روزنامه‌های صبح امروز ایران در سرمقاله‌های خود به مهمترین مسائل روز کشور و جهان پرداخته‌اند از جمله «سفره رمضان فقط برای روزه داران گسترده نیست»،«قاتل زنجیره‌ای توافقات!»،«کنفرانس ژنو وآینده یمن»،«آمریکا و بازی با سران القاعده»،«مرگ برآمریکا را به خودشان می‌گیرند»،«پیام آوران استقامت»،«روز دریادلان»،«مصادره مناسبت‌های ملی»،«چه پیامی آورده‌اند؟»،«روش تغییر انگیزه نظام بانکداری»و... که برخی از آنها در زیر می‌آید.

کیهان:قاتل زنجیره ای توافقات!

«قاتل زنجیره ای توافقات!»عنوان یادداشت روز روزنامه کیهان به قلم محمد صرفی است که در آن می خوانید؛دو هفته دیگر تا پایان ضرب الاجل تعیین شده برای مذاکرات هسته ای باقی مانده است و به گفته منابع نزدیک به مذاکرات متن توافق مملو از پرانتزهایی است که پر کردن آنها در این فرصت اندک بعید به نظر می رسد. وقتی پای دبه های جدید آمریکایی ها به میان می آید این تردید فزونی یافته و به سمت یقین میل می کند. اما بیایید فرض کنیم توافق جامع هسته ای منعقد می شود. چند روزی روزنامه های زنجیره ای پر می‏شوند از تیترهای پرطمطراق که فتح الفتوح و شق القمر و... شد! اما نباید فراموش کرد این توافق در خوشبینانه ترین حالت چیزی بیش از یک دهه به طول خواهد انجامید و با توجه به اخبار منتشر شده، بسیار بعید است که پس از طی این دوره برخورد با فعالیت های هسته ای ایران عادی شده و براساس ان.پی.تی باشد.

این روزها یکی از مباحث مطرح در مذاکرات، تلاش آمریکایی ها برای تعیین سازوکار بازگشت و اعمال تحریم ها علیه ایران، در صورت نقض احتمالی توافق از سوی ایران است. مقامات ارشد آمریکایی بارها به صراحت اعلام کرده اند که به جمهوری اسلامی ایران به چشم دشمن خود می نگرند - که از قضا نگرشی صحیح است- و نمی توانند توافق را براساس اعتماد بنا کنند و باید بدترین حالت ها را در نظر بگیرند. آیا نگاه مذاکره کنندگان ما به چارچوب، ماهیت و دورنمای توافق نیز از چنین نگرشی زیربنایی برخوردار است؟ چه تضمینی وجود دارد که آمریکایی ها به توافق صورت گرفته پایبند می مانند و عهدشکنی نمی کنند؟ و اگر کردند نحوه برخورد با آن باید چگونه باشد؟ شاید ذوق زدگان بگویند تضمین این توافق قطعنامه شورای امنیت خواهد بود. چنین تضمینی بیشتر یک تعارف حقوقی است تا عاملی مقوّم و اجرایی. در میان حقوقدانان مسائل و روابط بین المللی مثلی رایج است که قوانین بین المللی تار عنکبوت هایی هستند که برای پشه ها ساخته شده اند. خرمگس‏ها تار عنکبوت را پاره می کنند و به راه خودشان می روند!

هیچ چیز بهتر از تاریخ و تجربه های آن نمی تواند در ایجاد فهم و درک درست از ابعاد این ماجرا راهگشا باشد. مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 که عملاً تبدیل به مذاکرات ایران و آمریکا شده است، در چارچوب ادعایی تلاش برای منع اشاعه تسلیحات هسته ای انجام می پذیرد. چنین مذاکرات و توافقاتی در جهان اندک و عمری حداکثر چند دهه ای دارند. این تجارب آنقدر قابل تطبیق و الگوگیری اند که حتی اغلب دست اندرکاران و عوامل یک طرف ماجرا، یعنی آمریکایی ها ثابتند که برای مثال می توان به وندی شرمن اشاره کرد. او که امروز پای میز مذاکره با کشورمان است، تجربه توافقی مشابه را با کره شمالی دارد. آمریکایی ها با کدام کشورها چنین مذاکراتی داشته اند؟ نتیجه این مذاکرات چه شده و سرنوشت توافق های امضا شده به کجا رسیده است؟ در این مجال به 3 مورد از این معدود مذاکرات که از قضا منجر به توافق نیز شدند می پردازیم. توافق هایی که ماهیت غیرقابل اعتماد آمریکایی، سرنوشت نهایی آنها را رقم زد.

1- آمریکا و شوروی در اوج دوران جنگ سرد توافقی تسلیحاتی موسوم به( ABM (Anti-ballistic missile با هدف ممانعت از گسترش سلاح های کشتار جمعی امضا کردند. «پیمان ضدموشک های بالستیک» در سال 1972 میان ریچارد نیکسون و لئونید برژنف امضا شد. براساس این پیمان قرار شد هر کدام از این کشورها تنها دو سایت ضدموشک بالستیک داشته باشند و در هر سایت هم حداکثر 100 موشک استقرار یابد. این تعداد دو سال بعد به یک سایت کاهش یافت. شوروی سایت ضدموشک بالستیک خود را اطراف مسکو و آمریکا در داکوتای شمالی(موسوم به سیف گارد کمپلکس؛ محل نگهداری تسلیحات اتمی و کشتار جمعی) مستقر کرد. با فروپاشی بلوک شرق، آمریکایی ها منافع خود را در ادامه عمل به این پیمان ارزیابی کرده و با چهار جمهوری روسیه، بلاروس، قزاقستان و اوکراین این معاهده را با ترتیباتی تجدید کردند. معاهده 16 بندی ABM را می توان خوش شانس ترین معاهده از این نوع نامید. اگرچه قرار بود این معاهده پایانی نداشته باشد اما 30 سال عمر کرد. سه ماه پس از حملات 11 سپتامبر جرج بوش - برادر بزرگ تر جب بوش که چند روز پیش برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده اعلام نامزدی کرد- مدعی شد کشورش با تهدیداتی مواجه است که معاهده سال 1972 مانعی برای مقابله موثر با آنهاست. حدس می زنید این تهدیدات موهوم چه بودند؟ حملات موشکی کشورهایی مانند ایران!
آمریکا پایان این پیمان را اعلام کرد و از آن خارج شد. اگرچه روسیه که در آن زمان در خواب و خیال روابط گرم تر با غرب بود واکنش درخوری به این اقدام کاخ سفید نشان نداد اما تحلیلگران غربی مرگ این پیمان را ضربه ای جدی به ان.پی.تی دانستند که جهان را به سوی وضعیتی بدون محدودیت های موثر برای گسترش سلاح های هسته ای سوق می داد. اثرات این اقدام آمریکایی ها سال ها بعد در گسترش ناتو به شرق و تهدید فضای امنیتی روسیه خود را نشان داد و جنگ اوکراین که همچنان قربانی می گیرد یکی از نتایج دومینوی آمریکا در خروج از ABM است.

2- دومین مورد از چنین رفتاری باز هم در معاهده ای میان آمریکا و شوروی رخ داد. پیمان سالت 2. البته این پیمان به اندازه پیمان فوق عمر نکرد. سالت2 ( Strategic Arms Limitation II) در سال 1979 میان جیمی کارتر و برژنف امضا شد. براساس این پیمان قرار شد دو کشور موشک های راهبردی خود را به 1320 عدد کاهش دهند. شوروی 200 موشک راهبردی خود را نابود و آمریکا هم آزمایش موشک های کروز با برد بیش از 600 کیلومتر را متوقف کند. این توافق با کارشکنی های کاخ سفید و سنا هرگز اجرایی نشد و پس از چندین سال کشمکش، پایان آن رسماً از سوی آمریکایی ها اعلام شد.

3- مورد سوم از شلیک به تعهدات تسلیحاتی به معاهده میان آمریکا و کره شمالی مربوط است. دو کشور در سال 1994 توافقی موسوم به agreed framework در ژنو امضا کردند. این توافق برای کنترل فعالیت های هسته ای کره شمالی بود. بر این اساس پیونگ یانگ متعهد شد رآکتور آب سنگین خود را تعطیل، سوخت هسته ای خود را به کشور ثالث ارسال و اجازه بازرسی های ویژه به آژانس بین المللی انرژی اتمی بدهد. تعهدات واشنگتن به کره شمالی از این قرار بود؛ کاهش موانع تجارت و سرمایه گذاری، رفع برخی تحریم ها در بخش مخابراتی و خدمات مالی، ساخت دو رآکتور آب سبک 1000 مگاواتی و تحویل سالانه نیم میلیون تن نفت خام تا وقتی که رآکتورهای آب سبک ساخته شوند و عادی سازی روابط میان دو کشور.

آمریکایی ها که قرار بود با مشارکت ژاپن و کره جنوبی رآکتورهای آب سبک را بسازند، هرگز اقدامی در این زمینه نکردند و تحویل محموله های نفتی هم به بهانه های مختلف با تاخیر بسیار انجام شده و نهایتاً قطع شد. سال 2002 آمریکا رسماً اعلام کرد پیمان هسته ای با کره شمالی را به رسمیت نمی شناسد و فشارها به این کشور را تشدید کرد که البته نتیجه این رفتار، فرار هسته ای کره شمالی و مسلح شدن آن به سلاح هسته ای بود.

مذاکرات و توافق هسته ای میان آمریکا و لیبی نیز مورد دیگری است که نتیجه آن امروز عیان تر از آن است که نیازی به بیان داشته باشد.

بله! واقعیت این است. ما امروز با چنین کشوری بر سر میز مذاکره نشسته ایم. کشوری که پیمان های امضا شده از سوی خود را به راحتی زیر پا می گذارد و به میزان و تا جایی به تعهدات خود پایبند است که منافعش را تضمین کند. مرور موارد مشابه فوق طرح این سوال را ضروری تر کرده و پاسخی عمیق تر می طلبد؛ تضمین پایبندی آمریکا به تعهدات خود و پاسخ ما به عهدشکنی متداول آنها چیست؟

خراسان:سفره رمضان فقط برای روزه داران گسترده نیست

«سفره رمضان فقط برای روزه داران گسترده نیست»عنوان یادداشت روز روزنامه خراسان به قلم کورش شجاعی است که در آن می خوانید؛روزه داری و رمضان هم وسیله و بهانه است. اما وسیله ای بس گران مقدار برای حرکت از «بودن» و «ماندن» به سوی «شدن» و «رسیدن» و به بی نهایت دل بستن و پیوستن. خداوند کریم و بخشاینده از سر لطف و کرم به دنبال آسمانی شدن بندگان و آمرزش و مغفرت آنان است و برای پر کشیدن و قد کشیدن آدمیان از فرش تا عرش و از «ناسوت» تا «ملکوت» هزار هزار نردبان و وسیله قرار داده و برای آمرزش بندگان گنهکار و توبه کننده اش، هزار هزار وسیله و بهانه به انسان هدیه داده و رمضان اما اوج و قله و مبارک ترین نعمات و هدایای الهی به بندگانش است، فرصتی بی نظیر و بی مانند و «ایام معدودات» ی برای «ترک» و دل کندن از حتی حلال ها، فرصتی برای پیوستن و دریافتن جرعه های ناب معرفت و اطاعت و مغفرت به فرمایش پیامبر خاتم رمضان را با «برکت» آغاز و با «رحمت» الهی مشایعت و با «مغفرت» بی منتهای حضرت باری بدرقه می شود.

یگانه بی همتا رمضان را هم فرصتی برای نشان دادن اوج بندگی و اطاعت از فرمان الهی قرار داده و هم قله رحمت و مغفرت. حضرت حق روزه را که مایه برکت و سلامت جسم و جان و روح و روان است پاداشی بی بدیل مقرر فرموده آن چنان که آن ذات یگانه و آن وعده دهنده ای که هیچ گاه خلف وعده نمی کند می فرماید روزه برای من است و پاداش آن را نیز تنها خود می دهم. خداوند کریم، روزه بندگان مومنش را چنان قدر و منزلت بخشیده که نه تنها نفس هایشان را «تسبیح» بلکه حتی خوابشان را در مبارک هنگامه رمضان «عبادت» بر می شمارد. «رب ودود» تشنگی و گرسنگی مقطعی بندگان روزه دارش را به سیراب شدن و بهره مندی از نعمات جاودان بی منتهایش در بهشت ابدی و از آن برتر به کمال انسان و رسیدنش به «رضوان» و «قرب الهی» جبران می کند.

