاه‌نمایی از افغانستان که در بخشی از آثار سینمایی که شاید برای برخی جشنواره‌های خارجی جذاب باشد در این فیلم دیده نمی‌شد.

علی محمدی افزود: ایران و افغانستان اشتراکات فرهنگی زیادی دارند اما با توجه به ژرفای این اشتراکات سطح انتظار افغانستانی‌ها کمتر برآورده شده است.

او با بیان اینکه در جنگ ایران و عراق افغانستان حدود سه هزار شهید و جانباز در مبارزه با هجوم ارتش صدام نثار کرده اظهار داشت: پیش از انقلاب نیز در زمان اقامت امام خمینی (ره) در نجف افغانستانی‌ها نقش پیام رسانی انقلاب را برعهده داشتند.

شوکت افزود: ما رود شریک هستیم و در جریان حیات هم قرار گرفته‌ایم. از نکات مثبت فیلم این بود که به خوبی برادری, مهمان نوازی و احترام دو ملت به نمایش درآمده بود که از ویژگی‌های مردم شرقی است

این پژوهشگر افغانستانی ادامه داد: فیلم صادقانه روایت می‌شود و البته این واقعیت که دستگاه دیپلماسی ایران در زمان حمله طالبان شناخت دقیقی از مسائل افغانستان ندارد در فیلم نمایان است.

به گفته علی محمدی در فیلم اشاره به این می‌شود که طالبان پیش از این در حمله به شهرهای دیگر تمام نرمهای بین‌المللی را رعایت کرده است اما واقعیت نشان می‌دهد که طالبان در حمله به کابل در سال 75 به دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد یورش برده و دکتر نجیب الله نخست وزیر مستعفی که به آنجا پناه برده بود را بیرون می‌کشد و به طرز فجیعی شکنجه کرده و به قتل می‌رساند.

او از به کار بردن ترکیب اسمی شفیع دیوانه برای یکی از سرداران افغانستانی گلایه کرد و افزود: شفیع تحصیل کرده بود اما استبداد او را دیوانه کرده بود. او سرداری است که در مقابل طالبان رزمیده بود و سزاوار نبود به عنوان همراه و جاسوس طالبان از او یاد شود. حتی همین حالا همایشی در کابل در بزرگداشت این سردار بزرگ مقاومت برگزار می‌شود که در آن فرهیختگان و فرزانگان افغانستان حضور به هم می رسانند.

علی محمدی در ادامه زبان پشتون بازیگران در فیلم را نیز دارای اشکالاتی دانست و ادامه داد: چهره خانم کرامتی اصلا شبیه افغانستانیها نیست و گریم ایشان هم نتوانسته شباهتی ایجاد کند.

مزارشریف تلنگری بر حافظه ملی است

در ادامه منوچهر شاهسواری تهیه کننده فیلم مزارشریف با بیان اینکه ما یک ملت هستیم در دو خانه گفت: ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها یک ملت با دو حکومت هستند و مرزهایی که میان ما کشیده شده مرزهای سیاسی است و مرز فرهنگی میان ما وجود ندارد.

او ادامه داد: هرآنچه به عنوان ایراد از فیلم بیان شد به دیده منت می گذارم و عذرخواهی می‌کنم اما بپذیرید یکی دوتا اشتباه طبیعی است اما درباره پرچم که فرمودید در زمان ربانی و حمله طالبان متفاوت بوده اشتباهی است که قابل گذشت نیست.

شاهسواری با بیان اینکه یکی از علایق من زبان و فرهنگ فارسی است درباره اصطلاحات و واژه‌های به کار رفته در فیلم نیز توضیح داد: سعی کردیم در فیلم بیشتر از واژه‌هایی که فهم مشترک ایجاد می‌کند، استفاده کنیم.

تهیه کننده مزارشریف در پاسخ به این سوال که چرا اصطلاح جنگ نیابتی که اصطلاحی متاخر است از زبان یک زن عامی افغانستانی در فیلم جاری می‌شود توضیح داد: نمونه برخی از اتفافات فیلم همین حالا در مرز غربی ما هم در حال رخ دادن است و عده‌ای دعوای خودشان را آورده‌اند در منطقه ما انجام می‌دهند و به نظرم فیلم می‌تواند برای زمان حال بیشتر قابل درک باشد.

شاهسواری اضافه کرد: درباره چهره خانم کرامتی و شعاری که او می‌دهد باید بگویم که زن افغان در فیلم مزارشریف یک زن عامی نیست بلکه او شمایلی از یک زن است که حمل کننده همه رنجهای تاریخی مردم افغانستان است.

تهیه کننده فیلم مزارشریف درباره ترکیب اسمی یکی از افغانستانی‌هایی که در فیلم به آن اشاره می‌شود نیز توضیح داد: این اشتباه در اولین فرصت در فیلم اصلاح خواهد شد.

او تصریح کرد: واقعه مزارشریف در سیاست خارجی ما موضوعی حساسیت برانگیز و خاموش شده بود و مهمترین کاری که ما می‌توانستیم در این فیلم انجام دهیم این بود که تلنگری بر حافظه ملی مردم باشد.

شاهسواری در پایان در پاسخ به سوال یکی از حاضرین در جلسه درباره شعار «هیچ جنگی به نفع هیچ ملتی نیست» اظهار داشت: نزاع در مقام دفاع از سرزمین و ناموس متفاوت از جنگ بوده و امری مقدس است.

بنابر این گزارش در این نشست رایزن فرهنگی افغانستان و نیز محمد سرور رجایی مسئول خانه ادب افغانستان و پژوهشگر زبان فارسی نیز حضور داشتند.

فیلم سینمایی «مزار شریف» به کارگردانی حسین برزیده و از ساخته‌های حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی است که به شهادت دیپلمات‌های جمهوری اسلامی در کنسولگری ایران در شهر مزارشریف افغانستان توسط نیروهای طالبان می‌پردازد. این فیلم علاوه بر این، نمایشی است از دوره‌ای از تاریخ پر فراز و نشیب افغانستان که برای مردم این کشور پر از خاطره‌های تلخ و دردناک و در عین حال، جلوه‌هایی از مقاومت آنان در برابر دژخیمان طالبان است.