و اگرچه رمضان این بزرگ ترین و برترین ضیافت ویژه الهی همانند «قرآن» برای رهپویان طریق حقیقت «بطن هایی» دارد و بنده مومن پس از گشودن و راهیابی به هر بطن و مرتبه ای می تواند به مرتبه و بطن دیگری از رمضان و قرآن دست یابد و از سرچشمه انوار هر بطنی نورهایی بر دل و جان خود بتاباند اما به لطف و کرم الهی حتی هر «تازه پا در راه گذاشته» و طالبی و هر روزه دار و بلکه هر نیت کننده ای به فراخور معرفت و همت خود از خوان گسترده ضیافت رمضان بهره ها می برد.

چند بطن و مرتبه از بطن ها و مراتب روزه و رمضان

1- تحمل تشنگی و گرسنگی آن هم در روزهای بلند و گرم تابستان خصوصا برای عزیزانی که مشغول کارهای سخت و طاقت فرسا زیر آفتاب سوزان و یا در کنار حرارت فوق العاده کوره ها و برخی کارخانه ها و معادن و مشاغلی مثل کشاورزی، نانوایی، کارگری ساختمانی و ... هستند چه اجری که نزد خدای بخشنده و مهربان ندارند. اما این شاید بطن و لایه اول «روزه داری» و«رمضان فهمی» و «قدرشناسی» این نعمت الهی باشد. هر چند این مرتبه خود مرتبه ای بس بلند مقدار است گر تو این انبان ز نان خالی کنی/ پرزگوهرهای اجلالی کنی

2- بریدن واقعی از تمامی محرمات الهی و معاصی و بستن گوش و زبان و چشم حتی بر هر سخن، گفتار، شنیده و دیدنی لغو و لهو و بیهوده، مطمئنا مرتبه و درجه ای دیگر از روزه داری و حق رمضان را پاس داشتن است و رعایت این ها سر آغازی است برای گشوده شدن دیگر مراتب و بطن های رمضان.

3- دل به قرآن بستن و با کلام خدا مانوس شدن و تلاوت قرآن در هر زمان که حالی دست داد و فرصتی شد خصوصا در هنگامه سحر درجه و بطن دیگری از مقامات بی بدیل رمضان را می گشاید؛ دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند/ و اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

و البته که تامل و تدبر در قرآن و تلاش برای فهم بهتر آیات وحی و «برداشت» از کلام الهی و جاری کردن آن در زندگانی فردی، خانوادگی و اجتماعی هر آن پنجره هایی از نور به جان انسان می تاباند. چه نیکو می گفت آن مرد اهل دل که «شرف و تشریف رمضان» به انزال قرآن در آن است و چه شایسته است که در رمضان، فصل بهار قرآن، هر یک از ما چه آنانی که می توانند روزه بگیرند و چه آنان که به هر دلیلی نمی توانند روزه بگیرند، وجود خود را بیش از همیشه به شرف یابی به محضر قرآن و جرعه جرعه نور نیوشیدن از کتاب سراسر نور خدا متبرک کنند.

آن یگانه مهربان چقدر بر خلق خود مهربان است و به دنبال بهانه برای پرواز و کمال و آمرزش بندگانش که در ماه ضیافت خاصه اش برای تلاوت یک آیه قرآن، ثواب یک ختم کلام وحی را می نویسد.

4- از اولین لحظات حلول ماه بی مثال رمضان که به اولین ناز و غمزه اش صدها میلیون دل عاشق در سراسر جهان آماده بهره گیری از این میهمانی ویژه الهی می شوند، هر مسلمانی چه آنان که توان روزه داری دارند چه آنان که کسالتی یا عذری دارند یا به هر دلیلی توان روزه داری ندارند عمیقا باید به فکر بهره گیری هر چه بیشتر از «شب قدر» باشند همان بی بدیل هنگامه ای که به شرف نزول قرآن متبرک است و به فرموده خدای قرآن از «هزار ماه» برتر است، همان بی بدیل هنگامه و فرصت نابی که تقدیر آدمیان رقم می خورد و پرونده ها به امضای صاحب عصر حضرت بقیة ا... الاعظم (عج) می رسد، به راستی که شب قدر عالی ترین درجه و مرتبه و مقام و بطن البطون رمضان است که می بایست هر لحظه آن به اندازه تمام هستی انسان و جهان قدرشناسی شود.

5- ارتباط ویژه گرفتن با ولی اعظم، حجت حق، حضرت بقیة ا... در ماه مبارک رمضان از دیگر امور بسیار مهمی است که به واسطه آن از بسیاری از درجات و مراتب و رمزها و بطن های رمضان رمزگشایی می شود پس نباید حتی لحظه ای خصوصا در ماه مبارک رمضان از توجه ویژه و ارتباط با امام زمان(عج) غافل شویم.

6- و قدر مسلم که صله رحم، رفع کدورت ها، ترک عادت های بد و ناپسند و روی آوری به کارهای پسندیده و عادت های نیکو، اطعام روزه داران و دستگیری از کم بضاعتان و یتیمان، گره گشایی از کار مردمان، خوش قولی، خوش خلقی، مدارا، گذشت، آشتی کردن و آشتی دادن مردمان با یکدیگر از جمله اموری هستند که انسان را به درک و فهم بیشتر مراتب و درجات رمضان کمک می کند. از آن چه ذکرش گذشت مشخص می شود که فقط روزه داران و آنانی که توان روزه گرفتن دارند، برخورداران و بهره داران از ضیافت الهی ماه مبارک رمضان نیستند بلکه همه کسانی که دل در گرو این ضیافت و میهمانی الهی دارند حتی اگر توان روزه داری ندارند اما به خاطر دلدادگی و حسرتی که به دل دارند جزو کسانی هستند که می توانند بهره های بس فراوان از رمضان ببرند و همانند روزه داران در شرایط سخت نزد درگاه الهی ماجور باشند چرا که اینان نه تنها با عدم تظاهر به روزه خواری، حرمت ماه خدا و حرمت صدها میلیون انسان روزه دار را پاس می دارند بلکه چه بسا در بارگاه الهی «حسرت مقدس» این عزیزان هم تراز و شاید بیشتر از روزه داری روزه داران اجر داشته باشد به همین خاطر بر این باورم که رمضان تنها متعلق به آنان که توان روزه داری دارند نیست بلکه این سفره و ضیافت ویژه الهی به گستردگی همه مخلوق گسترده است و هر کس به اندازه عشق و معرفت و همت اش می تواند از این خوان گسترده بهره ها برگیرد.

جمهوری اسلامی:تحلیل سیاسی هفته

«تحلیل سیاسی هفته»عنوان سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی است که در آن می خوانید؛«قد اقبل الیکم شهر رمضان»؛ همانا ماه مبارک رمضان بر شما مومنان آغوش گشوده است. این جمله مبارکی است از خطبه پیامبر گرامی اسلام که با آن، فرا رسیدن ماه مغفرت الهی را به مردم نوید می داد و ورود به آنرا تهنیت می گفت. اکنون این ما بندگان عاصی و گنهکار پروردگار هستیم که با کوله باری از معصیت به آستان این ماه رسیده و عذر تقصیر به پیشگاه کبریایی اش آورده و خود را در معرض آبشار رحمت این ماه قرار داده ایم.

ماه رمضان، از بهترین ماه ها و روزها و شب ها و ساعاتش بهترین روزها و شب ها و ساعات است. ماهی که خدا با تکریم ویژه، بندگانش را به میهمانی خود دعوت کرده و نفس های روزه داران را به منزله یاد کردن از پروردگار و خواب های آنان را عبادت و عبادات آنان را مقبول و دعاهایشان را مستجاب قرار داده است. در این ماه، درهای بهشت گشوده و ابواب جهنم بسته می شود.

بهترین اعمال این ماه، تلاوت قرآن و تدبر در آیات، استغفار از معاصی و اجتناب از گناهان است. در روزگار ما نیز که فتنه و غبار معصیت و خودخواهی، فضای جامعه را در بر گرفته، بیش از هر زمان دیگری به خلوت در محضر الهی، تقویت روحی و معنوی و پالایش نفس از معاصی نیاز داریم.

تاریخ گواه است که رسول خدا و ائمه معصومین علیهم السلام در این ماه، آرام و قرار از کف می دادند و در پیشگاه الهی با چنان سوز و گداز و ادب و التماس از خدا درخواست غلبه بر نفس و کسب مغفرت می کردند که باید برای ما درس بزرگی باشد. پس ما را چه می شود که اکنون در آغاز ماه ضیافت الهی همچنان سوار بر اسب سرکش نفس، از منیت ها سخن می گوئیم و حاضر نیستیم از این توسن بی مهار پائین آمده و از توجیه عملکردهای غیرمنطبق با موازین دست برداشته و پیشانی تسلیم بر آستان الهی بسائیم؟!

یادمان نرود که امام خمینی بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی نیز از همان صبح پیروزی انقلاب اسلامی همگان را در آستانه ماه مبارک رمضان به این نکته توجه می دادند که «با حلول شهر مبارک رمضان، ماه رحمت و مغفرت و برکت، از خداوند متعال مسئلت می نمایم که عموم ملت ایران را بیش از پیش به تکالیف و مسئولیت هایی که خداوند عالم برعهده آنها گذاشته است متوجه فرماید. مسئولیت حفظ قوانین الهی و عمل به قرآن کریم که اساس بازگشت به عظمت و مجد اسلام و مسلمین است. مسئولیت حفظ وحدت کلمه و مراعات اخوت ایمانی که ضامن استقلال و خروج از نفوذ استعمار است. مسئولیت گذشتن از منافع شخصی و فداکاری در راه بدست آوردن آنچه تاکنون به واسطه اختلاف کلمه از دست داده اند.»(1)
کارنامه ها، امروز نشان می دهد که آن نگرانی ها کاملاً بجا بود و رفته رفته از داعیه داران خدمت به مردم کاسته شده و بر جمع شیفتگان قدرت افزوده می شود، حرمت ها شکسته می شود و دستگیری ها جای خود را به مچ گیری ها می دهد. تفرقه، جای اصلاح ذات البین می نشیند و «اشداء بینهم»، جای «اشداء علی الکفار» قرار می گیرد.

پس بیائیم از فرصت ماه رمضان استفاده کنیم و تا دیر نشده، منفذ انحرافات را با توبه از گذشته مسدود نمائیم که اگر رمضان بگذرد و به خود نیامده باشیم، آنوقت بسیار دیر خواهد بود و فقط باید خود را ملامت کنیم.

از مناسبت های هفته، اینکه دو سال پیش در چنین ایامی اعلام شد که دکتر حسن روحانی با کسب اکثریت آرای شرکت کنندگان در انتخابات ریاست جمهوری، یازدهمین منتخب ملت ایران برای زمامداری و اداره کشور خواهد بود. این رخداد در بر دارنده پیام هایی بود که پس از دو سال باید به شکلی ژرفتر و واقع بینانه تر به آن نگریست.

انتخابات خرداد ماه 1392 روند حرکت عمومی کشور را دگرگون ساخت و به طور مشخص مردم و اراده آنان سبب ساز این تحول شد. در شرایطی که بسیاری از بی تدبیری ها در تصمیم سازی و اداره کشور، فروگذاشتن امور مهم و تمرکز بر مسایل حاشیه ای، قرار دادن منافع ملی زیر سایه منافع فردی و گروهی، درگیری و جدال های بیهوده به ویژه با شخصیت ها و گروه های اصیل و ریشه دار نظام و... کشور را در مسیری خطرناک قرار داده بود و روز به روز از خواست مردم و اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی چون سند چشم انداز دور می ساخت، رای مردم در حکم «نه» قاطع به ادامه این روند بود؛ روندی که علاوه بر تولید ناآرامی و تنش در فضای سیاسی – اقتصادی و ایجاد آسیب های فرهنگی – اجتماعی به دلیل ستیز با جهان خارج، برای کشور دشواری های بسیاری ایجاد کرده و جز آوار تحریم هایی ظالمانه و کمرشکن بر کشور و خدشه دار ساختن منزلت منطقه ای و بین المللی در کنار گسترش انواع تهدیدهای ملی دستاوردی دیگر به بار نیاورد.

از این رو دولت تدبیر و امید در عرصه داخلی، اصلاح سیاست های پیشین بر مدار اعتدال و عقلگرایی را در دستور کار خود قرار داد و با وجود تردیدهای موجود در زمینه اثربخشی سیاست های اقتصادی دولتمردان تازه نفس دولت یازدهم در زمان وعده داد شده، نزدیک به یک سال پس از روی کار آمدن این دولت تورم 40 درصدی به زیر 17درصد کشیده شد. از آن مهم تر، توقف روند حرکت زیر صفر رشد اقتصادی کشور و رسیدن آن به میزان چهار درصد در میانه های پارسال بود.
در کنار تدبیر و تلاش سیاستگذاران اقتصادی برای خروج از تنگناهای پیش رو همچون رکود و بیکاری و حرکت به سمت شکوفایی اقتصادی، توجه جدی به مسایل فرهنگی و آسیب های اجتماعی و همچنین باز گرداندن آرامش و در عین حال پویایی به فضای کشور از دیگر پیامدهای انتخاب دولت یازدهم بود. هر چند خلاءها و مشکلات زیادی نیز همچنان باقی است.

در عرصه خارجی نیز پس از یک دهه ستیز با جهان و بن بست در گفتگوهای هسته ای، دولت تدبیر و امید تلاش فزاینده ای را برای ایجاد تفاهم بین المللی در عین اقتدار، و فرو ریختن حصار بلند تحریم آغاز کرد که در صورت تحقق می تواند یکی از مهم ترین دغدغه های مردم و مشکلات پیش روی کشور را برطرف نماید.

این هفته در پی ادامه گفتگوهای هسته ای، معاونان وزیر خارجه کشورمان که روز دوشنبه برای رایزنی و برخی مشورت ها به تهران آمده بودند، دیروز به وین بازگشتند تا مذاکرات را برای تکمیل ضمایم متن توافق جامع و کم کردن پرانتزها، از سر بگیرند. انتظار می رود مذاکراتی که از دیروز میان سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی با هلگااشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا آغاز شده، حدود پنج روز به طول انجامد و هر چند که 9 تیر ماه، سقف زمانی است که برای رسیدن به توافق تعیین شده، ولی مذاکره کنندگان کشورمان تصریح کرده اند مقید به زمان نبوده و اساساً فقط در پی توافق خوب هستند.

از جمله رویدادهای داخلی این هفته، سفر یک روزه نخست وزیر عراق به تهران بود. حیدر العبادی در این سفر که مقامات بلندپایه عراقی نیز او را همراهی می کردند با مقامات عالی رتبه کشورمان پیرامون روابط دوجانبه و مسائل مهم منطقه ای و بین المللی رایزنی کرد. این سفر، در شتاب بخشیدن به آزادسازی مناطق اشغالی عراق از لوث وجود داعش موثر خواهد بود.

در موضوعات خارجی، تحولات یمن، بحرین و سوریه را به دلیل اهمیت آنها مورد بررسی قرار می دهیم. مذاکرات صلح یمن در ژنو درحالی ادامه دارد که رژیم ریاض همچنان به حملات خود علیه مردم یمن ادامه می دهد. اساساً حضور جنبش انصارالله در مذاکرات ژنو به منزله یک پیروزی دیپلماتیک برای این گروه است چرا که رژیم سعودی زمانی که تجاوز گسترده نظامی به یمن را آغاز کرد هدفش قلع و قمع این گروه بود و حتی وعده داده بود در عرض چند روز کار انصارالله را یکسره خواهد کرد ولی با گذشت 85 روز از این تجاوز، امروز انصارالله نه تنها شکست نخورده است بلکه قدرتمندتر از قبل در صحنه حضور دارد و برگزاری اجلاس ژنو و تاکید مکرر مقامات سازمان ملل بر حضور حوثی ها در این نشست، خود تاییدی بر نقش تعیین کننده انصارالله در معادلات سیاسی یمن می باشد. البته این موجب نشده است تا سعودی ها به کارشکنی در روند نشست ژنو نپردازند.

رژیم سعودی تلاش کرد با زمین گیر کردن هواپیمای سازمان ملل در فرودگاه جیبوتی، در ورود هیات انصارالله به ژنو اخلال ایجاد کند. سعودی ها در ادامه روند اجلاس نیز دست از کارشکنی برنداشته و درحالی که انصارالله با آتش بس انسانی در ماه مبارک رمضان موافقت کرده اند ولی سعودی ها هرگونه توافق با آتش بس را به عقب نشینی و خلع سلاح انصارالله منوط کرده است. به اذعان محافل سیاسی، این رفتار ریاض ناشی از عصبانیت آنها از پایداری مبارزان انصارالله و مردم یمن در برابر هجوم نظامی ارتش سعودی می باشد.

این هفته، حکم دادگاه فرمایشی بحرین درباره شیخ علی سلمان دبیرکل جنبش «الوفاق» اعلام شد که براساس آن، شیخ علی سلمان به چهار سال زندان محکوم شده است. صدور حکم محکومیت دبیرکل جنبش الوفاق، تازه ترین اقدام رژیم آل خلیفه برای خاموش ساختن صدای انقلاب مردم بحرین می باشد. رژیم حاکم بر منامه مدت چهار سال است به تمامی ترفندها متوسل شده است تا بلکه بتواند اعتراض مردم بحرین علیه حکومت دیکتاتوری حاکم را فرونشاند و اوضاع را به حالت گذشته برگرداند ولی موفق نبوده است.

مردم بحرین از چهار سال قبل قیام مسالمت آمیز خود را بر ضد حاکمیت استبدادی رژیم آل خلیفه آغاز کرده اند. ملت بحرین خواستار استقرار عدالت، رفع تبعیض و حاکمیت مردم بر سرنوشت خودشان هستند و این خواسته های خود را بارها در تظاهرات مسالمت آمیز اعلام کرده اند ولی رژیم، به دلیل اینکه از پایگاه مردمی برخوردار نیست و در اقلیت قرار دارد از تن دادن به خواسته های بر حق مردم سر باز زده و در عوض، اعتراضات را با وحشیانه ترین شکل پاسخ داده است.
حمله به تظاهرات، بازداشت های گسترده و شکنجه های قرون وسطایی از جمله شیوه های رایج رژیم در برخورد با معترضین بوده است. با اینحال، مجامع بین المللی و سازمان های به اصطلاح حقوق بشری، به دلیل اینکه در سیطره قدرت های استعمارگر قرار دارند در مقابل جنایات و اقدامات وحشیانه رژیم منامه سکوت اختیار کرده و با این عمل، به ادامه سیاست سرکوب رژیم، چراغ سبز نشان داده اند. حکم ظالمانه رژیم آل خلیفه درباره دبیرکل جنبش الوفاق، در چارچوب اقدامات سرکوبگرانه رژیم حاکم بر بحرین قرار دارد. تاکنون تمامی اقدامات رژیم در مهار انقلاب مردم بحرین به شکست انجامیده و مورد اخیر نیز قطعاً قادر نخواهد بود رژیم را نجات دهد و قیام مردم بحرین همچنان با قدرت راه خود را تا سرنگونی ظالمان حاکم بر بحرین طی خواهد کرد.

این هفته، گروه تروریستی داعش در سوریه متحمل شکست سنگینی شد و تروریست های داعش که بر شهر استراتژیک «تل ابیض» در مرز ترکیه چنگ انداخته بودند و از آن طریق، از خاک ترکیه ارتزاق تسلیحاتی و تروریستی می کردند اواخر این هفته، این شهر را از دست دادند. اهمیت این شهر از آنجا روشن می شود که مرز ترکیه را به شهر «رقه» پایگاه اصلی داعش مرتبط می ساخت.

اکنون با اتفاقات جدید، داعش در تنگنای شدید قرار گرفته است. با توجه به اتفاقات سوریه و همچنین شکست هایی که این گروه در عراق متحمل شده است باید گفت سیر قدرت یابی گروه های تکفیری به پایان رسیده و روند افول و اضمحلال آن آغاز شده است. اگر این حوادث را در کنار پیروزی های ارتش سوریه و حزب الله لبنان در منطقه استراتژیک «القلمون» قرار بدهیم در آن صورت، عمق ناکامی ها و شکست گروه های تکفیری آشکارتر می گردد.
(1) – صحیفه نور، ج 2، ص 460

رسالت:روز دریادلان

«روز دریادلان»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم محمد کاظم انبارلویی است که در آن می خوانید؛مرا آن اصل بیداری دگر باره به خواب اندر بداد افیون شور و شر، ببرد از سر ببرد از سر مرا گر آن زبان بودی که راز یار بگشودی هر آن جانی که بشنودی برون جستی از این معبر از آن دلدار دریادل مرا حالیست بس مشکل که ویران می شود سینه از آن جولان و کر و فر اگر با مومنان گویم همه کافر شوند آن دم وگر با کافران گویم نماند در جهان کافر

175 جوان رشید، شجاع و با ایمان برای دفاع از شرف، ناموس و استقلال و اقتدار ملت، دل به آب اروند زدند تا به دریای معرفت الهی در دنیای بی معرفتی برسند. آنها سه شنبه گذشته پس از
29 سال و 5 ماه و 21 روز غواصی از تهران سر برآوردند. در اینکه آنها چرا از تهران سربرآوردند، اسراری نهفته است. غواصان آمده بودند تا کسانی را که در دریای زخارف دنیا غرق شده اند نجات دهند. این پیام را باید درک و سپس دریافت کرد.

سه شنبه گذشته تهران یکپارچه شور، هیجان و حماسه بود. سه شنبه گذشته روزی بود مثل روز 9 دی 88.
سه شنبه گذشته روزی بود مثل روز 22 بهمن و روز قدس. این روز، روز دریادلا ن بود.
دریا، نه، اقیانوسی از انسان ها با دل های پاک و آکنده از مهر آمده بودند تا به پاس فداکاری و جانبازی 175 جوان، نم اشکی و گفتگویی داشته باشند.

مردم در این روز با این 175 شهید نجوا می کردند. زن، مرد، پیر و جوان حتی کودکان با آنها سخن می گفتند. مردم لباس غواصی پوشیده بودند و این 175 شهید را از عمق دریای تاریخ پرافتخار این سرزمین بیرون آوردند و بر دوش گرفتند و با افتخار فریاد زدند: «هیهات من الذله، هیهات من الذله.»

مردم آمده بودند تا با زبان حافظ بگویند:
من نه آن رندم که ترک شاهد و ساغر کنم
محتسب داند که من این کارها کمتر کنم
عشق، دردانه ست و من غواص و دریا میکده
سر فرو بردم در آنجا تا کجا سر بر کنم

سه شنبه گذشته در تهران چه خبر بود؟ 175 غواص جوان از عمق آب های خروشان اروند در دورترین مرز آبی کشور به یک باره از تهران سر برآوردند و خود را در میان دست های پرتوان ملت دیدند. دست های ستایش و قدرشناسی، دست های مهر، عطوفت و مهربانی!

مردم آمده بودند تا از زبان مولانا فریاد زنند:
بیدار شو بیدار شو هین رفت شب بیدار شو
بیزار شو بیزار شو وز خویش هم بیزار شو
خاموش وصف بحر و دُر کم گوی در دریای او
خواهی که غواصی کنی دَم دار شو دَم دار شو

مردم این روزها دنبال بهانه می گردند که مثل روزهای نخستین انقلاب به خیابان ها بیایند و خشم و نفرت خود را علیه ستمکاران تاریخ معاصر نشان دهند. سه شنبه گذشته مردم از ته دل فریاد می زدند: «مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل!»
مردم سایه سنگین تحریم، تجاوز و ستم قدرت های جهانی را بر سر خود حس می کنند. مردم دنبال بهانه هستند تا عقده های درونی خود را علیه کفر و نفاق بیرون بریزند. مردم در نمایش کینه و خشم مقدس خود علیه استکبار و استبداد جهانی دنبال بهانه هستند. مردم سه شنبه گذشته به بهانه تشییع 175 شهید غواص بیرون زدند و کف خیابان ها را پر کردند. آنها به بهارستان آمدند تا بگویند انقلاب بهاری اسلام ادامه دارد.

مردم آمده بودند بگویند سرسبزی بهار انقلاب هرگز رنگ زرد پاییز و سرد زمستان نمی بیند. مردم به خیابان ها آمده بودند تا به امام خمینی (ره)، امام دل های ایرانیان و جهانیان بگویند ما ایستاده ایم. آمده بودند تا به غواصان شهید بگویند اگر شما را با دست های بسته به شهادت رساندند دست های ما باز است و فرزندان این ملت در هوا، زمین و دریا در برابر دشمن با انبوهی از تجهیزات نظامی، ایمانی و قرآنی ایستاده اند. مردم آمده بودند به غواصان شهید بگویند امروز نه تنها در تهران صدای شما شنیده می شود بلکه طنین صدای شرف و آزادگی شما در بغداد، دمشق، بیروت، صنعا، غزه، منامه و... هم شنیده می شود.

این هفته در تهران چه خبر بود؟ این «حضور» حماسی بوی «ظهور» می دهد. اینجا تهران است. پایتخت اسلام، پایتخت مملکت امام زمان (عج)! تفسیر تشییع عظیم دردانه های به میهن بازگشته چیست؟

اگر از فهم قدسی لسان الغیب بپرسیم، می گوید:
«دیدم به خواب دوش که ماهی برآمدی
کز عکس روی او شب هجران سرآمدی
تعبیر رفت یار سفر کرده می رسد
ای کاش هر چه زودتر از در درآمدی
ذکرش به خیر ساقی فرخنده فال من
کز در مدام با قدح و ساغر آمدی
آن عهد یاد باد که از بام و در مرا
هر دم پیام یار و خط دلبر آمدی
خامان ره نرفته چه دانند ذوق عشق
دریادلی بجوی دلیری سرآمدی»
دریادلی بجوییم. روز دریادلان گرامی باشد.

قدس:کنفرانس ژنو وآینده یمن

«کنفرانس ژنو وآینده یمن»عنوان یادداشت روز روزنامه قدس به قلم حسن هانی زاده است که در آن می خوانید؛سرانجام با وجود کارشکنی رژیم عربستان، طیفهای سیاسی یمن از جمله «انصارا...» برای رایزنی پیرامون بحران این کشور در کنفرانس ژنو شرکت کردند.

عربستان سعودی و مصر در طول روزهای گذشته تمامی امکانات خود را برای جلوگیری از شرکت انصارا... از شرکت در کنفرانس آشتی ملی یمن در ژنو به کار گرفتند، اما این تلاشها با شکست مواجه شد. اندکی قبل از آغاز کنفرانس ژنو، عربستان سعودی با دعوت از وزیران خارجه کشورهای عضو سازمانهای همکاری اسلامی، در یک اقدام نمایشی موضوع بحران یمن را مورد بحث و تبادل نظر قرار داد.

جمهوری اسلامی ایران در اعتراض به جنایات رژیم عربستان سعودی علیه مردم بی دفاع یمن، در سطح پایین تری شرکت کرده و به جای وزیر خارجه، حسین امیر عبداللهیان، معاون وی در امور کشورهای عربی و آفریقایی در نشست جده حضور یافت.

هدف رژیم عربستان این بود که کنفرانس ژنو را تحت تأثیر قرار دهد و وانمود کند که در صدد حل بحران یمن است. این در حالی است که عربستان اساساً عامل بحران یمن است و در تشدید این بحران نقشی کاملاً آشکار ایفا کرده است. وزیران خارجی کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی در نشست جده در عربستان نتوانستند رهیافت مشخصی برای برون رفت یمن از بحران فعلی ارایه دهند.

از سوی دیگر کنفرانس ژنو نیز که با تأخیر زیاد تشکیل شد، نخواهد توانست راهکار مناسب و قابل قبولی برای حل بحران یمن ارایه دهد، دلیل این امر این است که سازمان ملل به وظایف خود برای منع عربستان از ادامه بمباران مردم بی دفاع این کشور عمل نکرده است.

کوتاهی شورای امنیت سازمان ملل در محکوم کردن رژیم متجاوز عربستان، جایگاه این نهاد بین المللی را نزد افکار عمومی جهان بویژه ملت یمن بشدت متزلزل کرده است. همچنین وجود تضاد و واگرایی شدید میان طیف وابسته به جریان سیاسی عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهور مستعفی یمن و انصارا...، مانع از دستیابی گروه های سیاسی یمن به یک راهکار سیاسی مناسب برای حل بحران این کشور خواهد شد.

در حالی که طیفهای سیاسی یمن خواهان انتخاب یک رئیس جمهور توافقی هستند، عربستان سعودی تلاش می کند تا عبد ربه منصور هادی را به عنوان رئیس جمهور به ملت یمن تحمیل کند. با این حال با وجود بدبینی های موجود، انصارا... با ارایه طرحی خواستار حل نهایی بحران یمن شده اند، اما پیش شرط اجرای این طرح، منع عربستان سعودی از ادامه دخالت در مسایل داخلی یمن است.

انصارا... در طرح خود بر ضرورت پایان حملات هوایی عربستان علیه مردم یمن، ادامه گفت وگوهای ملی برای تشکیل کابینه وحدت ملی، پرداخت غرامت از سوی عربستان به یمن، تعقیب سران رژیم عربستان به عنوان جنایتکاران جنگی و برگزاری انتخابات آزاد ریاست جمهوری تأکید کرده اند. اگر خواسته های انصارا... در کنفرانس آشتی ملی یمن در ژنو محقق شود، قطعاً بحران یمن به پایان خود نزدیکتر خواهد شد.

در غیر این صورت اگر دخالتهای عربستان سعودی در یمن ادامه یابد، هیچ گونه دورنمای امید بخشی برای حل بحران این کشور، حداقل در یک فرآیند زمانی کوتاه پیش بینی نمی شود. آنچه که در کنفرانس ژنو گذشت، آزمون دشواری برای سازمان ملل تلقی می شود تا در پرتو آن جایگاه متزلزل خود را نزد افکار عمومی ملتهای جهان ترمیم کند تا بتواند به نقش جهانی خود برای حل بحرانهای پیچیده جهان ادامه دهد.

بنابراین به نظر می رسد که عربستان سعودی حتی در صورت شکست روند گفت وگوهای آشتی ملی یمن در ژنو، بازنده بحران واقعی یمن خواهد بود، زیرا رژیم عربستان در بحران سه ماهه یمن با شکست نظامی سیاسی و اخلاقی مواجه شده است.

سیاست روز:آمریکا و بازی با سران القاعده

«آمریکا و بازی با سران القاعده»عنوان یادداشت روز روزنامه سیاست روز به قلم قاسم غفوری است که در آن می خوانید؛سر خط محافل رسانه ای جهان در روزهای اخیر بر اساس اخبار و گزارش های منتشره مبنی بر کشته شدن سران القاعده استوار شده است. روز دوشنبه منابع غربی اعلام کردند مختار بن مختار سرکرده القاعده در لیبی کشته شده است و سه شنبه نیز اعلام شد ناصر الوحیشی سرکرده القاعده در یمن به کام مرگ رفته است.

نکته بسیار مهم در این اخبار آن است که عامل کشته شدن این افراد آمریکا عنوان شده است. محافل رسانه ای بر این ادعایند که در حملات پهپادهای آمریکایی این افراد کشته شده اند و آمریکا بر این عملیات ها برای از میان بردن سایر سران القاعده نیز ادامه خواهد داد.

حال این سئوال مطرح است که چرا در شرایط کنونی چنین طرح هایی از سوی آمریکا مطرح می گردد و چه اهدافی را پیگیری می کند؟ بخشی از اهداف این تحرکات را در عرصه داخلی آمریکا می توان مشاهده کرد.

کنگره آمریکا در حال تصویب متمم بود جه دفاعی کشور است در حالی که پنتاگون به دنبال کسب بودجه اضافه است. این سناریو مطرح است که پنتاگون با حملات هدفمند به برخی سران القاعده به دنبال کسب بودجه بیشتر از کنگره باشد. نکته دیگر آنکه آمریکا در عرصه جهانی چند هدف عمده را پیگیری می کند.

نخست آنکه آمریکا به دنبال قانونی جلوه دادن استفاده از پهپادهای خود علیه کشورها است. در حالی جهانیان اقدامات آمریکا را برابر با تروریسم دولتی می دانند که آمریکا با برجسته سازی کشته شدند سران القاعده به دنبال مشروعیت دادن به اقدامات خود است تا دامنه آن را به سراسر جهان گسترش دهد. نکته دیگر آنکه آمریکا در پرونده عراق و سوریه با رسوایی عدم مبارزه با تروریسم مواجه شده است. آمریکایی ها با انتشار اخبار کشته شدن سران القاعده به دنبال انحراف افکار عمومی از عراق و سوریه با محوریت پنهان سازی حمایت های خود از تروریست ها و پیروزی ارتش های این کشورها بر تروریست ها هستند.

نکته قابل توجه آنکه آمریکا با برجسته سازی نام القاعده، سعی در اجرای سناریوی تروریسم خوب و بد دارد به گونه ای که چنان القا می سازد که آنان که آمریکا با آنها مقابله می کند تروریسم بد و آنانی که از آنها حمایت می کند به زعم آمریکایی ها آزادی خواه می باشند، حال آنکه تمام این گروه ها دارای یک ماهیت بوده و آن کشتار انسان های بی گناه است.

نکته دیگر مسئله تحولات یمن است. در طول ماه های اخیر در یمن کمیته های مردمی با محوریت انصار الله جنگی تمام عیار علیه گروه های تروریستی داشته اند که کارنامه ای جهانی برای آنان رقم زده است. آمریکا با برجسته سازی نام خود در کشته شدن افرادی مانند «ناصر الوحیشی» سرکرده القاعده در یمن به دنبال کمرنگ سازی نقش کمیته های مردمی در مبارزه با تروریسم و توجیه ادامه حملات خود به این کشور است در حالی که گزارش ها نشان می دهد حملات آمریکا صرفا در حمایت از تروریست ها و تجاوزات عربستان و کشتار مردم یمن بوده است و ادعای مبارزه با تروریسم صرفا بهانه ای برای توجیه این اقدامات است.

وطن امروز:مرگ برآمریکا را به خودشان می گیرند

«مرگ برآمریکا را به خودشان می گیرند»عنوان سرمقاله روزنامه وطن امروز به قلم حسین قدیانی است که در آن می خوانید؛همین که خبر تفحص شهدای غواص، آن هم با آن جزئیات حقیقتا جگرخراش اعلام شد، پروپاگاندای دشمن هم دست به کار شد، بلکه این بار به واسطه دایه مهربان تر از مادر شدن برای شهدای جمهوری اسلامی، جمهوری اسلامی را بزند! در این بین، آنکه از همه خباثت بیشتر به خرج داد «بی بی سی فارسی» بود. هدف این رسانه، ایضا الباقی رسانه های غربی آن بود که با سوءاستفاده از نحوه شهادت شهدای غواص، در روز تشییع این دردانه های وطن، خلل وارد کنند، بلکه در آرمان های دفاع مقدس شک و شبهه ایجاد کنند و خون این دردانه های وطن را هدررفته وانمود کنند! در یک کلام، مکر دشمن این بود؛ «سیاهنمایی، آن هم سیاهنمایی دوران منور و متعالی دفاع مقدس» لیکن «ومکروا و مکرالله و الله خیرالماکرین». دشمن توهم زده بود حتی با شهید انقلاب اسلامی هم می تواند نظام جمهوری اسلامی را بزند اما بنازم نقشه خدای شهیدان را که چه زود به زود به صفحات سررسید این ملت شهیدپرور «یوم الله» اضافه می کند. در این کاشانه، روزهای بسیاری، شهدای بسیاری تشییع شده اند لیکن «26 خرداد 94» الحق والانصاف حماسه ممتاز و حادثه متمایزی بود. سه شنبه، از مبدا تشییع تا مقصد تشییع، خیلی هم فاصله نبود اما فرقی نمی کرد تابوت شهدا «خیابان پیروزی» باشد، «میدان شهدا»، «بهارستان» یا «معراج». تراکم جمعیت،در جای جای این مسیر، شکوهی برپا کرد بس بی نظیر.

اگر ملت ایران فی حد ذاته ملت متحدی است، لاجرم آنجا که با شهدا همراه می شود، جلوه مضاعف می دهد به این «وحدت کلمه». هان ای دشمن! این هم از «26 خرداد 94» با شعار «مرگ بر آمریکا»! باز هم اگر دوست دارید از این ملت، سیلی حیدری بخورید، معین کردن موضوعش با خودتان! که شما بارها زحمت این کار را بر خود هموار کرده اید! و از قرار، لابد هم از فرط خریت، دیگر به آن عادت کرده اید! شهدایی که بعدازظهر سه شنبه در تهران تشییع شدند، از غواص و خط شکن گرفته تا بی سیم چی و چه و چه، حتما و قطعا در روزگار حیات شان در این دنیا، بارها گوش دشمن را گرفته بودند اما باورم هست هیچ کجا و هیچ روزی، مثل «26 خرداد 94» موفق به غلبه بر دشمن نشدند! فلذا ویکی پدیا، بی بی سی و... بروند اطلاعات خود را درست کنند! عملیات «کربلای 4» در تاریخ سوم دی ماه سال 65 آغاز و مورخ بیست و ششمین روز از خرداد سال 94 با پیروزی بزرگ، خیره کننده و تاریخی سپاه اسلام به پایان رسید! این وسط، شکست را دشمنی خورد که توهم زده بود حتی از تنور شهدای غواص هم نانی برای شیطان بزرگ گرم می شود! هیهات! در هرم هور، نانی هم اگر گرم شود، از آن جمهور خودمان است، نه دشمن وقیح! سه شنبه همه آمده بودند؛ صنف ها مختلف بود، لیکن صف، یکی بود و بس! حنجره ها مختلف بود، لیکن فریاد، یکی بود و بس! اساسا و اصولا ملت، یک ملت است و شعار هم یک شعار!

«مرگ بر آمریکا» هیچ کجا مثل تشییع پیکر مطهر شهدا نمی چسبد! اگر شهید رفت تا استقلال وطن حفظ شود و اگر آمریکا با بهره از بی تدبیری بعضی ها، قصد خدشه بر استقلال وطن دارد، هیچ روزی مثل روز تشییع شهدا «مرگ بر آمریکا» جواب نمی دهد! من اما در عجبم! اینجا جمهور، در جوار شهدای هور، شعار «مرگ بر آمریکا» سر می دهد، به بعضی ها برمی خورد! و شعار «هیهات منا الذله» سرمی دهد به خود می گیرند؟ مگر طرف کاخ سفید هستند که این همه بغض دارند نسبت به «مرگ بر آمریکا»؟! مگر بعضی ها قرار است نسخه ذلت برای ملت بپیچند که شعار «هیهات منا الذله» را به خود می گیرند؟! ملت می خواهد دست در دست شهدا، عزت داشته باشد، به بعضی ها برمی خورد! البته که بگذار بربخورد! به جهنم! گناه «مادران فرزند از دست داده» چیست که عالیجنابان، خود را مخاطب شعار شهدایی ایشان گرفته اند؟! گناه جانباز ویلچری چیست که وقتی شعار می دهد؛ «آب خوردن ما به «سلام بر حسین» بستگی دارد، نه تحریم»، عده ای یاد بی تدبیری خود می افتند؟! گیر از ملت و میکروفن و تیتر یک فلان روزنامه و دوربین تلویزیون و دست نوشته های روی دست و پرچم های به اهتزاز درآمده و تشییع طولانی و اشک های دامنه دار مردم نیست!

گیر از آمار آواکس های همین آمریکای مودب و با هوش به صدام است! مراقب باشید این بار بی تدبیری خودتان، آمار جگرگوشه های نخبه این ملت را به دست دشمن ندهد! اجازه بازرسی از تاسیسات نظامی میهن، آن هم به دشمنی که ناظر بر دست فرمان غلط آقایان، علی الدوام دارد خط و نشان می کشد؟! نشاندن اندیشمند کشور، جلوی جاسوسان اجنبی، آن هم در شرایطی که متاثر از امتیاز دادن های بی حساب و کتاب، دشمن هر روز وقیح تر از روز قبل می شود؟! به برکت مقاومت شهدای غواص، آن هم با دست بسته، دشمن مگر در خواب ببیند که باز هم بتواند دست جوان ما را ببندد! صدالبته آنچه باعث می شود دشمن گاهی خواب های پریشان ببیند، عدم وجود تدبیر در بساطی است که عده ای راه انداخته اند! در ایران امروز، مشکلاتی هست که خیلی هم به تحریم بستگی ندارد، بلکه دقیقا زاییده بی عقلی هاست! حضرات مدعی! گیرم وقاحت دشمن و مشی غلط اندر غلط شما، لغو تحریم ها در خلال مذاکرات را ناممکن کرده باشد؛ لغو بی تدبیری که ممکن است! یعنی این را هم کدخدا باید برای تان انجام دهد؟!

جوان:پیام آوران استقامت

«پیام آوران استقامت»عنوان یادداشت روز روزنامه جوان به قلم عباس حاجی نجاری است که در آن می خوانید؛حضور پرشکوه مردم تهران در مراسم تشییع پیکر مطهر دردانه های بازگشته به وطن در روز سه شنبه که از اولین ساعات بعد از ظهر آغاز شد و تا پاسی از شب ادامه یافت این روز را به یکی از روزهای به یادماندنی در تاریخ انقلاب اسلامی تبدیل کرد. تعداد و ویژگی های خاص اغلب این شهدای غواص که مظلومانه و با دست های بسته توسط بعثیون به شهادت رسیده بودند اگرچه هر یک برای حضور گسترده مردم ایجاد انگیزه می کرد، ولی حماسه سه شنبه مردم تهران را باید در دلایل و زمینه های دیگری نیز جست وجو کرد.

در تاریخ و فرهنگ مردم ایران که الهام گرفته از فرهنگ عاشورای حسینی است، شهید و شهادت همواره نقش و جایگاه برجسته ای داشته و دارد، اما این نقش به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در تحکیم زیربناهای انقلاب و توسعه و گسترش تفکر انقلاب اسلامی تأثیر عمیقی داشت، به گونه ای که این شاخصه حتی منطق مقاومت و مبارزه را در اقصی نقاط جهان اسلام عوض کرد و به مقاومت مفهوم ویژه ای داد و به طور قطع استمرار حرکت و گفتمان انقلاب را چه در ایران و چه در دیگر نقاط جهان اسلام باید متأثر از آن دانست.

این در حالی است که وجود انگیزه های متعدد مادی به تأثیر فرهنگ مهاجم غربی و گذر نسلی و دهها دلیل دیگر می تواند بهانه هایی برای افت اقبال به فرهنگ استقامت و شهادت باشد که البته شکوه این تشییع نشان دهنده زنده و پویا بودن این فرهنگ در مردم ایران به رغم گذر نسلی است.

اما شاید مهم ترین دلیل این حماسه را بتوان در منطق شهادت و ایثارگری جست وجو کرد. شهدای انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، مصداق بارز ایستادگی مردم ایران در مقابل نظام ستمشاهی در دوران رژیم گذشته و جبهه متحد استکبار جهانی در جنگ تحمیلی بودند، استقامتی که به جز عملیات الهی پشتوانه دیگری نداشت و به رغم تفاوت در عده و عده، عرصه ای متفاوت را در جنگ تحمیلی به تصویر کشید و به عامل بازدارنده تجاوزات احتمالی علیه میهن اسلامی ایران تبدیل شد.
اکنون اما به رغم گذر از 26 سال از پایان جنگ نظامی، در حالی که نظام سلطه، استمرار حرکت انقلاب اسلامی را عاملی بازدارنده در برابر فزون خواهی های خود می بیند و به همین دلیل همه ظرفیت های خود را به بهانه «پرونده هسته ای» برای فشار بر مردم ایران تجمیع کرده است، حماسه به یادماندنی تهران در تجلیل از شهدای جنگ تحمیلی، پیامی روشن در برابر فزون خواهی های نظام سلطه در شرایط کنونی است.

به دیگر سخن پیام روشن این حضور این است که به رغم گذر نسلی، هنوز طلایه داران استقامت و ایستادگی رفیع ترین جایگاه را در قلوب مردم ایران دارند و هنوز که هنوز است، راه رفته آنان الگوست و این پاسداشت و بدرقه به مفهوم استمرار استقامت مردم در مواجهه و مقابله با هرگونه فشار و تهدید است.

معنای دیگر این پیام آن است که مردم ایران در عین حمایت و پشتیبانی از تلاشگران عرصه دیپلماسی کشور در مواجهه با نظام سلطه در پرونده هسته ای، انتظار صلابت و ایستادگی از سربازان این عرصه را دارند که باید در عین استعانت از درگاه الهی به حمایت های مردمی پشتگرم باشند و از حقوق مردم به درستی دفاع کنند و این توجیهی نباشد که بهانه برخی از کاستی ها که معمولاً جزو طبیعت هر مبارزه است و مردم ایران در دوران دفاع مقدس سخت ترین آن را تحمل کرد ه اند، احیاناً در دفاع از منافع کوتاه بیایند که البته نابخشودنی است.

همزمانی این تشییع با تشییع شهدای جبهه مقاومت که این روزها بعضاً شهرهای ایران اسلامی شاهد آن است، بزرگ ترین پشتوانه برای عقبه استراتژیک نظام اسلامی در اقصی نقاط جهان اسلام است، تا این پیام را برساند که آن تصویر وارونه ای که رسانه های غربی تلاش کرده اند از لایه های ظاهری ایران اسلامی به تصویر بکشند، عمق متفاوتی دارد و انقلاب اسلامی همچون آغازین روزهای شکل گیری نهضت، حامی جبهه مقاومت است و فرهنگ شهادت و پاسداشت آن همچنان در ایران زنده است و این می تواند بهترین پشتوانه برای ایستادگی و استقامت آنان در برابر صهیونیسم و استکبار جهانی و جاهلیت تکفیری باشد.

حمایت:چه پیامی آورده اند؟

«چه پیامی آورده اند؟»عنوان یادداشت روز روزنامه حمایت به قلم اسماعیل کوثری است که در آن می خوانید؛سه شنبه گذشته ماندگار شد. تشییع شهیدانی که در طول عملیات تفحص، پیکرهای پاک آنان به آغوش میهن بازگشت و شاهد بدرقه با شکوه آنان توسط اقشار مختلف مردم بودیم، امری بی نظیر و کم سابقه بود. گرمای شدید و ازدحام جمعیت، هیچکدام باعث نشدند که مردم، درجه پایبندی خود به حفظ نظام و انقلاب و در نهایت حمایت از ولی فقیه را به رخ جهانیان نکشند. آنان نشان دادند که در پیروی از شهدا، جا پای جای آنان می گذارند و به اهداف آنان اقتدا می کنند. پیام شهدا به دنیا به خصوص به استکبار و اذناب آنان این بود که ما در جهت پیشرفت نظام و انقلاب همواره یاری گر تمام دلسوزان کشور هستیم و آن را در عمل نشان داده ایم.

غواصانی که در عمق محبت خدا غرق شدند و آن مروارید عظیم را در دل جهاد و شهادت پیدا کردند، آمدند تا بگویند با عمل برای خدا و حرکت به سمت عبودیت می توان راه را پیدا کرد. اگر شهدا روزی در اسارت دشمن سیلی خوردند، برای این بود که امروز ما سیلی نخوریم و اگر روزی دستشان بسته شد و زیر شکنجه های بعثی ها شهید شدند به این دلیل بود که امروز گرفتار دشمن نشویم. هر کجا کوتاه بیاییم، هرکجا کوتاه فکر کنیم و کوته نظر باشیم، دشمن جرأت پیدا می کند.
در اوضاع غریب امروز دنیا، هر جا که به نصرت و یاری الهی اعتماد کردیم و به ارشادات رهبر انقلاب توجه تامّ و تمام نمودیم، پیروز شدیم. در تمام مراحل انقلاب، مواقعی بود که با تمام وجود به سنت های الهی معتقد بودیم، به دشمنان بی توجه و به قدرت درونی و ظرفیت داخلی ایمان داشتیم؛ در نتیجه محکم ایستادیم و به دشمن ضربه زدیم و به مصداق «کالجبل الراسخ» و «بنیان مرصوص»، پیروزی را در آغوش کشیدیم. ما در این کشور شهدا و غواصانی را داریم که در بزنگاه های حساس، هر گاه که ضرورتی ببینند، خود را نشان می دهند و از کوه ها و دشت ها، رمل ها و خاک ها به یاری و امداد مردم، مسئولین و هر کسی که خواستار نصرت الهی باشد می شتابند.

غواصان شهید در جایی به ماموریت فرستاده شدند که از هیچ کس به اندازه آنان کاری ساخته نبود و تنها آنها بودند که می توانستند در تاریکی شب، در سرمای استخوان سوز و در اوج نگرانی و اضطراب به یاری برادران رزمنده خود بشتابند. اگر ماموریت غرورآفرین آنان را به زمان حال قرینه کنیم، شاید به این نتیجه برسیم که آنان در شرایط کنونی دست یاری به سوی کسانی دراز کرده اند که حیران و مضطربند. آنها پیامی آورده اند... ما رفتیم تا شما در امنیت باشید، ما رفتیم تا به نصرت خدا ایمان بیاورید، ما رفتیم تا شما راه ما را ادامه دهید و پشتیبان ولایت فقیه باشید. آنها به لقای محبوب نائل آمدند و به فرموده پیرجماران «تربتشان دارالشفای عاشقان و عارفان و دلسوختگان تا قیامت است.» آنها آمدند تا شفای دل های ما باشند و دل های گرد گرفته ما را غبار روبی کنند. پیام این شهدا به مسئولین به خصوص تیم مذاکره کننده این است که: باید در مقابل زیاده خواهی دشمن مستحکم و مقتدر باشید. نگران عدم همراهی مردم با خودتان نباشید بلکه بدانید مردم، هم از شما حمایت می کنند و هم خواهان ایستادگی و اصرار بر مواضع انقلابی هستند. ما از شما می خواهیم حق واقعی مردم ایران را از کشورهای مستبد بستانید و به غرب نشان دهید که با فشار و زور و زیاده خواهی، نمی توانند خواسته های غیرمنطقی خود را بر ما تحمیل کنند.

حضور پرشور مردم در مراسم تشییع جنازه این شهدای مظلوم، دقیقاً در جهت حمایت از تیم مذاکره کننده بود. آنان از نمایندگان ایران در گفتگوهای هسته ای این خواسته را دارند که در برابر زیاده خواهی غرب مقتدرانه بایستند. شهدا تمام هستی خود را برای امنیت و اقتدار کشور هدیه کردند و حضور مردم این پیام را مخابره کرد که راه شهدا را نمی توان خارج از جهاد با دشمن دانست. شهدای غواص، دست بسته و در حال اسارت به شهادت رسیدند اما هیچگاه در برابر خواسته های نابجا، به ناحق زانو نزدند و اگر آنان امروز در میان ما بودند بر مسیر عزت و اقتدار اصرار و پافشاری می کردند.

وظیفه ما اکنون این است که در این برهه حساس از انقلاب، سخنی بر زبان نیاوریم که دشمن شاد شویم و آنان را به ادامه سیاست های ظالمانه خود تشویق نماییم. آنچه ولی فقیه می فرمایند باید در عمل و نه در سخن به اجرا در آید و با پیروی عملی از ایشان به اهداف بلندی که امام راحل(ره) برای انقلاب ترسیم نموده بودند و خَلَف صالح ایشان نیز کشور را به همان مسیر رهنمون هستند، نائل شویم. تنها در این صورت است که ایران اسلامی، چنانکه شایسته نامش است پیشرفت و امنیت را تجربه می کند. همه متذکر این مطلب باشیم که باید با هر تفکر و عقیده ای به شهدا اقتدا کنیم و در مقابل دشمنی که هیچ تعهدی به وعده هایش ندارد شجاعانه بایستیم. آنان عزیزترین گوهر خود یعنی جانشان را فدا کردند تا به دشمن اجازه ذره ای سلطه و تجاوز به کشور را ندهند؛ از جان شیرین خود گذشتند تا نماد و الگوی ایستادگی و مقاومت در برابر دشمن زورگو باشند؛ شهادت با دستان بسته و زنده به گور شدن را پذیرفتند تا بگویند عزت و استقلال کشور را حتی با سخت ترین دردها و مشکلات باید حفظ کرد. این شهدای همیشه جاوید امتحان خود را به خوبی و شایستگی پس دادند و امروز ناظر و شاهد رفتار ما هستند تا ببینند آیا در پیروی از راه آنان و آرمان های انقلاب ثابت قدم می مانیم؟ بی شک بیش از همه مسئولان کشور مخاطب اصلی پیام شهدا هستند و اگر مسئولین، پیروان خوبی برای راه شهدا باشند، حتما همدلی و همزبانی ملت بدرقه راه آنان خواهد بود.

آفرینش:چهره های اجتماعی و تاثیرِ رفتار ‎ آن ها بر جامعه

«چهره های اجتماعی و تاثیرِ رفتار ‎ آن ها بر جامعه»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم زهرا کیان بخت است که در آن می خوانید؛فضای مجازی، رسانه های مکتوب، صوتی، تصویری، فضای ایمیل ها و صفحات پیام رسان تلگرام و وایبر و مشابه آن، در هر شبانه روز، به صورت پیاپی و دائمی، در حال ارسال و تبادل هزاران خبر جدید با موضوعات مختلف و متنوع داخلی و خارجی هستند. در یک تقسیم بندی، افرادی را که خبرها بیشتر به آنها مربوط می شود می توان به دو دسته تقسیم نمود؛ افراد خبرساز عادی و غیرمشهور و چهره های خبرساز مشهور و شناخته شده. مقامات مسئول در حوزه های مختلف، افراد سرشناس در حوزه صدا و سیما، چهره های سینمایی و رادیو-تلویزیونی، ورزشکاران، شخصیت های شناخته شده در حوزه های علمی هنری و... را می توان به عنوان بخشی از شخصیت های خبرساز مشهوری که عموم جامعه، آنها و زمینه کاری و شغلی و پیشینه فعالیتهای شان را تا حد بالایی می شناسند، نام برد.

این دسته از افراد، معمولا در هر جامعه ای، به دلیل شهرت شان، طیف بالایی از موافقان، هواداران، و مخالفان را دارند که در این جا، تمرکز ما بیشتر بر روی قشر هوادار است. درواقع، با توجه به اینکه، این خیل خبرساز، عموما از محبوبیت و طرفداران خاص خود در جامعه، برخوردارند، درنتیجه، نوع تفکر، اظهارات و عکس العمل آنها در برابر اتفاقات مختلف و دیدگاههای مخالف، خیلی زود، در میان هواداران شان، تبدیل به الگو می شود. مثلا این که؛ برای نمونه، فلان شخصیت در برابر گفته ها و نقدهای شخص دیگر، چگونه واکنشی نشان داد و چه حرفهایی را در موافقت یا مخالفت با او بیان نمود؛ چیزی است که به پررنگ شدن یا کم رنگ شدن ارزشهای انسانی و الزام های اخلاقی در جامعه، کمک می کند.

درحقیقت، خیلی ساده انگارانه است اگر فکر کنیم رفتار و برخورد صحیح و اخلاقیِ یک شخصیت برجسته که در قاب رسانه ای آن جامعه و جهان، نمود پیدا می کند، چیزی خنثی است که بر افکار، احساسات و رفتارهای عموم مردم، اثر خاصی نخواهد داشت. درنتیجه، هر چه فضای رسانه ای یک جامعه، که از کنش و واکنش های افراد مختلف، ساخته می شود؛ بیش تر به رعایت مسائل انسانی و توجه به اخلاق، حساس باشد، انعکاس این مساله را می توان به وضوح در متن جامعه نیز به تماشا نشست.

همان طور که برعکسش هم مصداق دارد و وقتی فضای رسانه ای و گفت وگویی در جامعه، آکنده از تندروی ها، بداخلاقی و بی اخلاقی ها، توهین و زیرآب زنی و مسائلی از این دست باشد، طبیعی است که این گونه موارد، در جامعه هم عادی و تبدیل به «رفتار» خواهد شد. بنابراین افراد شاخص و برجسته تر در جامعه، در «برند» شدن رفتارهای «انسانی» و یا «غیرانسانی» کاملا دخیل و موثرند.

برای نمونه، وقتی افراد مسئول و صاحب منصب، اشخاص سرشناس در حوزه های ورزشی و به طور کلی همه ی کسانی که به اقتضای شغل خود، در جامعه، شناخته شده هستند؛ از ادبیاتی استفاده می کنند که چندان محترمانه نیست و یا در مقابل مسائل مختلف، واکنش هایی نشان می دهند که واضح است جنبه های اخلاقی و انسانی در آن، لحاظ نشده است؛ طبیعی است که تکرار این مساله، رفته رفته به تنش آمیز شدن فضای جامعه و بدآموزی هایی در سطح آن، منجر خواهد شد. هر کدام از ما با نوع رفتارمان و نحوه سخن گفتن مان، می توانیم در ترویج رفتارهای انسانی یا غیرانسانی، موثر باشیم و در این میان، آن ها که شناخته شده ترند و معمولاً جزو موضوعات خبری هستند، مسئولیت سنگین تری به عهده دارند.

شرق:مصادره مناسبت های ملی

«مصادره مناسبت های ملی»عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم صادق زیباکلام است که در آن می خوانید؛همه شواهد و قرائن موجود حکایت از آن دارند که جریانی خاص که به تندروی مشهور است با برنامه ریزی حساب شده مصمم بود حداکثر بهره برداری جناحی از مراسم تشییع پیکر شهدای غواص را به عمل آورد. در اجرا هم این کار را کردند و تاآنجاکه می توانستند مراسم را مصادره به مطلوب کردند. این البته، نه نخستین بار بود که جریانات سیاسی، مناسبت های همگانی و ملی را مصادره می کردند و نه آخرین بار خواهد بود. متأسفانه روندی نادرست و ناشایست مدت هاست به وجود آمده است و برخی جریانات سیاسی خاص سعی می کنند مناسبت های ملی و همگانی را که به همه ملت و انقلاب تعلق دارد، مصادره و به نام خود ثبت کنند.

دو روز قبل هم ادامه همین روند را در مراسم شاهد بودیم. این جریان تلاش می کند شهدای انقلاب و دوران جنگ و اساسا هر بخش دیگری از تاریخ انقلاب را که به همه ملت و به کل انقلاب تعلق دارد، به سود خود مصادره کند. درباره شهدای جنگ یا تجلیل از جانبازان، به گونه ای رفتار می شود گویی این شهدا و جانبازان صرفا برای اهداف و دیدگاه های آن جناح ایثار و حماسه آفرینی کرده اند یا اگر آنها امروز بین ما بودند جزء این جریان یا طیف سیاسی قرار می گرفتند یا این گروه و فقط هم همین گروه تندرو، ادامه دهنده و خلف صالح و برحق آن شهدا هستند، درحالی که اصلا معلوم نیست این گونه نشان دادن آن شهدا و جانبازان چه میزان با واقعیت انطباق دارد. آنچه در عمل شاهد آن هستیم، این است که کم نیستند جانبازان و «بچه های جبهه و جنگ» که امروز نه تنها در آن خط نیستند، بلکه برخی، حتی مخالف جدی آنها هستند.

وارد کمی نبوده است که خانواده و بستگان بسیاری از شهدای طراز اول، اختلافات عمیقی با تندروها داشته اند. فارغ از اینکه اگر شهدایی که دو روز قبل، از میان ما بدرقه شدند، امروز بین ما حضور داشتند در کدام خط و طیف سیاسی قرار می گرفتند و آیا آن گونه که تندروها وانمود می کنند نزدیک به آنها می شدند یا نه، واقعیت این است که مصادره شهدا و مناسبت های ملی، ظلمی است که هم به شهدا و هم به این مناسبت ها می رود. این رفتار جریانات سیاسی، در مصادره چنین شخصیت هایی باعث می شود برای نسل های جوان تر و به ویژه آنها که تعلق خاطری هم به تندروها ندارند، تصور غلطی شکل بگیرد که اگر آن شهدا امروز بودند در خط تندروها قرار می گرفتند، درحالی که واقعیت غیر از این است. مشابه همین رفتار دو روز قبل از سوی سخنرانان و برخی شعاردهندگان، که از روی عمد شعار هایی می دادند، به چشم می خورد.

تلاش های گسترده ای از سوی برگزارکنندگان مراسم تشییع غواصان شهید صورت گرفت تا این گونه نشان داده شود که آن جمعیت انبوه، برای مخالفت با روند مذاکرات هسته ای و در اعتراض به سیاست خارجی دولت روحانی آمده اند. تلاش زیادی از سوی برگزارکنندگان صورت گرفت تا عنوان شود راه شهدای غواص، مخالف راه مذاکرات هسته ای است و آن غواصان اگر امروز حاضر بودند، به مخالفان تیم مذاکره کننده هسته ای می پیوستند، درحالی که تاآنجاکه به مذاکرات هسته ای مربوط می شود، مردم ایران در ٢٤ خرداد ٩٢، نظر خود را با رأی به آقای روحانی بیان کردند.

درعین حال، اگر تردیدی است که نظر اکثریت مردم درباره مذاکرات هسته ای چیست، تندروها می توانند به جای بهره گیری از این دست مراسم های متعلق به همه مردم، دو کار انجام دهند؛ نخست می توان یک نظرسنجی ساده انجام داد و از طریق آن فهمید چه درصدی از مردم مخالف و در مقابل، چه درصدی موافق روند مذاکرات هسته ای هستند؟ درعین حال، اگر مخالفان دولت یازدهم واقعا فکر می کنند آن جمعیت برای مخالفت با تیم مذاکره کننده آقای دکتر ظریف آمده بودند، می توان به طرفداران مذاکرات هسته ای هم این امکان را داد با تجمع در منطقه ای بیرون از تهران، نظر خود را ابراز کنند.

مردم سالاری:نگاهی به عملکرد دو ساله دولت تدبیر و امید در حوزه اقتصاد

«نگاهی به عملکرد دو ساله دولت تدبیر و امید در حوزه اقتصاد»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم مجید سلیمی بروجنی است که در آن می خوانید؛دو سال پیش در چنین روزهایی مردم در تدارک جشن پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری بودند. انتخاب دکتر روحانی آنقدر برای مردم مسرورکننده بود که فراموش کردند، وی چه اقتصاد ویرانی را تحویل گرفته است. شاید به بیان دیگر بتوان گفت مردم بیشتر از آن که از آمدن رئیس جمهور جدید خوشحال بودند، از رفتن آن مرد خوشحال بودند که از اقتصاد کشور ویرانه ای بیش به جا نگذاشته بود. اقتصادی با رشد منفی و نرخ تورم بالای چهل و نرخ بیکاری بالای 20. شاید هم این از بدشانسی دکتر روحانی بود که می بایست بالاجبار میراث دار محمود احمدی نژاد شود. در آن روزها به هر کجای پیکره اقتصادمان نگاه می کردیم، چیزی به جز ویرانی و خرابه نمی دیدیم. تعطیلی سازمان مدیریت و برنامه ریزی- سیل واردات اجناس بنجل چینی- افت وحشتناک صادرات نفت- بلوکه شدن دلارهای نفتی کشور در بانک های دنیا هدفمندی بی سر و ته یارانه ها- تعطیلی کارخانجات تولیدی- رکورد بازار مسکن و خودرو و هزار و یک قلم دیگر. همه اینها گوشه ای از میراث محمود احمدی نژاد برای دولت بعد از خودش بود. اما دکتر روحانی کسی نبود که در مقابل این همه گرفتاری پا پس بکشد و از همان هفته اول نشان داد که با تعقل و درایت وارد صحنه شده است.

دکتر روحانی خیلی زود فهمید که چاره درد، تعامل با دنیا و لغو تحریم های اعمال شده در دوران محمود احمدی نژاد می باشد. همان تحریم هایی که روزگاری محمود احمدی نژاد آنها را کاغذ پاره می نامید و با یک ادبیات زننده سبب تخریب روابط ایران با کشورهای منطقه و جهان و نتیجتا تضعیف اقتصاد ایران و فشار هر چه بیشتر بر مردم و ضعیف تر شدن قدرت خرید خانوار، گردید. با همه این احوالات، دولت یازدهم چاره ای نداشت به جز این که با تغییر مدیریت کشور جلوی ویرانی بیشتر زیرساخت های اقتصادی کشور را بگیرد. با یک نگاه اجمالی به برنامه ها و شعارهای دکتر روحانی خواهیم فهمید که اولویت او در اداره کشور اقتصاد و دیپلماسی است.

در مقوله اقتصاد اگر چه دولت تدبیر وامید طی دو سال گذشته با مهار تورم لجام گسیخته، آرامش را به فضای جامعه تزریق کرده است، اما به نظر می رسد با رسیدن به پوسته سخت تورم آشکار شدن آثار اجرای نصفه و نیمه قانون هدفمندی یارانه ها در دولت پیشین و تلاش دولت برای خروج از رکود، برنامه های اقتصادی دولت وارد یکی از بزنگاه های حساس و تعیین کننده شده است. طی دو سال گذشته دولت تا حدودی در سیاستگذاری های اقتصادی اش موفق عمل کرده است.

به طور مثال سیاستگذاری این دولت برای مهار تورم و بازگرداندن آرامش به بازارها همراه با موفقیت بوده است. البته عملکرد این دولت را بیشتر باید در حوزه کارهای نکرده دولت ارزیابی کرد چه آن که دولت حسن روحانی برای حل مشکلات مقطعی دولت، اقدام به چاپ پول نکرده، به منابع بانک مرکزی دست درازی نکرده، بانک ها را برای اختصاص منابع به افراد تحت فشار نگذاشته و برای جلب رای مردم، به سیاست های پوپولیستی رو نیاورده است. در مقابل امروز رئیس جمهور ایران پیام دوستی و همدلی به جهان می دهد و این برای اقتصاد، سرمایه است. ادبیات اقتصادی رئیس جمهور ایران تغییر کرده و او پای بسیاری از اصول اقتصادی ایستاده و طرفه آن که ثبات قدم او در اجرای برخی سیاست ها درد آور و محدودکننده دولت، از بسیاری اقتصاددانان هم بیشتر است. به این ترتیب در سطح برخی سیاستگذاری ها، شاهد تقویت تصمیم گیری ها، اصالت راه حل های اقتصادی و دوری از تصمیم های عامه پسند و سیاسی هستیم. هر چند این دولت در برخی حوزه ها که نیاز به گرفتن تصمیم های بزرگ دارد، قدری دست به عصا راه رفته اما در مجموع باید گفت عملکرد این دولت در حوزه سیاستگذاری نسبتا قابل قبول بوده است.

طی دو سال گذشته نقدهای بسیاری به دولت روحانی وارد شده است. با وجود این که برخی از وعده ها عملی نشد- که البته دولت در همه آنها اختیار کامل نداشت و با وجود این که در عرصه اقتصادی هنوز کمیت بسیاری از امور لنگ است اما بسیاری از صاحبنظران و مردم بازگشت قطار اجرایی کشور به مدار عقلانیت را به خودی خود حرکت روبه رشدی می دانند. هم اکنون دولت یازدهم با مشکلات به ارث گذاشته شده از دولت «قبل» دست به گریبان است که حل برخی از آنها نه تنها در این دولت بلکه در دولت های آینده هم به سادگی امکانپذیر نیست. علاوه بر این نباید نقش سنگ اندازی در مسیر دولت توسط نزدیکان دولت قبل و جناح تندرو محافظه کار را نادیده گرفت. بدون شک وقت و انرژی دولت روحانی تا حد قابل توجهی برای این امور به هدر می رود.

در این بین به نظر می رسد مدیریت موضوع هدفمندی یارانه ها با توجه به وضعیت بسیار نامنظمی که در دولت قبل بر این قانون روا داشته بود، مهمترین انتظاری بود که از دولت ایشان می رفت. این نقد در شرایط فعلی وارد است که دولت یازدهم تا اندازه ای محتاطانه عمل کرده و در حذف یارانه نقدی جسارت کافی به خرج نمی دهد. اگرچه طرح بیمه همگانی رئیس جمهور طرح قابل توجهی است اما بدون شک توجه به اقشار آسیب پذیر که از اهداف اصلی اجتماعی شخص رئیس جمهور و هیات دولت ایشان بود و کنترل نقدینگی که همواره موردتاکید بوده است، بدون مدیریت منطقی و اعمال سیاست های جدید بر موضوع هدفمندی ممکن نیست. به طور مثال براساس قانون هدفمندی 10 درصد از خالص درآمد هدفمندسازی باید به اقشار آسیب پذیر، درمان بیماری های صعب العلاج و ماندگاری پزشکان در مناطق محروم اختصاص یابد، ولی در دولت قبل به هیچ وجه این بخش از قانون اجرایی نشد. اما در دولت آقای روحانی این حق 10 درصدی پرداخت شد.

با وجود این که دو سال از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران می گذرد، هنوز برخی از مسایل اساسی اقتصاد ایران لاینحل باقی مانده است. شاید به این دلیل که این مسایل در عرض یک سال به وجود نیامده اند که بتوان در عرض دو سال آنها را از میان برداشت. مسایلی که آقای روحانی با آن مواجه بوده بسیار زیاد است. مثلا مسکن مهر، سهام عدالت، خصوصی سازی های غلط گذ شته، نظام بانکی معیوب، تورم بالا، رشد اقتصادی منفی، هدفمندی یارانه ها، کسری بودجه دولت، نظام دولتی چند نرخی ارزی و خیلی مسایل دیگر که اقتصاد ایران درسال های گذشته با آن مواجه بوده است، از گذشته در اقتصاد ایران وجود داشته اند و در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد به مرحله هشدار رسیده اند به همه این مشکلات، تحریم های بین المللی و تضعیف جایگاه جهانی ایران را هم باید اضافه کرد که محصول ماجرا جویی های دولت قبل در عرصه بین الملل بوده است.

به این ترتیب می توان گفت هرگز سابقه نداشته که اقتصاد ایران به طور همزمان درگیر این همه مسایل باشد که حل و فصل آن به آسانی امکانپذیر نیست. تیم اقتصادی دولت نیاز به هماهنگی های بیشتری دارد و این امر نیازمند زمان بیشتری است. شاید اگر تیم دولت درگذشته کار حزبی بیشتر و قوی تری را انجام داده بودند، امروز بهتر می توانستند در کنار هم بازی کنند. بسیاری از مشکلات اقتصادی حل نشده به دلیل عدم همراهی ساکنان ساختمان بهارستان با دولت بوده است. با توجه به این که کمتر از هشت ماه تا انتخابات مجلس شورای اسلامی وقت باقیمانده، حسن روحانی و تیمش اگر می خواهند که در دو سال باقیمانده قوه مقننه همراه آنها باشد، بایستی در این حوزه بیشتر از اینها فعال شوند. از دست رفتن روزهای با ارزش پیش رو مطمئنا دولت و مردم را با مشکلات بیشتری مواجه خواهد کرد.

دنیای اقتصاد:روش تغییر انگیزه نظام بانکداری

«روش تغییر انگیزه نظام بانکداری»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم حمید قنبری - محمد وطن پور است که در آن می خوانید؛سال ها پیش، هنگامی که ایالات متحده آمریکا مستعمره انگلستان بود، تصمیم گرفته شد که محکومان به حبس، برای گذراندن دوره محکومیت خود به آمریکا فرستاده شوند. محکومان را سوار کشتی می کردند و مالکان کشتی موظف بودند تا آنها را در آمریکا به مقامات قانونی تحویل دهند. ارائه غذا و مراقبت های بهداشتی در سفر طولانی دریایی از انگلیس تا آمریکا هزینه داشت و مالکان کشتی ها تا جایی که می توانستند از این هزینه ها می زدند.

درنتیجه تقریبا دو سوم زندانیانی که زنده تحویل کشتی ها داده شده بودند، هنگامی که کشتی به سواحل آمریکا می رسید، مرده بودند. مطبوعات نسبت به این رفتار سوء با زندانیان اعتراض کردند، مقاله ها نوشته شد، تجمعات انجام شد و مجازات هایی برای مالکان کشتی هایی که نسبت به زندانیان سوء رفتار داشتند در نظر گرفته شد، بازرسی هایی انجام شد و بسیاری اقدامات نظارتی دیگر از این دست انجام شدند؛ اما همه این اقدامات بی نتیجه بودند و نرخ مرگ و میر زندانیان در جریان این سفرها کاهش بسیار اندکی داشت. تا اینکه دولت انگلیس به این نتیجه رسید که داغ و درفش کارساز نیست و باید انگیزه ها را تغییر داد. دولت با مالکان کشتی ها قرارداد بست که تنها به ازای زندانیانی که زنده به مقصد می رسند، کرایه حمل پرداخت خواهد شد و اگر زندانی در طول مسیر بمیرد، مالک کشتی مستحق دریافت مبلغی نخواهد بود. نتیجه غیر قابل باور بود. در طول کمتر از یک سال، نرخ مرگ و میر زندانیان به کمتر از یک درصد رسید؛ یعنی در حالی که پیش از آن از هر 100 زندانی بیش از 66 نفر فوت می کردند، با تصویب این قانون، از هر 100 زندانی تنها یک نفر مرده به مقصد می رسید. واقعیت این است که گاه، مجازات و نظارت و بازرسی کارگر نیست. باید انگیزه ها را تغییر داد و تا انگیزه ها اصلاح نشوند، مجازات و نظارت (حتی به عنوان آخرین گزینه) هم کارآ نخواهد بود.

نظام بانکی کشور، با مشکلات متعددی روبه رو است. بازار غیرمتشکل، نرخ های دستوری، انجماد دارایی بانک ها، موانع رقابت و بسیاری مسائل دیگر، از مشکلاتی هستند که نمی توان همه آنها را از طریق مجازات و لغو مجوز، تعطیل کردن موسسات و برکناری مدیران حل و فصل کرد. باید ابتدا انگیزه ها را اصلاح کرد و ساختارهای تازه ای طراحی کرد که انگیزه بانک ها و موسسات اعتباری را برای ارائه عملکرد منضبط و کارآ تقویت کند و در عین حال پاداش این عملکرد برتر را نیز نصیب آنان کند. بازار ثانویه سپرده های بانکی، یکی از این ساختارهاست که می تواند به حل برخی از مشکلات موجود کمک کند که در ادامه، ایده موردنظر نویسندگان در شیوه ایجاد این بازار و کارکردهای آن به اختصار توضیح داده می شود.

در چارچوب فعلی قانون عملیات بانکی بدون ربا، هنگامی که شخصی نزد بانکی سپرده سرمایه گذاری مدت دار –کوتاه مدت یا بلندمدت– افتتاح می کند، به بانک وکالت می دهد تا وجوه وی را در پروژه هایی که تسهیلات گیرندگان معرفی می کنند، سرمایه گذاری کند. از این رو، در عمل، سپرده گذار با تسهیلات گیرنده طرف قرارداد واقع می شود. منتها این قرارداد با وساطت (وکالت) بانک واقع می شود. در چنین حالتی، از نظر قانونی و شرعی، اگر پروژه ها سود داشته باشند، سپرده گذار در سود شریک است و اگر پروژه ها زیان ده باشند، سپرده گذار در زیان شریک است. اما از آنجا که به دقت مشخص نیست کدام پروژه سود داشته و کدام پروژه منتهی به ضرر شده است، بانک عملا به تمامی سپرده گذاران، سودی را پرداخت می کند که از حاصل جمع سود و زیان تمامی پروژه ها حاصل می شود. به عبارت دیگر، تمامی دارایی ها یک مال مشاع را تشکیل می دهند که صرف اجرای تمامی پروژه ها می شود، آن گاه سود حاصل از این پروژه ها میان دارندگان مال مشاع مزبور تقسیم می شود.

بازار ثانویه سپرده به این صورت شکل خواهد گرفت که بانک، منابع سپرده گذاران را جذب کند و آن منابع را به خرید «واحدهای سرمایه گذاری» در «شرکت واسط تخصیص منابع بانک» اختصاص دهد. در چنین حالتی، بانک مستقیما نقش اعطای تسهیلات را بر عهده نخواهد داشت. شرکتی واسط وظیفه اعطای تسهیلات را برعهده دارد و ساختار وسازمان ایفای چنین وظیفه ای را فراهم می کند. این شرکت در مقابل سپرده ای که از بانک دریافت می کند، «واحدهای سرمایه گذاری» به بانک منتشر کرده و در اختیار سپرده گذاران بانک قرار می هد. شرکت واسط تخصیص منابع ، در ماهیت یک شرکت با سرمایه باز (Open Ended)است؛ به این شرح که هر چقدر سپرده های بیشتری جذب کند، سرمایه آن هم افزایش خواهد یافت و به هر میزان که سپرده ها از آن خارج شوند، سرمایه آن هم کاهش خواهد یافت. تسهیلات گیرندگان برای دریافت تسهیلات به شرکت مزبور مراجعه خواهند کرد و شرکت، درست مانند یک بانک درخصوص اعطا یا عدم اعطای تسهیلات به آنها تصمیم گیری خواهد کرد. به این ترتیب، سپرده گذاران به جای آنکه مالک یک دارایی مشاع با سایر سپرده گذاران بانک شوند، مستقیما دارنده «حقوق صاحبان سهام» یا Equity در شرکت واحدی خواهند شد که ارزش دارایی های آن در بازار از طریق حجم ارزش و کیفیت تسهیلات اعطایی که آن نیز از موضوعات موردتوجه در اعطای تسهیلات ریشه گرفته است، مشخص می شود. به عبارت دیگر ارزش یک شرکت واسط اعطای تسهیلات، به طور مستقیم مربوط خواهد بود به ارزش ذاتی سبد تسهیلات اعطایی با توجه به عمر تسهیلات، موضوع تسهیلات، کیفیت وثایق، کیفیت مشتریان طرف قرارداد و...

اما مزایای چنین تغییر ساختاری چیست؟ نخست اینکه سپرده گذار می تواند Equity به دست آمده را در بازار ثانویه معامله کند و نیازی ندارد برای دریافت سپرده خود به بانک مراجعه کند تا این مراجعه به واسطه بیرون کشیدن سپرده از سیستم بانکی را با مخاطره روبه رو کند. به این ترتیب، منابع به طور بلندمدت در بانک – شرکت واسط اعطای تسهیلات - باقی خواهند ماند و بانک با اتکا به این منابع می تواند در پروژه های بلندمدت سرمایه گذاری کند. در همین حال، بانک ها نیز با توجه به اطمینان بیشتری که نسبت به ماندگاری منابع نزد خود دارند، امکان می یابند تا ذخایر نقدی کمتری نگهداری کنند و این خود عامل دیگری برای افزایش توان تسهیلات دهی آنها خواهد بود.

مزیت دوم در ارزش گذاری نهفته است. قیمت Equity چنین شرکت هایی در بازار سینگال های مناسبی درخصوص وضعیت بانک ها و توان بازپرداخت آنها به دست خواهد داد. بانکی که فعالیت های پرریسک تری انجام داده است، Equity نامرغوبی خواهد داشت و این «نامرغوبیت» به «کم ارزشی» در بازار می انجامد و بانک های کارآمدتر و محتاط تر Equityهای مرغوب تر و لاجرم جذاب تری خواهند داشت. چنین خاصیتی که در سیگنال دهی نهفته است علاوه بر بازار برای مقامات ناظر نیز مفید خواهد بود و در هنگام اعلام ورشکستگی بانک ها به کار خواهد آمد. در چنین شرایطی، اگر بانک مرکزی یک بانک را ورشکسته اعلام کند، التهاب عمومی ایجاد نخواهد شد؛ چراکه بازار از مدت ها قبل با توجه به کاهش شتابان ارزش Equity شرکت واسط اعطای تسهیلات نسبت به بروز چنین وضعیتی آگاه بوده است و آن را در قیمت معامله انعکاس داده است و بنابراین، هزینه های اقدام نظارتی برای بانک مرکزی به شدت کاهش خواهد یافت.

مزیت سوم اینکه سیاست گذار پولی را از دستکاری نرخ سود به گونه ای که نتیجه به طرز فاحشی در مغایرت با نرخ های بازار باشد، منع می کند. بازار ثانویه، میزان مانور سیاست گذار پولی را محدود خواهد کرد و عملا وی را از اعمال نرخ هایی که در بازار غیرقابل قبول بوده و در نهایت موجب انتقال منابع به بازار غیر متشکل می شوند، بازخواهد داشت.

مزیت چهارم اینکه امتیازات با ارزشی برای بانک های محتاط، منضبط و کارآمد ایجاد خواهد شد و بانک های ناکارآمد از طریق مکانیزم بازار و نه از طریق مکانیزم های قضایی، انتظامی و گاه امنیتی، در مقابل نتیجه عملکرد خود تنبیه خواهند شد. Equityهای بانک های ناکارآمد در بازار ثانویه طرفداری نخواهند داشت و همین امر باعث می شود که سپرده گذاران بالقوه تمایل به سپرده گذاری در این بانک ها را نداشته باشند. تکلیف موسسات فاقد مجوز که از ابتدا روشن است، Equity های آنها اساسا قابل معامله در بازار ثانویه نیست و این امر به شدت توانایی جذب منابع را از آنها خواهد گرفت.

مزیت پنجم اینکه ساختار مزبور، خانواده ای از ابزارهای نظارتی جدید را در اختیار بانک مرکزی قرار می دهد که همگی بر اعمال انواعی از محدودیت ها بر معاملات Equity شرکت های واسط اعطای تسهیلات بانک ها استوار است. بانک مرکزی می تواند به جای سلب صلاحیت مدیران، الزام سهامداران به تشکیل مجمع عمومی و اتخاذ تصمیمات لازم، جریمه نقدی بانک و ابزارهایی از این دست، فی المثل مانع از معامله Equity ها در بازار سرمایه شود. این امر به خودی خود منجر به خروج منابع از آن بانک و اعمال فشار جدی بر آن خواهد شد. فشاری که بانک و مقامات آن را وادار به متابعت از دستورات مقام نظارتی خواهد کرد.

روشن است که ساختار یاد شده، در عین اینکه به همکاری بیشتر میان نهادهای بازار پول و سرمایه می انجامد، به مذاق کسانی که در پی آربیتراژ بین بازارها هستند، کسانی که از عدم شفافیت منتفع می شوند و همچنین بانک هایی که از فقدان رقابت سود برده و در پی آن هستند که هزینه ناکارآمدی خود را به سایر بازیگران بازار تحمیل کنند خوش نخواهد آمد؛ اما منافعی که در بالا مورد اشاره قرار گرفت بر هزینه های مقابله با این اعتراضات تفوق دارد و گذشته از تمامی این ها سرمایه گذاری در «حقوق صاحبان سهام» از نظر شرعی نیز پذیرفته شده تر از ایجاد بازار بر اساس بدهی و دریافت بهره از آن، یا ایجاد مکانیزم هایی است که در آنها سود بر اساس عقودی حاصل می شود که طرفین، قصد انعقاد آنها را ندارند.